به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، بیماری‌های قلبی در کودکان و نوزادان یکی از مهم‌ترین مشکلات پزشکی محسوب می‌شود که می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد یا در سال‌های اولیه زندگی تشخیص داده شود، این بیماری‌ها به دو دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم می‌شود؛ بیماری‌های مادرزادی قلبی ناشی از نقص‌های ساختاری در قلب است که در دوران جنینی شکل می‌گیرد، در حالی که بیماری‌های اکتسابی ممکن است در اثر عوامل محیطی، عفونت‌ها یا مشکلات متابولیکی ایجاد شوند.
بعضی عوامل محیطی می‌تواند خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی در کودکان را افزایش دهد و قرار گرفتن مادر در معرض مواد شیمیایی مضر، مصرف دخانیات، تغذیه نامناسب و استرس شدید در دوران بارداری از جمله عواملی است که می‌تواند بر رشد قلب جنین تأثیر منفی بگذارد، همچنین آلودگی هوا و مصرف بعضی داروها در دوران بارداری ممکن است باعث ایجاد نقص‌های قلبی در نوزادان شود.
عوامل ژنتیکی نیز نقش مهمی در بروز بیماری‌های قلبی کودکان دارد و سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی می‌تواند احتمال ابتلای کودک به این بیماری‌ها را افزایش دهد، بعضی جهش‌های ژنتیکی ممکن است باعث نقص‌های ساختاری در قلب شود که از جمله این نقص‌ها می‌توان به نقص دیواره بین بطنی (VSD) یا تنگی دریچه آئورت اشاره کرد و بررسی‌های ژنتیکی و آزمایش‌های پیشرفته می‌تواند به شناسایی زودهنگام این مشکلات کمک کند.
رشد قلب جنین در هفته‌های اول بارداری آغاز می‌شود و هرگونه اختلال در این فرایند می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی شود؛ عفونت‌های ویروسی مانند سرخچه در دوران بارداری، دیابت کنترل‌نشده مادر و کمبود بعضی مواد مغذی مانند اسید فولیک از جمله عواملی است که می‌تواند باعث ایجاد نقص‌های قلبی شود و مراقبت‌های دوران بارداری و انجام آزمایش‌های غربالگری می‌تواند به کاهش خطر این بیماری‌ها کمک کند.
نقص دیواره بطنی؛ شایع‌ترین بیماری قلب کودکان / این بیماری چه علائمی دارد؟
علیرضا احمدی، فوق تخصص بیماری‌های قلب کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه بیماری‌های قلبی سرشتی، پیش‌تر به اشتباه بیماری‌های قلبی مادرزادی عنوان می‌شد و برخی تصور می‌کردند در بروز این مشکلات ممکن است مادر مقصر باشد، اظهار کرد: در بیماری‌های قلبی سرشتی، مادر دخالتی ندارد و مکانیسم‌های دوران جنینی بر ایجاد این مشکلات تأثیرگذار است.
وی با بیان اینکه بیماری‌های سرشتی قلبی، به دو دسته تقسیم می‌شود، افزود: بخشی از این بیماری‌ها همراه با کبودی و بخشی دیگر بدون کبودی است؛ نقص دیواره بطنی، شایع‌ترین بیماری‌های بدون کبودی است که در این بیماران روزنه‌ای در دیواره بطنی و میان بطن چپ و راست وجود دارد.
فوق تخصص بیماری‌های قلب کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه بسته به اندازه سوراخ بطنی، علائم بیماری ممکن است زودتر یا دیرتر در کودک بروز کند، تصریح کرد: در صورتی که سوراخ بطنی بزرگ باشد، علائم نارسایی قلب در شیرخواران ایجاد می‌شود و شاهد تنفس تند، ضربان قلب بالا، خستگی زودهنگام هنگام تغذیه از شیر و تعرق در پی افزایش فشار ریوی و پرخونی ریه‌ها در نوزادان مبتلا به این مشکل خواهیم بود.
احتمال بالای ابتلای نوزادان درگیر نقص دیواره بطنی قلب به عفونت‌های تنفسی
احمدی با بیان اینکه احتمال ابتلای نوزادان درگیر نقص دیواره بطنی به عفونت‌های تنفسی بیشتر است، ادامه داد: هنگامی که به صدای ضربان قلب این نوزادان گوش دهیم، صدایی اضافه نیز از قلب نوزاد به گوش می‌رسد و این بیماری حین معاینه پزشک یا در پی دقت والدین به نوزاد و حالت‌های او می‌تواند تشخیص داده شود.
وی با اشاره به فعالیت سامانه ثبت در مرکز تحقیقات قلب کودکان گفت: اطلاعات بیش از یک هزار بیمار در این سامانه جمع‌آوری شده است و طبق آمار، شایع‌ترین بیماری قلبی سرشتی در کشور، نقص دیواره بطنی و پس از آن نقص دیواره دهلیزی و سپس مجرای شریانی باز قلبی است.
فوق تخصص بیماری‌های قلب کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه بیماری‌های ذکر شده به عنوان شایع‌ترین بیماری‌های قلبی سرشتی کودکان در کشور در گروه بیماری‌های قلبی بدون کبودی قرار می‌گیرد، اضافه کرد: در صورت ابتلای کودکان و نوزادان به بیماری‌های قلبی، والدین باید نسبت به رعایت توصیه‌های ارائه شده توسط پزشک و استمرار در درمان توجه ویژه داشته باشند.
بعضی از بیماری‌های قلبی در کودکان شایع‌تر از دیگر بیماری‌ها است و نقص دیواره بین بطنی (VSD)، نقص دیواره بین دهلیزی (ASD)، مجرای شریانی باز (PDA) و تنگی دریچه ریوی از جمله بیماری‌های رایج به شمار می‌رود که این بیماری‌ها ممکن است باعث مشکلاتی مانند تنگی نفس، خستگی زودهنگام، کبودی پوست و اختلال در رشد شود.
تشخیص زودهنگام بیماری‌های قلبی در کودکان نقش حیاتی در مدیریت و درمان آن‌ها دارد و اکوکاردیوگرافی، MRI قلبی و آزمایش‌های ژنتیکی از جمله روش‌های تشخیصی پیشرفته است که می‌تواند نقص‌های قلبی را در مراحل اولیه شناسایی کند و تشخیص به‌موقع می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کنند و از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
بیماری‌های قلبی کودکان تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله محیط، ژنتیک و اتفاقات دوران جنینی قرار دارد و شناخت این عوامل و انجام مراقبت‌های لازم در دوران بارداری می‌تواند به کاهش خطر ابتلاء به این بیماری‌ها کمک کند، همچنین تشخیص زودهنگام و استفاده از روش‌های درمانی نوین می‌تواند کیفیت زندگی کودکان مبتلا را بهبود بخشد و والدین باید با آگاهی از علائم هشداردهنده و مراجعه منظم به پزشک، نقش مهمی در مدیریت این بیماری‌ها ایفا کنند.
