به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، اقتدار در خانواده مفهومی فراتر از تنها فرمان دادن دارد و این ویژگی به معنای توانایی هدایت، تصمیم‌گیری و ایجاد نظم در روابط خانوادگی است که در بسیاری از فرهنگ‌ها، این نقش به مرد خانواده واگذار شده است و مهم، نحوه اعمال این اقتدار است که می‌تواند سازنده یا مخرب باشد.
اقتدار در مردان و عاطفه در زنان، ویژگی‌های بنیادی هستند که ریشه در طبیعت روانی انسان دارند و این دو ویژگی مکمل یکدیگر به شمار می‌روند که در کنار هم می‌توانند تعادل روانی و عاطفی خانواده را حفظ کنند و نبود هر یک از این دو، باعث اختلال در روابط خانوادگی می‌شود.
ویژگی‌هایی مانند اقتدار و عاطفه نه‌تنها از نظر فرهنگی، بلکه از منظر زیست‌شناسی و روان‌شناسی نیز قابل بررسی است و آزمون‌های روان‌شناختی نشان داده است که این ویژگی‌ها در مردان و زنان به‌طور طبیعی وجود دارند و با سن یا تجربه تغییر نمی‌کنند و در این بین، نحوه بروز آن‌ها در تعاملات خانوادگی اهمیت دارد.
اقتدار مردانه زمانی مؤثر است که با عاطفه زنانه همراه شود و مردی که اقتدار دارد، اما فاقد همدلی و درک عاطفی همسرش است، ممکن است به استبداد یا سردی در روابط منجر شود و در مقابل، زنانی که عاطفه دارند، اما اقتدار مرد را نادیده می‌گیرند، ممکن است ناخواسته به تضعیف ساختار خانواده کمک کنند.
اقتدار در نهاد خانواده به چه معنا است؟
محسن دهقانی، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو بیان اینکه اقتدار در قالب یک دستور تعریف می‌شود که فردی آن را صادر می‌کند تا دیگران از آن پیروی کنند، اظهار کرد: به عبارتی، توانایی قدرت و نیرومندی، معنای اقتدار است و در صورتی که کلمه اقتدار در چارچوب خانواده مورد بررسی قرار گیرد، شامل ویژگی غالب پدر و مرد در خانواده می‌شود.
وی با بیان اینکه ویژگی‌های غالبی از نظر بنیادی برای مرد و زن وجود دارد، افزود: طبیعت یک ویژگی به نام اقتدار را در جنس مرد قرار داده است و یک ویژگی از لحاظ روانی در جنس زن قرار داده شده است که عاطفه نام دارد که این ویژگی‌ها ارتباطی به سن زن و مرد ندارد و همواره این دو ویژگی، در دو جنسیت وجود داشته است.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در بعضی از آزمون‌های روان‌شناختی، ویژگی‌های طبیعت مانند اقتدار مردانه و عاطفه زنانه لحاظ و بررسی می‌شود، تصریح کرد: زمانی که بیان می‌شود ویژگی بنیادی روانی مرد اقتدار است، در واقع مرد تمایل دارد در میدان دید اجتماعی دیده شود و حرف و نظر او مورد پذیرش قرار گیرد و دیگر افراد آن را رعایت کنند.
از بین رفتن نقش‌های زن و مرد در خانواده چه چالش‌هایی به همراه دارد؟
دهقانی با بیان اینکه مرد هنگامی که نظر خود را در ارتباط با یک موضوع بیان می‌کند، انتظار دارد دیگر افراد نظر او را بپذیرند و آن را انجام دهند، ادامه داد: زنان نیز دارای اقتدار هستند، اما حساسیت اقتدار در جنس مرد بسیار بیشتر است و این موضوع در ارتباط با ویژگی عاطفه دیده می‌شود و عاطفه در جنس زن غلبه دارد.
وی با بیان اینکه در صورتی که اقتدار و عاطفه در مرد و زن از بین برود، پرخاشگری بروز می‌کند، گفت: در واقع از بین رفتن این دو ویژگی در زنان و مردان به پرخاشگری، لجبازی، کم‌حرفی یا حتی گاهی اوقات برخوردهای فیزیکی منتهی می‌شود و از همین رو توجه به اقتدار مردانه و عاطفه زنانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه ویژگی‌های اقتدار پدر در خانواده، ویژگی‌هایی بسیار خوب است، اضافه کرد: متولی اقتدار مرد در خانه، زن است و زنان باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند و باید توجه داشت که شکسته شدن اقتدار مرد، تأثیرات منفی بسیاری دارد و اگر عاطفه زن نیز از بین برود، عوارض آن بر تمام ابعاد زندگی اعضای خانواده تأثیر می‌گذارد.
نادیده گرفتن اقتدار در مردان یا عاطفه در زنان می‌تواند به بروز رفتارهای منفی مانند پرخاشگری، لجبازی یا سکوت‌های طولانی منجر شود و این رفتارها نه‌تنها روابط زوجین را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه بر فرزندان نیز اثرات مخربی دارند و الگوهای رفتاری ناسالمی را شکل می‌دهند.
زن در خانواده نقش کلیدی در حفظ و تقویت اقتدار مرد دارد و این به معنای اطاعت کورکورانه نیست، بلکه به معنای احترام متقابل، حمایت روانی و ایجاد فضای امن برای ابراز نظر و تصمیم‌گیری مرد است و زنانی که این نقش را درک می‌کنند، بنیان خانواده را مستحکم‌تر می‌سازند.
همان‌طور که اقتدار مردانه باید حفظ شود، عاطفه زنانه نیز نیازمند مراقبت و توجه است و زنانی که در فضایی بی‌احساس زندگی می‌کنند، ممکن است به مرور زمان عاطفه خود را از دست بدهند و این موضوع تأثیر مستقیمی بر سلامت روانی فرزندان و کیفیت زندگی خانوادگی دارد.
در دنیای امروز، حفظ ویژگی‌های روانی مانند اقتدار و عاطفه بسیار ضروری است و بازتعریف نقش‌ها باید با حفظ این ویژگی‌ها همراه باشد تا خانواده‌ها بتوانند با چالش‌های جدید سازگار شوند و در عین حال، سلامت روانی و عاطفی خود را حفظ کنند.
