به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، در میان انبوهِ درس‌ها و عبرت‌های حماسه عاشورا، صبر امام حسین (ع) در برابر مصیبت‌ها همانند ستاره‌ای درخشان در پهنه تاریخ بشریت می‌درخشد؛ صبری که در اوج سختی و بلا، شکوه ایمان و عظمت روح آن امام همام را به نمایش گذاشت و الگویی بی‌بدیل برای تمام انسان‌ها در گذر قرون و اعصار رقم زد.
امام حسین (ع) در طول سفر پرفراز و نشیبِ خود از مدینه به کربلا و در لحظات نفس‌گیر نبرد عاشورا، صبر خارق‌العاده‌ای را از خود به منصه ظهور رساندند، صبری که در برابر شهادت یاران وفادار، ناله‌های جانسوز اطفال و اسرا و تشنگی طاقت‌فرسا، ذره‌ای از عزم راسخ ایشان در راه حق و حقیقت تزلزل نیافت.
شاید بتوان گفت که صبر امام حسین (ع) در عاشورا، ریشه در ایمان عمیق و باور قلبی ایشان به خداوند متعال دارد؛ ایمانی که به ایشان یقین می‌بخشید که در هر شرایطی مشیت الهی حکم‌فرما است و صبر در برابر سختی‌ها نه تنها اجری عظیم در پیشگاه حق تعالی دارد، بلکه زمینه‌ساز رستگاری و سعادت ابدی خواهد بود.
زندگی سرشار از فراز و نشیب است و هیچ انسانی از سختی‌ها و مصیبت‌ها در امان نیست، اما صبر و استقامت در برابر این مشکلات، نه تنها بار آنها را سبک‌تر می‌کند، بلکه زمینه‌ساز رشد و تعالی انسان خواهد بود، انسان باید در برابر سختی‌ها و موانعی که در مسیر پیروی از حق و حقیقت با آنها روبه‌رو می‌شود، شکیبا و استوار باشد، حتی اگر این صبر و بردباری تلخ و دشوار باشد، همان‌گونه که در حدیثی از امام حسین (ع) آمده است که: اِصْبِرْ عَلَی اَلْحَقِّ وَ إِنْ کَانَ مُرّاً «برای حق صبوری کن، هرچند که صبوری تلخ باشد» (کافی, جلد ۲, صفحه ۹۱).
امام سجاد (ع) در میان ائمه معصومین به داشتن مقام والای صبر و شکیبایی شناخته می‌شوند، زندگی پرفراز و نشیب ایشان به ویژه در واقعه کربلا، مملو از مصیبت‌ها و سختی‌هایی بود که صبر و بردباری ایشان را در برابر مشکلات به وضوح نشان می‌دهد.
امام سجاد (ع) در دعاها و مناجات خود نیز بارها بر مقام والای صبر و شکیبایی تأکید کرده‌اند، مشهورترین دعای ایشان، دعای بیستم صحیفیه سجادیه، به عنوان «دعای مکارم الأخلاق» شناخته می‌شود و در آن صبر و شکیبایی به عنوان یکی از مهم‌ترین صفات اخلاقی مورد ستایش قرار گرفته است.
در سیره عملی امام سجاد (ع) نیز نمونه‌های فراوانی از صبر و بردباری ایشان در برابر سختی‌ها و مصیبت‌ها وجود دارد، به عنوان نمونه زمانی که ایشان در اسارت یزید بودند، با وجود سختی‌ها و تحقیرهایی که به ایشان می‌شد، با صبر و شکیبایی و حفظ متانت، پیام کربلا را به یزیدیان و اطرافیان او ابلاغ می‌کردند، امام سجاد (ع) با تأکید بر صبر و شکیبایی به عنوان یکی از مهم‌ترین صفات اخلاقی، الگوی ارزشمندی برای مسلمانان در مواجهه با مشکلات و سختی‌های زندگی ارائه کرده‌اند.
نقش محوری صبر در تعاملات اجتماعی و آسیب‌زا بودن تکانشگری
صبر فضیلتی اخلاقی است که در تعاملات اجتماعی نقشی محوری ایفا می‌کند، این فضیلت به ما کمک می‌کند تا در برابر سختی‌ها و چالش‌های روابط بین فردی با آرامش و متانت رفتار کنیم و از «تکانشگری» خودداری کنیم.
همه ما ممکن است در زمان‌هایی خاص از کوره دربرویم و رفتاری تند و هیجانی از خود نشان دهیم یا کاری کنیم که عواقبی برایمان به همراه داشته باشد، برخی افراد تمایل بیشتری برای انجام این رفتارها دارند و حتی گاهی نمی‌توانند جلوی خودشان را بگیرند؛ این افراد در علم روان‌شناسی «تکانشی» نامیده می‌شوند.
تکانشگری یا رفتار تکانشی به رفتارهایی گفته می‌شود که بدون پشتوانه فکری و منطقی لازم، پر ریسک و نامتناسب با موقعیت باشند، نتایج رفتارهای تکانشی اغلب به نتایجی ناخوشایند منتهی می‌شود، از منظر علم روان‌شناسی، رفتار تکانشی هرگونه رفتاری است که نامتناسب با شرایط باشد و نیز خطری بالقوه برای فرد یا دیگران در پی داشته باشد. این‌گونه رفتارها، صرف‌نظر از اینکه به روابط کاری و اجتماعی ما آسیب می‌زنند، اگر درمان نشوند ممکن است خسارت‌های مالی و مسئولیت‌های قانونی برایمان در پی داشته باشند.
هنگامی که صبور هستیم، می‌توانیم قبل از واکنش به موقعیتی که ممکن است منجر به تعارض شود، به دقت فکر کنیم، این امر به ما کمک می‌کند تا از گفتن یا انجام کارهایی که باعث رنجش یا آزردن دیگران می‌شود، خودداری کرده و در عوض، راه حل‌های مسالمت‌آمیز و سازنده‌ای برای مشکلات پیدا کنیم.
صبر یکی از مؤلفه‌های کلیدی هوش عاطفی است / نقش هوش عاطفی و صبر در واقعه کربلا
افراد صبور بهتر می‌توانند احساسات خود و دیگران را درک و مدیریت کنند و در روابط خود با انعطاف‌پذیری و سازگاری بیشتری عمل می‌کنند، واقعه کربلا سرشار از نمونه‌های برجسته هوش عاطفی و صبر امام حسین (ع) و یاران ایشان است.
امام حسین (ع) در شرایط بسیار سختی قرار داشتند، اما همیشه بر احساسات خود مسلط بودند و در برابر بی‌وفایی برخی از یارانشان صبر و شکیبایی نشان دادند و با دلسوزی و مهربانی با آنها رفتار کردند.
هوش عاطفی و صبر امام حسین (ع) و یاران ایشان نقش کلیدی در پیروزی واقعی آنها در نبرد کربلا داشت، با وجود تعداد کم و امکانات محدود، آنها توانستند پیروزی بزرگی را به دست آورند و درس‌های ارزشمندی را به بشریت بیاموزند، اهمیت «مدیریت احساسات» یکی از درس‌هایی است که می‌توان از واقعه کربلا در مورد هوش عاطفی و صبر آموخت، مدیریت احساسات به‌معنای توانایی شناسایی و تنظیم هیجانات و پاسخ به آن به‌صورتی که از نظر اجتماعی قابل قبول باشد، است.
با این اوصاف، امام حسین (ع) نسبت به یاران و خانواده خود همدلی عمیقی داشتند و در سختی‌ها در کنار آنها بودند و غم و اندوه آنها را درک می‌کردند، همچنین اباعبدالله با یاران خود به طور شفاف و صادقانه ارتباط برقرار کرده و اهداف خود را به طور روشن بیان می‌کردند و به سوالات و نگرانی‌های آنها پاسخ می‌دادند.
