به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، در جامعه کنونی که با چالشهای اخلاقی متعددی مواجه هستیم، از جمله کاهش اعتماد عمومی، افزایش خودمحوری و کمرنگ شدن ارزشهای اخلاقی، تأملی بر حدیث رسول اکرم (ص) که میفرمایند «من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را به کمال برسانم (إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ)»، راهگشای مناسبی برای اصلاح جامعه است، پیامبر اسلام (ص) با بیان این حدیث، اهمیت اخلاق را به عنوان ستون اصلی اجتماع سالم و منسجم مطرح میکند، جامعهای که در آن افراد بر اساس صداقت، وفاداری، مهربانی و انصاف رفتار کنند، به سمت سعادت و آرامش سوق پیدا خواهد کرد.
میتوان گفت که جامعه امروز نیازمند بازگشت به اصول اخلاقی و انسانی است که پیامبر اسلام (ص) به تکمیل آن مبعوث شد، اگر هر فرد از اعضای جامعه به نوبه خود تلاش کند تا مکارم اخلاق را در زندگی شخصی و اجتماعی خود پیاده کند، میتوان امیدوار بود که بسیاری از مشکلات و معضلات جامعه رفع شود.
از دیدگاه روانشناختی، اخلاقیات به عنوان یک جزو مهم از هویت فردی و اجتماعی انسان، نقش تعیینکنندهای در سلامت روانی و عاطفی او دارد.
رعایت اصول اخلاقی، احساس رضایت درونی، افزایش خودکارآمدی و بهبود روابط بین فردی را به همراه دارد، همچنین تحقیقاتی نشان داده است که افرادی که به اصول اخلاقی پایبندند، کمتر دچار اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات روانی میشوند.
از طرفی، جامعهای که در آن اصول اخلاقی رعایت میشود، به کاهش استرس اجتماعی و افزایش اعتماد عمومی منجر خواهد شد، اعتماد عمومی به عنوان یک عنصر کلیدی در روابط اجتماعی، زمانی شکل میگیرد که افراد به یکدیگر اعتماد داشته باشند و این اعتماد تنها از طریق پایبندی به اصول اخلاقی به دست میآید.
امام صادق (ع) در حدیثی میفرمایند: «اِعْلَمْ أَنَّ اَلْخُلُقَ اَلْحَسَنَ یُذِیبُ اَلسَّیِّئَةَ کَمَا تُذِیبُ اَلشَّمْسُ اَلْجَلِیدَ وَ أَنَّ اَلْخُلُقَ اَلسَّیِّئَ یُفْسِدُ اَلْعَمَلَ کَمَا یُفْسِدُ اَلْخَلُّ اَلْعَسَلَ». ترجمه این حدیث بیان میدارد که اخلاق نیکو مانند آفتاب است که گناهان و زشتیها را آب میکند، همانطور که آفتاب یخ را ذوب میکند، در مقابل اخلاق بد همانند سرکهای است که عسل را فاسد میکند و اعمال خوب فرد را از بین میبرد.
از دیدگاه روانشناختی، اخلاق و رفتارهای اخلاقی تأثیر مستقیمی بر سلامت روانی و عاطفی افراد دارد، انسانهایی که در زندگی خود از حسن خلق برخوردارند، بهطور معمول از نظر روانی در وضعیت بهتری قرار دارند و کمتر دچار استرس، اضطراب و افسردگی میشوند، همچنین ایجاد روابط اجتماعی مثبت و سازنده که از حسن خلق ناشی میشود، میتواند به افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی افراد کمک کند.
مارتین سلیگمن، پدر روانشناسی مثبتگرا، بر اهمیت مطالعه ویژگیهای مثبت انسان، مانند شادی، امید، و ارادهی قوی تاکید میکند.
او معتقد است که تمرکز صرف بر درمان بیماریهای روانی کافی نیست و باید به شکوفایی پتانسیلهای مثبت انسان نیز توجه شود، اخلاق و حسن خلق از جمله ویژگیهای مثبتی است که در روانشناسی مثبتگرا مورد توجه قرار میگیرد، سلیگمن بر این باور است که این ویژگیها به بهبود روابط اجتماعی و جامعه منجر میشوند.
سلیگمن معتقد است که پرورش فضائل اخلاقی مانند شجاعت، عدالت، مهربانی، و خردمندی، به رشد فردی و ارتقای کیفیت زندگی کمک میکند، او بر این باور است که این فضائل نه تنها به صورت ذاتی وجود دارند، بلکه میتوان آنها را از طریق تمرین و آموزش پرورش داد.
این روانشناس بر این باور است که افراد اخلاقی بهطور معمول احساس خوشبختی بیشتری دارند، زیرا آنها روابط اجتماعی قویتری برقرار میکنند، به دیگران کمک میکنند و به زندگی خود معنا و هدف میدهند.
سلیگمن معتقد است که اخلاق نقش مهمی در ایجاد جوامع سالم و پایدار ایفا میکند، افراد اخلاقی به قوانین احترام میگذارند، به دیگران کمک و برای بهبود جامعه تلاش میکنند.