به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، امروز فضای مجازی بستر مناسبی برای معرفی تاریخ و تمدن ایران است، آن هم در وضعیتی که برخی رسانه‌ها برای پنهان کردن و سیاه‌نمایی علیه جامعه ایران و ایرانی، قد علم کرده‌اند؛ در این راستا، سفرا از کسانی هستند که با توجه به مسئولیتشان، می‌توانند نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند و با استفاده از این پتانسیل، چهره واقعی سرزمینمان را به جهانیان معرفی کنند اما دریغ که از این فرصت، استفاده خوبی نشده است.
در حالی که سفرای ما هنوز چندان به حضور در جلوی دوربین و انتشار محتوای منطبق با فرهنگ عادت ندارند، سفیرجدید بریتانیا به زبان فارسی از حضورش در ایران ابراز خرسندی می‌کند، سایمون شرکلیف درباره شب یلدا تا روز کباب تولید محتوا می‌کند تا قدم قدم در ذهن جامعه ایرانی جا باز کند و سفیر کره شمالی «پرسون پرسون» را می‌خواند؛ گویی که جایگاه سفیران دیگر فقط در سفارتخانهها نیست بلکه به وسیله فضای مجازی، می‌توان به خانه تک‌تک مردم یک جامعه راه یافت و افکار آن‌ها را تغییر داد.
ما خوابیم، دیگران می‌سازند!
بر این اساس حمیدرضا غلامزاده دبیر مجمع شهرداران آسیایی و کارشناس بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار می‌کند: بخشی از کارکرد دیپلماسی در بسیاری از کشورها، دیپلماسی عمومی است که دارای موضوعیت بوده و بسیاری از کشورها روی این موضوع توجه جدی دارند؛ بخش عمده‌ای از این موضوع، توسط سفرا به‌عنوان نماینده یک سرزمین در کشوری دیگر، شکل می‌گیرد که ما در این مسیر، کم‌کاری‌هایی داشته‌ایم.
وی می‌افزاید: یکی از بسترهای مهم ارتباطی، شبکه‌های اجتماعی است؛ اهمیت آن به اندازه‌ای است که سال‌ها پیش، بحث توئیپلماسی مطرح شد که عملکردهای دیپلماتیک و فعالیت سفرا و مقامات در فضای توئیتر برای مخاطب خارج از کشور خود را شامل می‌شد؛ این در حالیست که در کشور ما از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نمی‌شود، طوری که بسیاری از اکانت‌های توییتری ما به جای اینکه جامعه هدف را مخاطب قرار دهند، با توییت‌های فارسی، جامعه ایرانی را مخاطب قرار می‌دهند.
دبیر مجمع شهرداران آسیایی بیان می‌کند: بخشی از این موضوع، به دلیل ضعف تخصص گرایی و نداشتن آشنایی کافی با زبان و شناخت جامعه هدف برای تولید محتوا توسط برخی از سفیران است؛ اما باید گفت که نبود توجه جدی و لازم به شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات دیپلماسی عمومی از مسائلی است که باید به آن پرداخت؛ در واقع هر کشور باید تصویری مثبتی از خود در سطح جهان ایجاد کند و آن را ارتقا دهد، در غیر این صورت، یا شناخته نمی‌شویم و بدتر از آن، دیگران برای ما روایت‌ها و تصاویر منفی می‌سازند.
درگیر شدن با جامعه هدف، ابزار مهم تأثیرگذاری بر مخاطبان
غلامزاده می‌گوید: در جامعه ایران، سفرای دیگر کشورها استفاده زیادی از این بستر برده‌اند، برای مثال، سفیر انگلستان، چندین بار به تولید محتواهای جذاب در مناسبت‌های مختلف ایرانی پرداخته و حتی سفیر کره جنوبی، یکی از ترانه‌های سنتی و معروف ایرانی را خواند، سفیری از آلمان که از انجام جزئیاتی از زندگی ایرانی توسط خودش، تولیدمحتوا و منتشر می‌کرد یا یکی از اعضای سفارت آلمان که امروز خوشنویسی می‌کند و آن را به اشتراک می‌گذارد، همه این‌ها نمونه‌هایی از درگیر شدن با جامعه هدف به حساب می‌آید که باعث ایجاد ارتباط صمیمی با مخاطب می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: البته باید گفت که پشت پرده این فعالیت‌ها، گاهی ضد فرهنگی و سیاسی است که مثال آن، محتوای منتشر شده توسط سفیر استرالیا در حمایت از هم‌جنسگرایان بود؛ اما به طور کلی، یکی از مسیرها و ابزار تأثیرگذاری بر مخاطب عام و دیپلماسی عمومی، این روش است.
دبیر مجمع شهرداران آسیایی و کارشناس حوزه بین‌الملل اظهار می‌کند: تکیه بیش از حد بر تجربه‌گرایی، استفاده نکردن از پتانسیل نسل‌های جدیدتر به ویژه دانشجویان رشته‌های مرتبط با توجه به شناخت بهتر شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی مدرن و تطبیق سریع‌تر با جامعه هدف، مسیر غیراستاندارد و غیرکیفی گزینش در برخی پست‌های دیپلماتیک از ضعف‌هایی است که در این راستا وجود دارد.
وی تصریح می‌کند: با تمام این موضوعات، باید اشاره کرد که همچنان وقتی گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند، شگفت‌زده می‌شوند، برای ساخت تصویر واقعی ایران در ذهن مردم جهان، به فیلم‌های هالیوودی نیاز نیست بلکه در فضای دیپلماسی عمومی و به وسیله دانشجویان و حتی طلبه‌های خارجی که به ایران می‌آیند، می‌توان تاریخ و تمدن ایران را به دنیا معرفی کرد که سفرا در این زمینه می‌توانند تأثیر جدی داشته باشند.
از سفارتخانهها به مثابه خاک یک کشور تا افزایش حضور سفرا در رسانه‌های بین‌المللی
سید محمد حسن شفیعی فعال حوزه بین‌الملل نیز با اشاره به اتفاقاتی که در فضای مجازی توسط سفرای کشورهای دیگر رقم زده می‌شود، به خبرنگار مجله آرونو اظهار می‌کند: سفیران هر کشور به‌عنوان نمایندگان همه جانبه کشور خود در محل ماموریتشان هستند، سفیر، نماینده عرصه‌های مختلف فرهنگ، تجارت و مواضع سیاسی سرزمین خود در کشور دیگر است؛ در واقع از لحاظ روانی و بین‌المللی، سفارتخانه یک کشور، خاک همان کشور تلقی می‌شود؛ بنابراین یک سفیر وظایف خطیر و سنگین زیادی را علاوه بر وظایف سیاسی و دیپلماتیک بر عهده دارد.
وی می‌افزاید: حمایت و معرفی تاریخ ایران به کشور محل مأموریت، از اقداماتی است که سفرا می‌توانند به آن بپردازند؛ تهیه و انتشار محتوا به زبان کشور مقصد یا حمایت و برگزاری رویدادهای مشترک یا غیر مشترک فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری و کتاب، حضور بیشتر سفرا در رسانه‌های بین‌المللی، دعوت از اندیشمندان کشورهای مختلف به ایران و تسهیل حضور افراد برجسته ایرانی در دیگر کشورها، جشنواره‌های هنری و فیلم، کنفرانس‌های علمی و ادبی، حمایت از مراکز فرهنگی برای برقراری ارتباط با مراکز هم‌تراز خود در کشور از اقداماتی است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره فرهنگ و تاریخ ایران زمین به جهانیان منتقل کند.
کارشناس حوزه بین‌الملل با بیان اینکه محل فعالیت سفیر، فقط سفارتخانه نیست می‌گوید: فضای مجازی می‌تواند ظرفیت ویژه‌ای را برای آنان فراهم کند؛ در واقع ایده ما این است که باید از ابزاری که همه کشورها و حتی دولت‌هایی که با ما سر ناسازگاری دارند از آن استفاده می‌کنند، بهره برد و با پروپاگاندای رسانه‌ای آن‌ها علیه کشورمان، مبارزه کرد؛ همچنین از این ظرفیت می‌توان برای ترویج و معرفی فرهنگ ایرانی اسلامی استفاده کرد؛ در واقع محدودیت‌ها فشارهای سیاسی نباید ما را از استفاده درست از فضای مجازی غافل کند.
شفیعی خاطر نشان می‌کند: دیپلماسی توییتری، اینستاگرامی و فیسبوکی از روش‌های بسیار رایج است و نه تنها سفرا و مأموران دیپلماتیک و سیاسی، بلکه حتی رئیس‌جمهورهای کشورهای مختلف در حال بهره از آن است تا پیام‌های مهم سیاسی را به مردم دنیا مخابره کنند؛ سفرای ما می‌توانند علاوه بر مسائل سیاسی، درباره موضوعات تاریخی و دینی و معرفی هرچه بهتر ایران از بستر فضای مجازی استفاده کنند، زیرا این محتواها توسط مردم دیگر کشورها دیده می‌شود و می‌توان بازخوردهای آنان را دریافت کرد.
تأثیراتی فراتر از فرهنگ…
وی تصریح می‌کند: دیپلماسی فرهنگی، حوزه‌ای است که تأثیرات آن فقط در حوزه فرهنگ نیست بلکه در عرصه‌های مختلف می‌توان آثار آن را مشاهده کرد؛ برای مثال، کم‌کاری ما و شناخته نشدن ایران، می‌تواند در تعاملات بین‌المللی، گردشگری و روابط تجاری و اقتصادی ما با دیگر کشورها تأثیر بگذارد.
فعال بین‌الملل تشریح می‌کند: ما شاهد هجمه‌های رسانه‌ای زیادی هستیم و با یک جست‌وجوی ساده در موتورهای جست‌وجو، تصاویری از جمهوری اسلامی ایران خواهیم دید که بیانگر مشکلات و اختلاف‌هاست؛ حتی با جستجوی کلمه‌ای مانند عاشورا به زبان دیگر، این رکن مهم از فرهنگ دینی ما را به بدترین شکل نشان داده‌اند؛ با این وجود، وقتی گردشگران به ایران می‌آیند و چهره‌ای خلاف تمام سیاهنمایی‌ها می‌بینند، از معرفی نکردن زیبایی‌های ایران زمین در کشورهایشان می‌گویند و اذعان می‌کنند که درباره فرهنگ و تاریخ غنی ایران با مردم کشورشان سخن خواهند گفت.
شفیعی بیان می‌کند: در ادبیات دینی ما آمده است که سنگ را از همان‌جا که پرتاب می‌شود، برگردانید، یعنی باید از هر ابزاری که علیه ما استفاده می‌شود، برای مقابله استفاده کنیم و طبق آیه قرآن، تمام توان خود را برای این مسیر به کار بگیریم؛ باید توجه کرد که این آیات، فقط در حوزه جنگ فیزیکی و نظامی نیست بلکه در جنگ رسانه‌ای، دیپلماسی فرهنگی و علمی نیز باید به آن توجه کنیم.
وی می‌افزاید: در این راستا، استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و مؤسسات غیردولتی می‌تواند مؤثر باشد، این مؤسسات که تعدادشان کم نیست، در عرصه بین‌الملل فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری زیادی در فضای مجازی و واقعی دارند، در واقع با حمایت از آنان می‌توانیم حضور پررنگ‌تری در عرصه بین‌الملل داشته باشیم.
به گزارش مجله آرونو، اهمیت رسانه در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست و باید توجه کرد که یکی از بهترین روش‌های تعامل و معرفی ایران، استفاده از شبکه‌های اجتماعی است؛ امید که روزی تمام مردم دنیا، ایران را زیبایی‌هایش، مردم مهمان‌نوازش، طبیعت بکرش، ادبیات ناب و تمدن اصیلش بشناسند.
