به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، اختلال شخصیت نوعی اختلال روانی است که الگوی فکر، عملکرد و رفتار فرد در آن ناسالم می‌شود و فرد مبتلا به اختلال شخصیت برای درک موقعیت و اشخاص به مشکل برمی‌خورد و این امر منجر به محدودیت و مشکلات جدی در روابط، فعالیت‌های اجتماعی، کار و مدرسه می‌شود، در این میان، اختلال شخصیت نمایشی یکی از اختلالات شخصیتی است که تأثیر غیرقابل انکاری بر زندگی افراد دارد.
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به طور مداوم خواستار این هستند که در مرکز توجه قرار گیرند و اغلب افسرده می‌شوند، آنها بیشتر پر جنب و جوش، نمایشی، مشتاق و عاشق هستند و گاهی اوقات آشنایان جدید را جذب می‌کنند، بیان احساسات این افراد ممکن است سطحی و اغراق‌آمیز باشد و بیماران مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به راحتی تحت تأثیر دیگران و روندهای رایج قرار می‌گیرند.
آنها اغلب فکر می‌کنند که روابط بسیار نزدیکی با دیگران دارند، اما به راحتی خسته می‌شوند، همچنین ممکن است به صور مداوم شغل و دوستان خود را تغییر دهند، افراد مبتلا به این اختلال، تصویر ذهنی درستی از خود ندارد و برای خود ارزش قائل نیستند، بلکه تنها زمانی احساس عزت نفس می‌کنند که دیگران آنها را تأیید کنند، به همین دلیل نیازمند جلب توجه دیگران هستند که باعث می‌شود دست به کارهای غیرمعمول یا نمایشی بزنند.
توجه‌طلبی؛ ویژگی اصلی افراد درگیر با شخصیت نمایشی
سمیه خاکزاد، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه ویژگی اصلی افراد درگیر با شخصیت نمایشی، توجه‌طلبی است، اظهار کرد: برخی از این افراد حساسیت بیش از حدی نسبت به ظاهر خود دارند، چراکه آن را عاملی برای جلب توجه دیگران می‌دانند و این حساسیت روی ظاهر ممکن است تا حدی بالا باشد که دست به جراحی‌های متعدد زیبایی بزنند.
وی با اشاره به اینکه افزایش استفاده از فضای مجازی در دنیای امروز منجر به افزایش درگیر شدن افراد بیشتری با این اختلال می‌شود، افزود: هنوز علت دقیق ابتلای افراد به این اختلال مشخص نیست، اما به طور کلی ممکن است ارث، عوامل محیطی و رفتار والدین در بروز آن تأثیرگذار باشد.
تصریح کرد: گروهی از مبتلایان به این نوع اختلال مانند یک کودک، وابسته به دیگران هستند و رفتارهای بدون فکر از جمله علائمی است که در این افراد بروز می‌کند، گروه دوم مبتلایان برای کسب تأیید دیگران، آنها را نیز تأیید می‌کنند و با دادن هدایای گرانبها سعی در جلب نظر آنها دارند، گروه سوم نیز پشت نقابی شاد و پرانرژی خود را پنهان می‌کنند و این در حالی است که بسیاری از اوقات درگیر آشفتگی‌های روحی بسیاری هستند.
با بیان اینکه این اختلال می‌توان تأثیر شگرفی بر شخصیت افراد داشته باشد و زمینه‌ساز اختلالات دیگری مانند افسردگی شدید نیز شود، ادامه داد: برخی افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی، مشتاق به مراجعه به روانشناس یا روانپزشک هستند تا اثبات کنند که درگیر بیماری نیستند، اما بیماری آنها با تست‌های روانشناختی مشخص می‌شود.
چگونه با فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی رفتار کنیم؟ / تفاوت شخصیت نمایشی با اختلال خودشیفتگی
گفت: افرادی که با مبتلایان به این نوع اختلال تعامل دارند باید از داشتن رفتارهای دلسوزانه پرهیز کنند و برای تغییر بینش او اقدامی انجام ندهند، همچنین این افراد باید از نصیحت کردن به شدت خودداری کنند و توجه بیش از حد به افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی نداشته باشند، افراد درگیر با این اختلال ممکن است هیجانات متعددی از خود نشان دهند، اما اطرافیان آنها باید بدانند که هیجانات و رفتارهای آنها بسیاری از اوقات از عمد نیست.
با بیان اینکه توجه به این افراد باید در حد اعتدال قرار داشته باشد، اضافه کرد: به منظور پیشگیری از ابتلای افراد به این اختلال، والدین باید به رشد احساسی و بلوغ کودک خود توجه داشته باشند، در حد اعتدال به او توجه و محبت کنند و در این حیطه از زیاده‌روی پرهیز کنند، همچنین نباید در روند تربیتی کودک یک فعالیت در موقعیتی تأیید و در موقعیتی دیگر رد شود.
با اشاره به تفاوت افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی و افراد درگیر با اختلال خودشیفتگی خاطرنشان کرد: افراد درگیر با اختلال نمایشی سعی در جلب توجه دیگران دارند و در این مسیر از هیچ اقدامی دریغ نمی‌کنند، اما افرادی که درگیر با اختلال خودشیفتگی هستند، قصد دارند برتری خود را به دیگران نشان دهند تا دیگران دستاوردها و برتری‌های آنها را تحسین کنند.
زندگی برای افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی مانند صحنه تئاتر است
سیاوش صادقی، روانشناس اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با اشاره به اینکه اختلال شخصیت نمایشی از جمله اختلالات روانشناختی است که افراد درگیر با آن احساسات ناپایداری را تجربه می‌کنند، اظهار کرد: اختلال شخصیت به طور کلی ناسازگاری افراد با فعالیت‌ها و مسائل را به دنبال دارد و افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی به گفته عام، دمدمی مزاج هستند.
وی افزود: افرادی که با اختلال شخصیت نمایشی درگیر باشند به طور مداوم تلاش می‌کنند مرکز توجه دیگران قرار گیرند و تأیید دیگر افراد برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، همچنین چنین افرادی به نوعی رفتار می‌کنند که گویی روی صحنه تئاتر قرار دارند و گاهی اوقات پوشش آنها نسبت به عرف و شرایط نامتعارف محسوب می‌شود.
تصریح کرد: تاثیرپذیری این افراد از محیط پیرامون و دیگران بسیار بالا است و حتی گاهی سعی می‌کنند به واسطه تصمیمات هیجانی، توجه دیگران را بیش از پیش جلب کنند، دیدن رفتارهای عجیب و واکنش‌های هیجانی بیش از حد و نامناسب با شرایط از چنین افرادی دور از انتظار نیست و ممکن است در بروز احساسات و هیجانات خود، اغراق‌آمیز عمل کنند.
ادامه داد: در صورتی که افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی مورد توجه قرار نگیرند، احساس ناراحتی، کلافگی، ناامیدی و حتی گاهی اوقات عصبانیت می‌کنند، همچنین این افراد در بروز احساسات خود سطحی هستند و در بازه‌های زمانی کوتاهی، هیجانات متفاوتی را تجربه می‌کنند؛ در واقع رفتار این افراد بر حسب رفتار دیگران در محیط‌های متفاوت شکل می‌گیرد و تغییر می‌کند، گاهی از سایر افراد تقلید می‌کنند و سطح صمیمیت در روابط خود را بسیار بالا می‌دانند.
چه رفتارهایی باعث شکل‌گیری اختلال شخصیت نمایشی می‌شود؟
با بیان اینکه در صورتی که والدین یک فرد با اختلال شخصیت نمایشی درگیر باشند، احتمال ابتلای فرزند آنها به این اختلال نیز بیشتر است، گفت: چنین افرادی به سرعت ناامید و سرخورده می‌شوند و روال عادی فعالیت برای آنها خسته کننده است، همچنین گرفتن تصمیمات عجولانه و خودمحور عمل کردن، از دیگر خصوصیات این افراد محسوب می‌شود.
با اشاره به اینکه دو عامل محیطی و وراثت در بروز این اختلال نقش دارد، اضافه کرد: توجه بیش از حد والدین به کودک و داشتن رفتارهای دوگانه در فرایند تربیتی او می‌تواند عامل زمینه‌ساز درگیر شدن کودک با اختلال شخصیت نمایشی باشد، در مقابل نیز بی‌توجهی به کودک باعث می‌شود که وی برای جلب توجه والدین خود به هر اقدامی دست بزند و این موضوع باعث شکل‌گیری رفتارهای نمایشی در وی می‌شود.
با بیان اینکه اختلال شخصیت نمایشی به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شود، افزود: این افراد به طور معمول نسبت به احساسات خود و رفتاری که دارند آگاه نیستند، از همین رو اختلال بیشتر این افراد پس از مراجعه به روانشناسان و متخصصان این حوزه برای مشکلی دیگر شناسایی می‌شود.
خاطرنشان کرد: چنین افرادی حساسیت بالایی دارند و احساسات شدید و ناپایداری را تجربه می‌کنند، از همین رو توان شنیدن انتقاد را ندارند و در صورتی که مورد توجه جمع یا فردی قرار نگیرند، به نوعی نشانه‌های افسردگی در آنها بروز می‌کند.
طبق گفته متخصصان امر، در تعامل با افراد درگیر با اختلال شخصیت نمایشی باید مرزهای مشخصی تعریف کنید و به آن پایبند باشید، همچنین باید درک کنید که ممکن است هرگز نتوانید به آنها در درمان این اختلال کمک کنید؛ ممکن است فرد مبتلا با رفتارهای غیرعادی و عصبی، سعی در جلب توجه و تأثیرگذاری روی شما داشته باشد که باید سعی کنید صادقانه با هم صحبت کنید و محدودیت‌های شخصی خود را به او یادآور شوید.
به این افراد اطمینان دهید که هنوز دوستشان دارید، مراقب بهداشت روان خود باشید و اجازه ندهید فرد مبتلا، روابط دیگر شما را تهدید کند، چنین افرادی به طور معمول خودمحور هستند و به نیازهای دیگران احترام نمی‌گذارند و باید بیاموزند که مسئولیت رفتار خود را بپذیرند؛ همچنین از رفتارهای تنبیهی مانند رها کردن آنها اجتناب و با آنها مستقیم و صریح صبحت کنید.
به رفتارهایی که برای جلب توجه انجام می‌دهند، پاداش ندهید و بهترین استراتژی در برابر توجه‌طلبی آنها، نادیده گرفتن این رفتارها است؛ آنها را تشویق کنید سخنان دیگران را ارزیابی و به آن فکر کنند، چراکه این افراد به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند و کورکورانه از کسانی که آنها را تحسین کنند، پیروی می‌کنند.
