به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، ده روز از سلطه گروه تحریرالشام به سرکردگی احمد الشرع (ابو محمد الجولانی) بر دمشق و سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه می‌گذرد و از همان روز نخست زمزمه‌هایی درباره حذف نام این گروه از فهرست گروه‌های تروریستی شنیده می‌شود. این گروه از سال ۲۰۱۸ در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا قرار دارد و حتی یک جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای تحویل «ابومحمد الجولانی» از سوی ایالات متحده معین شده است، با این وجود، روز گذشته وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که در طول هفته گذشته بیش از یک بار با هیئت تحریرالشام تماس داشته است، همچنین در بیانیه وزارت خارجه ایالات متحده آمده است که حذف هیئت تحریرالشام از فهرست تروریستی و لغو تحریم‌ها بر اساس اقدامات این گروه خواهد بود نه سخنان آن‌ها.
پیش از این، الجولانی به‌طور رسمی خواستار حذف نام این گروه از لیست گروه‌های تروریستی شده بود. شبکه تلویزیونی الجزیره به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت احمد الشرع فرمانده گروه تروریستی تحریرالشام گفته است: «ما از دولت‌هایی مانند آمریکا می‌خواهیم که گروه تحریرالشام را از فهرست گروه‌های تروریستی حذف کنند. ما خواستار برداشتن همه محدودیت‌ها هستیم تا بتوانیم سوریه را بازسازی کنیم.»
الجولانی افزود: «ما خواستار لغو تحریم‌های اعمال‌شده علیه دولت قبلی سوریه هستیم. اکنون اولویت باید ساختن کشور سوریه و ایجاد نهادهای عمومی باشد که به همه مردم سوریه خدمت کند.»
او در روزهای اخیر نیز با هیئتی انگلیسی که به سوریه اعزام شده بودند، دیدار و گفت‌وگو کرد. این دیدار در حالی با حضور آن اسنو، نماینده ویژه انگلیس در امور سوریه و نماینده وزارت خارجه این کشور در دمشق برگزار شد که انگلیس، هیئت تحریرالشام را یک تروریستی می‌داند. اگرچه تا این لحظه جزئیاتی از جلسه انگلیسی‌ها با الجولانی منتشر نشده است، اما گفته می‌شود تحولات اخیر سوریه، وضعیت تسلیحات شیمیایی، اطمینان جولانی به لندن در خصوص عدم خشونت در سوریه و اعلام حمایت انگلیس از فرایند سیاسی انتقالی در سوریه از موضوعات مطرح شده در این جلسه بوده است و این احتمال وجود دارد که انگلیس نیز در گام‌های بعدی به سمت حذف واژه «تروریستی» از عنوان این گروه حرکت کند.
نباید فراموش کرد که بر اساس قطعنامه محوری شورای امنیت در مورد سوریه که در اوج درگیری‌های داخلی به تصویب رسید، هیئت تحریرالشام به‌عنوان یک گروه تروریستی در نظر گرفته می‌شود. قطعنامه ۲۲۵۴ که در سال ۲۰۱۵ به اتفاق آرا از سوی شورا به تصویب رسید، از کشورهای عضو می‌خواهد از اقدامات تروریستی که به‌طور خاص توسط جبهه‌النصره، سلف هیئت تحریرالشام انجام می‌شود، جلوگیری کنند و این اقدامات را سرکوب کنند.
پایگاه خبری سازمان ملل متحد در گفت‌وگو با «کیهو چا» یک افسر ارشد امور سیاسی در دپارتمان امور سیاسی و صلح سازمان ملل به بررسی نحوه تحریم گروه‌ها یا افراد از سوی شورای امنیت و قوانین حذف رسمی آن‌ها از فهرست پرداخته است.
کیهو چا در پاسخ به این سوال که «قرار دادن هیئت تحریرالشام در فهرست سازمان‌های تروریستی چه تأثیری بر فعالیت‌های آن داشته است» گفته است: آن‌ها مشمول سه اقدام تحریمی هستند: مسدود کردن دارایی‌ها، ممنوعیت سفر و تحریم تسلیحاتی. این به آن معناست که در سطح بین‌المللی، از همه کشورهای عضو انتظار می‌رود این اقدامات را رعایت کنند.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چه کاری لازم است تا هیئت تحریرالشام از فهرست خارج شود و دیگر ب‌عنوان یک سازمان تروریستی شامل ممنوعیت‌ها نباشد؟ می‌گوید: یک کشور عضو باید پیشنهاد حذف از فهرست را بدهد و آن پیشنهاد به کمیته مربوطه شورای امنیت ارسال می‌شود. این کمیته متشکل از نمایندگان تمام ۱۵ کشور تشکیل‌دهنده شورای امنیت است و باید برای تصویب پیشنهاد به اتفاق آرا تصمیم بگیرد و تاکنون چنین درخواستی به صورت رسمی ارسال نشده است.
گیر پدرسون، فرستاده سازمان ملل در امور سوریه نیز پیش‌تر گفته بود که حذف نام گروه تحریرالشام از لیست گروه‌های تروریستی به میزان پایبندی آن‌ها به حمایت از غیرنظامیان بستگی دارد.
وی تاکید کرد که یکی دیگر از ملاک‌های حذف تحریرالشام از لیست تروریست‌ها، میزان پایبندی آن‌ها به روند سیاسی است که همه را شامل می‌شود.
لازم به ذکر است که تحریرالشام به چند دلیل اصلی در فهرست گروه‌های تروریستی سازمان ملل قرار دارد:
۱. ارتباط با القاعده: این گروه از جبهة النصرة که شاخه القاعده در سوریه بود، منشعب شده است.
۲. اقدامات خشونت‌آمیز: تحریرالشام به انجام عملیات‌های نظامی و تروریستی، از جمله حملات انتحاری و قتل غیرنظامیان، متهم است.
۳. نقض حقوق بشر: این گروه در مناطق تحت کنترل خود، به نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان متهم شده است.
۴. قطعنامه شورای امنیت: بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت که در سال ۲۰۱۵ تصویب شد، از کشورهای عضو خواسته شده تا با اقدامات تروریستی این گروه مقابله کنند.
۵. تهدید صلح و امنیت: فعالیت‌های این گروه به عنوان تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی در نظر گرفته شده است.
حالا اما در کنار زمزمه‌های حذف تحریرالشام از لیست گروه‌های تروریستی، با بررسی بیشتر خط رسانه‌های غربی در خصوص الجولانی و تحریرالشام، به‌خوبی می‌توان متوجه تلاش این رسانه‌ها برای سفیدشویی چهره محمد الجولانی شد، تا جایی که خبرگزاری تایمز در تیتر رسمی خود از عنوان «رهبر مؤدب» برای جولانی استفاده می‌کند و CNN از او دعوت می‌کند تا برای مصاحبه در مقابل دوربین این رسانه آمریکایی بنشیند! در واقع این رسانه‌ها سعی دارند تا با بدون در نظر گرفتن گذشته افراطی جولانی، تصویر عمومی این فرد و گروهش را از یک سازمان تروریستی به یک بازیگر معتدل و قابل تعامل تغییر دهند. اما چه دلایلی پشت پرده این سفیدشویی وجود دارد؟
به نظر می‌رسد آمریکا و متحدانش به دنبال کاهش نفوذ گروه‌هایی مانند القاعده و داعش در سوریه هستند و حالا تحریرالشام که زمانی بخشی از القاعده بوده است، به‌عنوان یک گزینه کم‌خطرتر برای کنترل سوریه تبلیغ می‌شود. تعامل با جولانی به برخی کشورها این امکان را می‌دهد که بدون وارد شدن به یک جنگ گسترده، نفوذ کشورهایی همچون ایران و روسیه را در سوریه محدود کنند و با همکاری تحریرالشام، منافع خود در منطقه غرب آسیا را دنبال کنند.
برخی از پیامدهای احتمالی حذف نام تحریرالشام از فهرست تروریستی عبارت است از:
۱. لغو تحریم‌های اقتصادی: الجولانی خواستار برداشتن محدودیت‌ها برای بازسازی سوریه شده است و احتمال لغو تحریم‌های اعمال شده علیه این گروه و دولت قبلی سوریه وجود دارد.
۲. همکاری‌های بین‌المللی: این اقدام می‌تواند همکاری آمریکا و سایر کشورها با دولت جدید سوریه را تسهیل کند.
۳. دسترسی به منابع مالی: سفیدشویی تحریرالشام موجب می‌شود این گروه به منابع مالی و حمایت بین‌المللی دسترسی پیدا کند و درنهایت امکان بقا و رشد آن فراهم می‌شود.
بنابراین، باید توجه داشت که سفیدشویی محمد الجولانی و حذف هیئت تحریرالشام از لیست گروه‌های تروریستی، بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای تغییر نقشه سیاسی سوریه و منطقه محسوب می‌شود و مشروعیت دادن به چنین گروه‌های افراطی که رهبر آن‌ها سابقه عضویت در داعش را در کارنامه خود دارد، در نهایت به بی‌ثباتی بیشتر و ابزاری برای پیاده‌سازی اهداف کشورهای غربی در منطقه، منجر خواهد شد، به‌ویژه آنکه تحریرالشام تاکنون با وجود تداوم حملات اسرائیل به زیرساخت‌های سوریه و تداوم پیشروی در خاک این کشور، تاکنون هیچ موضع محکمی در مقابل این تجاوز آشکار اتخاذ نکرده است.
