به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، به موازات تغییرات سبک زندگی بشر، ذائقه غذایی افراد نیز دست‌خوش تغییراتی شده است که نه تنها مثبت ارزیابی نمی‌شود، بلکه تأثیرات منفی غذاهای نوپدید در سراسر جهان به خوبی قابل مشاهده است و از جمله آنها می‌توان به ثبت آمارهای چشم‌گیر چاقی، اضافه وزن، ابتلاء به بیماری‌هایی از جمله انواع سرطان‌ها، چربی، فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی اشاره کرد.
مواد غذایی فرآوری شده، بدون ارزش غذایی و ناسازگار با ماهیت بدن بشر، سلامت جسمی و روانی افراد را با دقت نشانه گرفته و همواره با گذشت زمان، هزینه‌های بسیاری را از بعد بیماری‌ها به سیستم درمانی تحمیل می‌کند و این در صورتی است که تنها با افزایش آگاهی و بهبود رژیم‌های تغذیه‌ای، به خوبی می‌توان شرایط الگوی غذایی را اصلاح و از بروز و افزایش بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری کرد.
بنابر اعلام متخصصان، مشخصه‌های یک رژیم غذایی سالم شامل تنوع بالا از مواد غذایی، متعادل بودن حجم کالری این تغذیه با نسبت فعالیت بدنی، توانایی حفظ وزن نرمال با مصرف آن، دارای حداقل چاشنی‌های مضر (قند، شکر، نمک) و جایگزینی با ادویه‌های سودمند، وجود انواع نان و غلات سبوس‌دار، بهره‌مندی از مقادیر ضروری لبنیات و فراورده‌های شیری، دارای انواع گوشت‌های سفید کم‌چرب، وجود درصدهای قابل قبولی از غلات و مغزها، توجه به مقدار کافی آب و نوشیدنی‌های طبیعی و گنجاندن انواع سبزی‌ها و میوه‌های تازه است.
در مقابل مشخصه‌های رژیم غذایی سالم، مواد غذایی پرمصرف امروز دارای ویژگی‌هایی از جمله سرشار از کالری بالا، دارای ارزش غذایی بسیار پایین، حاوی روغن فراوان به دلیل غوطه‌ور بودن در روغن در زمان طبخ، دارای طرز پخت فوری و تحت حرارت بالا، حاوی مواد غذایی ناسالم یا غیربهداشتی، حاوی قند و نمک فراوان، دارا نبودن فیبر کافی و تجمع بلندمدت در معده، حاوی پروتئینی در حد صفر، دارای مواد افزودنی، نگه‌دارنده و ترکیبات غیرمجاز و وجود قندهای تصفیه نشده فراوان است که بشر را تحت سلطه خود گرفته و آگاهی‌بخشی تنها قسمتی از بهبود چرخه غذایی افراد به شمار می‌رود.
تغییر ذائقه از سفره پربرکت سنتی به سفره حیرت‌انگیز فست‌فودی
ضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و رئیس اسبق انجمن تغذیه ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار کرد: پس از تهاجم فرهنگ تغذیه‌ای به کشور ایران، ذائقه افراد از سفره پربرکت سنتی که در بر دارنده تمام نیازهای اقلیمی هر استانی بود، به سمت غذاهایی سوق پیدا کرد که در ظاهر ارزان قیمت، خوش طعم و خوش بو بودند و با استفاده از تمام سیستم‌های روانی از بعد رنگ، عطر و نور، افراد را به سمت خود کشاندند.
وی افزود: فست‌فودها در ظاهر بسیار حیرت‌انگیز، اما سرشار از روغن‌های اشباع شده هستند و زمینه ابتلاء به انواع بیماری‌ها از جمله چاقی و اضافه وزن و بیماری‌های قلبی را فراهم می‌کنند و با نمک فراوان، باعث بروز اختلال در گردش خون و کلیه‌ها می‌شوند و افراد با توجه به نداشتن تنوع غذایی، با سوءتغذیه ناشی از گرسنگی‌های پنهان در قبال ریزمغزی‌های اساسی روبه‌رو شدند.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به بروز بیماری‌های نورسیده و گسترده در پی تغییر ذائقه غذایی افراد تصریح کرد: با تغییرات ایجاد شده شاهد بروز بیماری کبد چرب در کودکان ۱۰ ساله و فشار خون و حمله قلبی در جوانان ۱۸ ساله هستیم؛ گرایش به این نوع لذت‌جویی، میلیاردها دلار هزینه برای درمان بیماری‌های لاعلاج و صعب‌العلاج و تأمین داروها همراه دارد.
شیر مادر؛ مهره مغفول مانده چرخه سلامتی
مظهری ادامه داد: در صورتی که قصد داشته باشیم نسل آینده کشور از سلامت برخوردار باشد، باید به تغذیه هزار روز اول آنها توجه کنیم، چراکه مسئله تغذیه کودکان و BMI ورود به بارداری بر برنامه‌ریزی‌های ریشه‌ای در ایام نوزادی و جنینی تأثیرگذار است و اثرات تغییرات ایجاد شده، طی کوتاه‌مدت در قد و وزن نوزاد و طی بلندمدت در درگیری او با بیماری‌های گسترده‌ای مانند چربی، فشار خون و انواع سرطان مشاهده می‌شود.
وی با بیان اینکه نکات تغذیه‌ای از نسلی به نسل دیگر منتقل خواهد شد، گفت: با تغییرات ایجاد شده در تغذیه کودکان، شیر مادر ضدارزش شده و این در حالی است که تأثیر تغذیه کودک با شیر مادر در سلامت نوزاد و روند رشد او غیرقابل انکار است؛ نوزاد تنها قادر به فهمیدن طعم تلخی و شیرینی است و نوزاد باید تا شش ماه اول با شیر مادر تغذیه و سپس تغذیه با غذاهای ساده با طعم طبیعی آنها آغاز شود.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی اضافه کرد: در صورتی که فرهنگ تغذیه‌ای صحیح و منش زندگی منطبق با ساعات زیستی در پیش گرفته شود، با هر امکان اقتصادی افراد می‌توانند از تغذیه متناسب، متعادل و متنوع بهره‌مند شوند، در هر تغییرات اقتصادی و مسائل سیاسی و اجتماعی، کیفیت غذاها اولین قربانی است.
مظهری با بیان اینکه سکه سلامتی، گران‌تر از ارزشمندترین سکه عالم و اصول تغذیه‌ای فراتر از این موضوع است که افراد تنها اطلاع داشته باشند کدام ماده غذایی را باید مصرف کنند، افزود: افراد باید از تکنیک‌های تلفیق غذاها آگاهی پیدا و به خوبی نیاز بدن خود را تأمین کنند، حذف یا صرفه‌جویی در مصرف نوشابه، پرهیز از مصرف شیرینی، شکلات، چیپس، پفک و انواع فست‌فودها راهکارهای ساده‌ای برای بهبود رژیم‌های غذایی افراد محسوب می‌شود.
تغییر سبک زندگی بشر
محمدمحسن انتظاری، متخصص تغذیه و مدیر گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار کرد: با همه‌گیر شدن زندگی‌های صنعتی و تأثیرات آن بر رفتار بشر از جمله کمبود وقت، شاهد سوق پیدا کردن افراد و به خصوص کودکان و نوجوانان به سمت فست‌فودهایی هستیم که سریع‌تر در دسترس قرار می‌گیرند و رنگ و لعاب زیادی دارند.
وی افزود: چنین غذاهایی تعاملی با بدن انسان ندارد و بدن انسان نیز آنها را به خوبی نمی‌شناسد، از همین رو و با توجه به نبود تنوع غذایی در فست‌فودها، شاهد درگیر شدن افراد با موضوعاتی از جمله پرخوری و ابتلاء به بعضی بیماری‌ها مانند چربی، اضافه وزن، چاقی و فشار خون خواهیم بود.
مدیر گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح کرد: تأثیر مواد غذایی مصرفی بر سلامت افراد، علاوه بر ماهیت آنها، به میزان مصرف نیز بستگی دارد و با توجه به تغییر سبک زندگی بشر، شاهد رخداد اتفاقات ناگوار از جمله افزایش بیماری‌های غیرعفونی و مزمن از جمله دیابت، انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی عروقی خواهیم بود.
پیچیده بودن روند بهبود الگوی غذایی جامعه
انتظاری با اشاره به وابسته بودن ۴۰ تا ۵۰ درصد بیماری‌های مزمن به تغذیه افراد ادامه داد: در گذشته شاهد استفاده کمتری از سموم و کودها برای پرورش محصولات غذایی بودیم، اما اکنون احتمال سم‌پاشی بیش از حد و آبیاری محصولات غذایی با آب‌های غیر بهداشتی در سراسر جهان وجود دارد که خود این عوامل می‌تواند سلامت محصولات غذایی و تأثیر آنها بر بدن انسان را تحت‌الشعاع قرار دهد.
وی با اشاره به تأثیر تغذیه افراد بر سیستم ایمنی بدن آنها گفت: در صورتی که فردی تغذیه نادرستی داشته باشد، بخش عظیمی از فعالیت سیستم ایمنی بدن وی صرف مبارزه با مواد غذایی‌های ناسالمی می‌شود که آنها را به بدن خود وارد کرده و از وظیفه اصلی خود که مبارزه با انواع بیماری‌ها است، جای می‌ماند.
این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد: با توجه به دخیل بودن عوامل متعددی در الگوی غذایی جامعه، بهبود این الگو مبحثی پیچیده است، اما به طور کلی، اطلاع‌رسانی، افزایش آگاهی و مد نظر داشتن مباحث آموزشی، از جمله عوامل تأثیرگذار بر بهبود الگوی غذایی به شمار می‌رود.
ناسالم‌ترین مواد غذایی جهان
بنابراین، کاهش خطر بیماری قلبی و سکته، بهبود سطح کلسترول خون، کاهش فشارخون، مدیریت وزن بدن و حفظ تناسب‌اندام، کنترل قند خون، کاهش خطر ابتلاء به انواع سرطان‌ها و کنترل بیماری‌های غیرعفونی، تنها بخشی از فواید انتخاب و حفظ رژیم تغذیه‌ای سالم به شمار می‌رود و در مقابل، رژیم غذایی ناسالم و انتخاب سبک زندگی بر پایه ذائقه غذایی امروز، پیامدهای متعددی دارد که در نهایت بر سلامت جسم و روان افراد تأثیرگذار است.
به طور معمول از مواد غذایی سرشار از کالری و بدون ارزش غذایی، تحت عنوان تغذیه ناسالم یاد می‌شود و انواع پیراشکی‌ها، بیشتر غذاهای سرخ شده و فست‌فودها ، در این گروه از رژیم غذایی قرار می‌گیرند و بر اساس تحقیقات انجام شده در مجله اینترنتی eatthis، ناگت مرغ، گوشت فرآوری شده، پاپ کورن تهیه شده در مایکروویو، چیپس، آرد سفید، کرم قهوه، توفو، سوسیس، ماهی و محصولات دریایی یخ زده، مارگارین، خیارشورهای آماده در بازار، ژامبون بوقلمون، عصاره مرغ یا گوشت، نوشیدنی‌های ورزشی و اسموتی‌های آماده، ناسالم‌ترین مواد غذایی در جهان به شمار می‌رود.
