به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، همواره شعر و موسیقی یکی از مؤثرترین راهکارها برای انتقال و آموزش مفاهیم مختلف بوده و در این راستا شاهدیم که آشنا و بیگانه از این ابزار برای انتقال هرچه سریع‌تر مفاهیم مدنظر خود استفاده می‌کنند؛ شاید این عنصر بر قشر کودک و نوجوان بیش از هر رده‌سنی تأثیرگذاری داشته باشد و بر همین اساس عده‌ای با استفاده از این ابزار مفاهیم و موضوعات مدنظر خود را منتقل کنند.
از سویی با شیوع ویروس کرونا و مجازی شدن مدارس، زمینه دسترسی آزاد کودکان و نوجوانان به فضای مجازی پدید آمد و از آن زمان تاکنون مدیریت کمتری از سمت خانواده‌ها برای حضور فرزندان در فضای مجازی اعمال شده و بر همین اساس تنها برجسته شدن یک موضوع کافی است تا کودکان و نوجوان با یک جست‌وجوی ساده به تماشای مفاهیم و موضوعاتی بنشینند که فاصله زیادی با رده‌سنی آن‌ها دارد؛ اگر بخواهیم نگاه عینی و مصداقی‌تری به این موضوع داشته باشیم باید گفت که در طی چند سال اخیر افرادی مانند ساسان حیدری (ساسی مانکن) با شناخت دقیق ذائقه کودکان و نوجوانان موسیقی‌هایی به ظاهر مطابق با سلیقه این قشر اما باطن استفاده از مفاهیمی که هیچ ارتباطی با حوزه فکری و سنی این قشر ندارد تولید و منتشر می‌کند که در نتیجه دسترسی راحت افراد به فضای مجازی و حتی گاهی صرفاً برای رفع کنجکاوی منجر به داغ شدن موضوعات در فضای رسانه‌ای می‌شود.
در این راستا امروزه با گسترش رسانه‌ها، تولیدات فیلم، موزیک ویدئو و موسیقی افراد دچار دوگانگی و چندگانگی ذهنی شده و افرادی که فاقد یا آشنایی کمی با سواد رسانه‌ای دارند گمراه خواهند شد؛ بر همین اساس و با توجه به اهمیت این موضوع در جامعه امروز به گفت‌وگو با چند تن از کارشناسان این حوزه نشستیم.
موسیقی‌های غربی؛ مصداقی از تنوع طلبی و نوآوری‌های مبتذل
امیدعلی مسعودی، عضو هیئت علمی دانشگاه سوره در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار می‌کند: برای تخریب جامعه‌ای که فرهنگ دینی دارد، لازم است بنیادهای دینی، اعتقادات‌ها، باورها و آداب و رسوم دینی آن زیر سوال برود، از سویی اگر فرهنگ جامعه‌ای دینی نباشد و فرهنگ ملی داشته باشد ارزش‌های ملی آن زیر سوال می‌رود، چراکه ارزش‌های ملی بنیاد یک جامعه هستند و طرف مقابل سعی می‌کند آن‌ها را تضعیف کرده و فرهنگ یک جامعه را مورد هجوم قرار دهد.
وی با بیان اینکه انسان در فطرت خود نیاز به خوش‌گذرانی و شهوت دارد، ادامه می‌دهد: برای حمله به یک فرهنگ دینی ابتدا اخلاق مورد هجوم قرار می‌گیرد، چراکه در این مسیر او به ما می‌گوید چگونه با بزرگ‌تر از خود برخورد کنیم، چگونه لباس بپوشیم، عبادت کنیم و اوقات فراغت خود را بگذرانیم؛ در همین راستا از همین نقطه سعی می‌کنند که یک فرهنگ را مورد هدف قرار دهند تا بتوانند نقاط قوت یک جامعه دینی را هدف قرار داده و آن را تخریب کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره با اشاره به اینکه جوانان تنوع طلب هستند، تصریح می‌کند: می‌دانیم که موسیقی‌های غربی مبتذل هستند، هیچ محتوایی ندارند و تنها بر اصل تنوع طلبی و نوآوری‌های مبتذل پیش می‌روند، از طرفی در هر جوانی نهاد نوگرایی و نوطلبی وجود دارد که بر این اساس به آن محتواها جذب شده و موجب به نتیجه رسیدن اهداف افراد مخرب می‌شود.
مسعودی با بیان راهکاری برای مقابله با تخریب‌ها می‌افزاید: باید فرهنگ و خانواده خود را تقویت کنیم و با ارائه سواد رسانه‌ای به جوانان، خانواده‌ها و مدیران جامعه که با ابزارهای تهاجم فرهنگی همچون موبایل‌ها و سایت‌ها سروکار دارند از فرهنگ ملی و اسلامی خود حفاظت کنیم.
وی با اشاره به اینکه کودکان و نوجوانان نقطه ضعف خانواده و جامعه هستند، می‌گوید: کودکان منطق و عقل بزرگترها را ندارند و معمولاً به موسیقی علاقه‌مند هستند از این رو خواننده‌ها سعی می‌کنند با تولید محتوا برای این قشر آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده و با خود همراه کنند چراکه خواننده‌هایی امثال ساسی مانکن می‌داند بزرگسالان بخاطر اینکه عقل و باور کاملی دارند نمی‌توانند روی آن‌ها تأثیرگذار باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه سوره اظهار می‌کند: بخشی از این موج گرایی ناشی از برنامه‌های مبتذل شبکه‌های بیگانه است که در وب سایت‌ها و وبلاگ‌ها فرهنگ غرب را تبلیغ می‌کنند؛ همچنین فراموش نکنیم که جوانان انجام چنین کارهایی را به منزله اعتراض به بزرگترها و مسئولان نظام تلقی می‌کنند از این رو برای حل این موضوع باید با جونان ارتباط گرفته و آن‌ها را فرزندان خود بدانیم.
وی با اشاره به اهمیت ارتباط‌گیری با جوانان ادامه می‌دهد: زمانی بود که روحانیون نمی‌توانستند با نوجوانان و جوانان ارتباط برقرار کنند، افرادی مانند شهید مطهری و دکتر شریعتی زبان دانشجویان و جوانان را یافتند و با زبان آن‌ها صحبت کردند و روی آن‌ها تأثیر گذاشتند؛ در همین راستا امروز نیز به کسانی مانند دکتر شریعتی‌ها و مطهری‌ها نیاز داریم تا با جوانان ارتباط خوبی برقرار کنند.
باید بستر رسانه و تولید محتوا را در اختیار بگیریم
در ادامه حمید ضیایی‌پرور، کارشناس سواد رسانه به مجله آرونو می‌گوید: وظیفه رسانه‌ها انتقال ملموس و منصفانه پیام از فرستنده به گیرنده است، از این رو در این فرایند فرستنده‌های پیام و اطلاعات اخبار از یک سری تکنیک‌هایی استفاده می‌کنند که پیام به مؤثرترین شیوه به مخاطب و گیرنده خود برسد و در این مسیر در متون کلاسیک ژورنالیسم بیش از ۵۰ تکنیک پوشش خبری و القای رسانه‌ای وجود دارد که ژورنالیست‌ها یا دروازه‌بانان خبری از این روش‌ها استفاده می‌کنند تا پیام خود را به شیوه مؤثرتر به مخاطب خود ارسال کنند.
وی با اشاره به اهمیت فعالیت شبکه‌های خصوصی، تصریح می‌کند: هر کشوری در فضای زیست‌بوم رسانه‌ای خود از متخصصان دانشگاه‌ها، کارشناسان مختلف و از ابزارهای مختلف تکنولوژی استفاده می‌کند تا این پیام‌ها را به درستی و کامل به مردم خود و سایر کشورها منتقل کند و در این مسیر منافع ملی، امنیتی و هنجارهای ملی هر کشور با سایر کشورها متفاوت است یعنی اگر کشوری از این ابزار و وسایل ارتباطی به شیوه قدرتمندی استفاده کند، کشوری که بیشترین گیرنده پیام است و نه تولید کننده پیام، طبیعی است که احساس تهاجم و هجوم از سمت فرستنده پیام پیدا کند.
کارشناس سواد رسانه عنوان می‌کند: تربیت نیروی انسانی متخصص در همه حوزه‌ها متناسب با پیشرفت و فناوری‌های روز لازم است از این رو در شرایط حاضر که روزنامه نگاری مکتوب رو به زوال است باید تمرکز دانشگاه‌ها و دانشکده‌های ارتباطی بر حوزه‌های چند رسانه‌ای، پخش ماهواره‌ای، فضای مجازی و از این قبیل موارد باشد. بنابراین کشورهایی که در این حوزه‌ها پیشگام هستند در تربیت نیروی انسانی متخصص نیز قوی‌تر عمل می‌کنند.
ضیایی‌پرور تاکید می‌کند: باید سکوها و ساختارهای رسانه‌ای ایجاد و تقویت شوند در همین راستا هرچقدر ما تولید پیام، کار محتوایی و ایجابی داشته باشیم از میزان اثربخشی و اثر گذاری رسانه خارجی بر همه اقشار کم خواهیم کرد.
کارشناس سواد رسانه با اشاره به کارکردهای رسانه تصریح می‌کند: در تمام دنیا رسانه‌ها سه کارکرد مشترک اطلاع رسانی، سرگرمی و نقد را بر عهده داشته که هرکدام از این واژه‌ها تعاریف متفاوتی دارند؛ اما باید توجه داشت که کارکرد همه رسانه‌ها سرگرمی است و سرگرمی در چیزهای مختلفی تعریف می‌شود که موسیقی جزو موارد مشترکی در تمام رسانه‌های دنیا قرار دارد.
ضیایی‌پرور افزود: زمانی که مخاطب از رسانه‌های خود اشباع نشود، به سمت رسانه‌های خارجی که طبیعتاً ملاحظات شرعی، قانونی، اخلاقی و اجتماعی ما را ندارند خواهد رفت؛ همچنین زمانی که ما بستر را در اختیار نگیریم دیگران بستر را در اختیار می‌گیرند و هر محتوایی که دوست داشته باشند را به دیگران القا می‌کنند.
تهی‌شدگی از معنا و سطحی‌سازی اصلی‌ترین ویژگی‌های برخی از آثار
محمد لسانی کارشناس و پژوهشگر رسانه در گفت‌وگو با مجله آرونو با بیان اینکه ما باید پیوستار میان میدان و رسانه را که موجب کنش و اثرگذاری می‌شود، بررسی کنیم، اظهار می‌کند: فرهنگ غربی دارای دو رویکرد نمود و نمایش و از طرفی توسعه و تقویت است؛ در همین راستا میدان که به معنای کف مغازه‌ها در قالب پاساژ عرض اندام می‌کنند مهم هستند؛ چرا که بین عرضه و عطش مصرف رابطه متقابلی وجود دارد و هر کدام یکدیگر را تقویت می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: کارکرد رسانه آگاهی‌رسانی، آگاهی‌بخشی، تفریح، سرگرمی و کسب و کار را برعهده داد که در هر کدام از این موارد فرهنگ غربی امکان نقش‌آفرینی دارد.
کارشناس و پژوهشگر رسانه با بیان اینکه ما دو نوع فرهنگ پیشرو و بی رو داریم، تصریح می‌کند: مؤلفه‌های فرهنگ پیشرو اقناع کنندگی در حوزه‌های مختلف، تحریک کنندگی اجتماعی و تنوع عرضه پیکر که به معنای خودنمایی الگوهای مختلف در قالب برند است را بر عهده دارند و در این مسیر در فرهنگ پیشرو مبلغان و مروجان آن مشخص هستند، تنوع در عرضه و ویترین سازی وجود دارد و می‌تواند فرهنگ ایرانی اسلامی، شرقی، غربی و سایر موارد را نشان دهد؛ در همین راستا گستره دربرگیری و عمق نفوذ آن در فرهنگ پیشرو از نگاه آغاز می‌شود و موجب همدلی و هم‌کنشی می‌شود.
لسانی با اشاره به ظهور قدرت‌های نوظهور می‌گوید: امروزه فرهنگ غربی در انتهای دوره سرآمدی خود است چراکه فرهنگ کمونیستی در یک دوره اوج و سرآمدی داشت و در سال ۱۹۹۱ به انتهای پیشروی خود رسید؛ در همین راستا از ۱۹۹۱ فرهنگ لیبرالی سرمایه داری غرب، فرهنگ مسلط و یکه است که به تنهایی پیش می‌رود.
وی با اشاره به الگوگیری جوانان از فرهنگ غرب عنوان می‌کند: سبک زندگی غربی وجود دارد، جذاب است و در بین کودکان و نوجوانان بخاطر دل ربایی و دیده ربایی نسبت به آن رغبت وجود دارد.
کارشناس و پژوهشگر رسانه با اشاره به آهنگ جدید ساسی مانکن نیز خاطرنشان می‌کند: برای پی‌بردن به فرایند فعالیت ساسی مانکن باید به عقبه وی سر بزنیم؛ فعالیت او معمولاً در زمستان‌ها و پیش از عید شروع شده و آثار خود را منتشر می‌کند، از سویی آهنگ‌های منتشر شده توسط وی در بین نوجوانان و دانش آموزان بخاطر ایجاد حرکت، رنگ و اشاره نمادین همچون حضور بازیگران، چهره‌های سرشناس و سایر مواردی از این دست باعث شده ملموس شدن کار شده اما در این آثار شاهد تهی‌شدگی از معنا، سطحی سازی و استفاده بیش از حد از مصادیق و نمونه‌های عینی هستیم.
لسانی می‌افزاید: سابقه نشان می‌دهد در ابتدا این موسیقی‌ها جذابیت داشتند اما هرچه جلوتر رفت برجسته شدن و پررنگ شدن سویه‌های جنسی باعث شد این آثار در خانواده‌ها و بافت اجتماعی کمتر نفوذ کند، در همین راستا به‌نظر می‌رسد در کارهای ساسی هرچه جلوتر رفت از جنبه عمومیت موسیقی وی کاسته شد و از طرفی موجی ضد موسیقی‌های او ایجاد شد.
وی با بیان اینکه هر چیزی که بخواهد در جامعه منتشر شده و گسترش یابد لازم است از جنس مردم باشد، می‌گوید: مردم گاهی بعضی چیزها را در کلام و سایر اعمال خود مطرح می‌کنند اما حواسشان هست که در رفتار جمعی، مقبولیت‌های جامعه را زیر پا نگذارند و با کارهای ناشایست شناخته نشوند.
کارشناس و پژوهشگر رسانه با بیان اینکه امروزه ما در فضای مجازی سرک می‌کشیم که این به معنای هم‌کنشی و پیروی نیست، تصریح می‌کند: این موضوع به آن معناست که مردم دنبال شادی یا دنبال این هستند که انتهای یک موضوع چه می‌شود و بر همین اساس در چنین موضوعاتی شاهد دیده شدن یا استقبال نیستیم بلکه عموماً سرک کشیدن به معنای مطلع شدن از موضوع آن لحظه است.
لسانی با اشاره به اینکه امروزه ما به واسطه تبلیغ، سفارش‌های و پیشنهادات کاری افراد را دریافت می‌کنیم، ادامه می‌دهد: ساسان حیدری زمانی که در کشور بود نتوانست در موسیقی خود پیشتاز باشد و رقابت کند اما در خارج با تمرکز بر این حوزه توانسته حامیان مالی مختلف را جذب و قراردادهایی را ببندد، در همین راستا تنها نمی‌توان نگاه فرهنگی بر این موضوع داشت و باید به زیربنای فرهنگ که روابط اقتصادی را نیز شامل می‌شود توجه داشته باشیم.
وی با تاکید بر اینکه سرمایه گذاران فقط اقتصادی نیستند بلکه امنیتی نیز هستند، تصریح می‌کند: زنان و کودکان اقشار مورد توجه و متمرکز جامعه هستند از این رو سرمایه‌گذار برای برند و تبلیغ محصول خود به واسطه اختلال در امنیت فرهنگی کشور محصول تولید می‌کند.
به گزارش مجله آرونو، این روزها در بسیاری از رسانه‌ها و در میان افراد صحبت از آهنگ جدید ساسی مانکن است و در سال‌های قبل نیز شاهد بودیم که آهنگ‌های او جزو پردانلودترین‌ها در برهه زمانی خود بوده است و در این راستا عده‌ای فکر می‌کنند وی به هدف خود یعنی جذب مخاطب و تبدیل شدن به خواننده محبوب موفق شده است، اما زمانی که به این امر نگاه دقیق‌تری می‌اندازیم شاهدیم که این اتفاق نه به‌دلیل محبوبیت بلکه برای ایجاد موجی است که هر از چندگاهی در فضای مجازی رخ می‌دهد و افراد در رده‌های سنی مختلف با توجه به جو ایجاد شده به‌دنبال چنین مفاهیمی هستند همچنان‌که شاید بسیاری از ما با وجود نقدهای بسیار، حداقل یک بار در صفحات مجازی چنین مفاهیمی به گوش‌مان خورده باشد و دقایقی را برای آن وقت گذاشته باشیم.
