به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، حیات، موهبتی الهی و ارزشمند است که از نخستین لحظات شکل‌گیری، شایسته احترام، مراقبت و پاسداشت است. جنین نیز حامل آینده‌ای روشن و بخش مهمی از پویایی نسل فرداست. نگاه علمی، دینی و انسانی به مقوله آغاز زندگی، ما را به این باور می‌رساند که حمایت از جنین، نه‌تنها یک مسئولیت فردی، بلکه وظیفه‌ای جمعی برای تضمین استمرار حیات و شکوفایی جامعه است.
در دنیایی که چالش‌های جمعیتی، سلامت اجتماعی و پیری زودرس جمعیت به یکی از نگرانی‌های بزرگ کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه تبدیل شده، اهمیت سیاست‌های هوشمندانه در حمایت از فرزندآوری بیش از پیش آشکار شده است. ایران نیز امروز در نقطه‌ای حساس از این مسیر ایستاده است؛ جایی که تقویت بنیان خانواده، تکریم فرزند، و توجه به منزلت مادری می‌تواند ضامن پایداری و جوانی کشور در دهه‌های آینده باشد.
فرزندآوری، تنها یک رویداد زیستی نیست، بلکه تجلی پیوندی عمیق میان امید، ایمان و آینده‌سازی است. هر تولد، نویدبخش زندگی‌ای تازه است که می‌تواند گره‌گشای فردا باشد؛ پزشکی که جان می‌سازد، معلمی که اندیشه می‌پروراند یا کارآفرینی که امید می‌آفریند، اما این آینده‌سازان، امروز در رحم مادرانی پرورش پیدا می‌کنند که بیش از هر زمان دیگر، نیازمند حمایت‌های عاطفی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هستند.
حفظ حیات جنین، نه به‌معنای فشار بر مادران، که نشانه‌ی بلوغ اخلاقی جامعه‌ای است که می‌خواهد انتخاب‌های آگاهانه، مسئولانه و مبتنی بر همراهی و حمایت را جایگزین تصمیم‌های ناشی از ترس، تنهایی و فشار کند. آگاهی‌بخشی، مشاوره، حمایت‌های روان‌شناختی، رفع موانع مالی و تغییر نگرش‌ها نسبت به جنسیت جنین یا بارداری در دوران عقد، همه گام‌هایی هستند که نه تفرقه، بلکه همدلی و تفاهم می‌آفرینند.
آگاه‌سازی مردم و ارائه آموزش‌های لازم، بهترین روش برای پاسداشت حفظ حیات جنین
سمیه طباطبایی، کارشناس ارشد علوم قرآنی، فعال حوزه زنان، جمعیت و ناباروری با بیان راهکارهایی برای پاسداشت حفظ حیات جنین به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: به نظر می‌رسد مهم‌ترین و بهترین راهکار، ارائه آموزش‌های لازم و آگاه‌سازی مردم در مورد تأثیرات مخرب سقط جنین برای سلامت مادر و توانمند ساختن حلقه‌های میانی در این زمینه است. هر فرد در این زمینه آموزش ببیند و با خود متعهد شود تا تمام تلاش خود را برای حمایت از حفظ حیات جنین و انصراف مادر از سقط جنین به کار برد.
وی با اشاره به اهمیت حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی از مادران و ترمیم منزلت مادری در افکار عمومی می‌افزاید: در راستای ارتقای جایگاه مادری در جامعه و حمایت همه‌جانبه از زنان، ضرورت دارد بسترهای قانونی و مالی مؤثری برای پشتیبانی از مادران کم‌درآمد فراهم شود و از جمله این حمایت‌ها می‌توان به پرداخت کمک‌هزینه‌های فرزندی، پوشش کامل بیمه‌ای برای مادر و کودک و سایر تسهیلات مشابه اشاره کرد. هرچند در حال حاضر بعضی زیرساخت‌ها در این زمینه فراهم شده است، اما همچنان نیاز به توسعه و تکمیل جدی در این حوزه احساس می‌شود.
فعال حوزه زنان و جمعیت ادامه می‌دهد: تقویت نهادهای مدنی با هدف ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره به زنان باردار از دیگر اقدامات اساسی در جهت پشتیبانی اجتماعی از مادران به شمار می‌رود، اقدامی که می‌تواند نقش مؤثری در بهبود سلامت روانی و ارتقای کیفیت زندگی خانواده‌ها ایفا کند.
طباطبایی عنوان می‌کند: فرهنگ‌سازی درباره فرزندخواندگی به‌عنوان راهکاری اخلاقی، انسانی و کم‌خطر برای مادران، ضرورتی انکارناپذیر در مسیر حمایت از حیات جنین است و ترویج این فرهنگ می‌تواند ضمن حفظ جان جنین، به تأمین امنیت روانی خانواده نیز کمک کند.
وی اضافه می‌کند: از سوی دیگر، بازنگری و اصلاح قوانین موجود به‌منظور تسهیل و تسریع روند فرزندخواندگی از اولویت‌های اساسی در این حوزه به‌شمار می‌رود، زیرا قوانین پیچیده و فرایندهای اداری پرچالش، مانعی در مسیر تحقق این هدف است که نیازمند اقدامی برای رفع آن‌هاست.
رسانه‌ها در پاسداشت حفظ حیات جنین چه نقشی دارند؟
کنشگر حوزه جوانی جمعیت با تاکید بر نقش مؤثر رسانه‌ها در پاسداشت حفظ حیات جنین خاطرنشان می‌کند: محتواها و برنامه‌های ارزنده‌ای در زمینه ترویج فرهنگ حمایت از فرزندآوری و پاسداشت حفظ حیات جنین تولید شده است، اما با ضعف‌هایی در انتشار گسترده این محتواها در فضای مجازی مواجه هستیم، همچنین مهم است به روایت‌ها و داستان‌های ناگفته در این حوزه بپردازیم که می‌تواند نقشی مؤثر در تغییر نگرش عمومی و ارتقای حساسیت اجتماعی نسبت به این مسئله ایفا کند.
طباطبایی می‌افزاید: در این میان، سامانه مشاوره تلفنی ۴۰۳۰ نیز به‌عنوان یکی از ابزارهای حمایتی در دسترس، می‌تواند برای افرادی که با چالش‌های فرزندآوری یا حفظ حیات جنین مواجه هستند، بسیار راهگشا باشد. تماس‌گیرندگان از طریق این سامانه قادر هستند از مشاوره تخصصی و راهنمایی کارشناسان بهره‌مند شوند، افزون بر این، گروه‌های مردمی فعال نیز با تلاش‌های داوطلبانه و مستمر خود نقش بسزایی در صیانت از حیات جنین ایفا می‌کنند.
وی تاکید می‌کند: با توجه به قرار گرفتن کشور در تله جمعیتی و شرایط کنونی در حوزه جمعیت، ضروری است سازماندهی دقیق‌تری در عرصه‌هایی همچون فرزندخواندگی و بهره‌گیری از ظرفیت رحم جایگزین صورت پذیرد، همچنین لازم است پیشنهادهای مؤثر و عملی در زمینه حفظ حیات جنین با دقت بررسی شده و مورد حمایت و توجه سیاست‌گذاران و مسئولان قرار گیرد.
حمایت همه‌جانبه از مادران باردار، بستری مناسب برای آغاز بارداری سالم
فاطمه محمدی، کارشناس و مشاور خانواده، فعال حوزه حیات جنین با اشاره به مهم‌ترین راهکارهای پاسداشت حفظ حیات جنین به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: یکی از مؤثرترین رویکردها برای حفظ و پاسداشت حیات جنین، حمایت همه‌جانبه از مادران باردار از طریق ارائه خدمات بهداشتی، روان‌شناختی و مشاوره‌ای است. کاهش استرس و اضطراب مادران باردار به واسطه خدمات مشاوره‌ای تخصصی، نقش مهمی در ارتقای سلامت روانی و جسمانی آنها و در نهایت در صیانت از حیات جنین ایفا می‌کند.
وی می‌افزاید: مراقبت‌های پیش از بارداری از جمله معاینه‌های پزشکی، ارزیابی‌های سلامت جسمی و روانی و ارائه مشاوره‌های تخصصی می‌تواند بستر مناسبی برای آغاز یک بارداری سالم فراهم آورد، همچنین تداوم این حمایت‌ها در دوران بارداری با ارائه خدمات بهداشتی و درمانی استاندارد، به مراقبین سلامت این امکان را می‌دهد تا در مواقع بحرانی به‌موقع مداخله کرده و از تصمیمات نابه‌هنگام جلوگیری کنند.
کارشناس و مشاور خانواده ادامه می‌دهد: حمایت‌های مالی و شغلی از مادران باردار و شاغل از جمله تضمین حقوق و مزایای شغلی، اعطای مرخصی زایمان و پرداخت کمک‌هزینه‌های بارداری، از جمله اقدامات کلیدی در جهت پشتیبانی از زنان در این دوره حساس است. چنین سیاست‌هایی می‌تواند اطمینان خاطر لازم را برای مادران فراهم کند تا با آرامش بیشتری فرایند بارداری را طی کرده و به سلامت جنین توجه بیشتری معطوف دارند.
محمدی با تاکید بر حمایت از مادران باردار عنوان می‌کند: ارائه خدمات بهداشتی، روان‌شناختی و مشاوره‌ای به مادران باردار به‌ویژه با هدف کاهش استرس و اضطراب، تأثیر بسزایی در سلامت روانی آنها و تصمیم‌گیری آگاهانه در مسیر بارداری ایفا می‌کند، همچنین مراقبت‌های پیش از بارداری که بستر مناسبی برای آغاز یک بارداری سالم فراهم می‌آورد و تداوم این مراقبت‌ها در دوران بارداری و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی استاندارد می‌تواند از طریق اقدام به‌موقع مراقبین سلامت، نقش مؤثری در پیشگیری از تصمیمات آسیب‌زا ایفا کند.
نظارت دقیق بر اجرای قوانین و مقابله با تخلفات اهمیت ویژه‌ای دارد
وی با بیان اینکه از دیگر اقدامات اساسی در مسیر حفظ حیات جنین، بازنگری و اصلاح قوانین و سیاست‌های مرتبط است، اضافه می‌کند: در کنار این اصلاحات، ضرورت نظارت دقیق بر اجرای قوانین و مقابله با تخلفات در این حوزه نیز اهمیت ویژه‌ای دارد، در همین راستا، فراهم کردن سازوکارهای مطمئن برای دریافت و پیگیری گزارش تخلف‌هایی که منجر به نقض حفظ حیات جنین می‌شود، می‌تواند نقش بازدارنده‌ای ایفا کند.
فعال حوزه حیات جنین با تاکید بر آموزش، آگاهی‌بخشی و حمایت‌های اجتماعی در راستای صیانت از حیات جنین خاطرنشان می‌کند: آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی نسبت به ارزش و حرمت حیات جنین، از مهم‌ترین بسترهای فرهنگی برای پاسداشت انسانیت از نخستین مراحل شکل‌گیری آن است؛ درواقع نهادینه‌سازی این باور که جنین، در هر سنی از رشد، دارای حق حیات و شأن انسانی است، می‌تواند زمینه‌ساز تحول نگرشی در جامعه و پاسداشت هرچه بیشتر از حیات جنین شود.
محمدی می‌افزاید: از سوی دیگر، حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی از زنان باردار، به‌ویژه در گروه‌های در معرض سقط، نقش بسزایی در توانمندسازی آنها برای حفظ بارداری دارد. ارائه خدمات مشاوره‌ای در ابعاد روان‌شناختی، اجتماعی و حقوقی، به مادران باردار کمک می‌کند تا با آگاهی و مسئولیت‌پذیری بیشتر، تصمیم به حفظ حیات جنین بگیرند. در این میان، مقابله با تخلفات در حوزه نقض پاسداشت حفظ حیات جنین، ضرورتی جدی و توقف‌ناپذیر است.
وی با اشاره به لزوم ارتقای حمایت از خانواده و اصلاح نگرش‌های فرهنگی در راستای حفظ حیات جنین تاکید می‌کند: یکی از ارکان بنیادین در صیانت از حیات جنین، ارتقای حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی از نهاد خانواده و بازنگری در نگرش عمومی نسبت به ارزش و منزلت فرزند است؛ تکریم جایگاه فرزند در جامعه، آگاه‌سازی عمومی درباره شأن انسانی جنین، ناپسندی سقط جنین و پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی آن، از گام‌های مهم در شکل‌گیری یک جامعه حامی حیات به‌شمار می‌رود.
تقویت مهارت حل مسئله و ارائه کمک‌های فردی و جمعی، مادر را به سوی تصمیمی آگاهانه و مسئولانه هدایت می‌کند
کارشناس و مشاور خانواده می‌گوید: ایجاد سنت‌های یاری‌گرانه و حمایت‌محور برای ارائه خدمات جسمی، روانی و مشاوره‌ای به مادران باردار، ضرورت حیاتی دارد، همچنین اصلاح نگرش‌های نادرست نسبت به جنسیت جنین و تغییر باورهای غلط درباره بارداری در دوران عقد، از جمله مؤلفه‌های فرهنگی تأثیرگذار در پاسداشت حفظ حیات جنین محسوب می‌شود که در این راستا، ایجاد حلقه‌های اجتماعی و تخصصی برای شناسایی و پیگیری موارد بحرانی به‌ویژه از طریق حمایت در فرایند سرپرستی کودک و ارائه خدمات حمایتی به مادر، اهمیت بسزایی دارد، به علاوه شناسایی و معرفی مادران در معرض خطر از طریق خانه‌های بهداشت، پزشکان متخصص زنان، کادر درمان، شبکه‌های محلی، مبلغین، معتمدان، مراکز پاسخگویی به مشاوره‌های عمومی و ظرفیت‌های موجود در شبکه‌های مجازی، می‌تواند در پیوند با گروه‌های مردمی حامی جنین، نقشی تعیین‌کننده در نجات جان جنین‌ها ایفا کند.
محمدی با بیان اینکه برای جلوگیری از تصمیم گرفتن جان جنین، شناسایی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های حمایتی اطراف مادر اعم از خانوادگی، اجتماعی و مشاوره‌ای، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، عنوان می‌کند: تقویت مهارت حل مسئله در مادر و ارائه کمک‌های فردی و جمعی، از جمله راهبردهایی است که می‌تواند اضطراب و فشارهای روانی را کاهش داده و مادر را به سوی تصمیمی آگاهانه و مسئولانه هدایت کند. ایجاد تعادلی میان امیدبخشی و هشدار نسبت به پیامدهای سقط، اغلب مسیر را برای انتخابی بهتر هموار می‌سازد.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، گفتمان‌سازی پیرامون اهمیت جان جنین نیازمند تحولی بنیادین در لایه‌های فرهنگی جامعه است. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، اصلاح ادبیات رایج و جایگزینی مفاهیمی عمیق‌تر و ارزش‌مدارانه است؛ برای نمونه، استفاده از تعبیر «بارداری خداخواسته» به‌جای «بارداری ناخواسته» و «گرفتن جان جنین» به‌جای «سقط جنین» می‌تواند مخاطبان را نسبت به حرمت و منزلت حیات جنین هوشیارتر سازد و در آنها نگرشی انسانی و مسئولانه نسبت به جنین ایجاد کند.
فعال حوزه حفظ حیات جنین با بیان اینکه در این مسیر، حمایت‌های اجتماعی و گسترش فرهنگ مواسات نسبت به مادران باردار، به‌ویژه از سوی گروه‌های مردمی، نقش کلیدی دارد، می‌گوید: شناسایی مادران در معرض خطر و معرفی آنها به مجموعه‌های فعال و حامی حیات جنین، می‌تواند بستر مؤثری برای نجات جان جنین‌هایی باشد که در معرض تهدید قرار دارند.
با این وجود، این مسیر به هم‌افزایی همگان نیاز دارد؛ از نهادهای دولتی گرفته تا گروه‌های مردمی، از خانواده‌ها تا مراکز علمی و رسانه‌ها. تنها در سایه گفت‌وگویی مبتنی بر احترام و حقیقت و با پرهیز از قضاوت و افراط، می‌توان به ترویج فرهنگ حیات‌دوستی، فرزند محوری و آینده‌نگری دست پیدا کرد.
ایران، سرزمین نسل‌های طلایی است؛ جایی که هر نوزاد، حامل بارقه‌ای از امید، نوآوری و شکوفایی فردا است. نگاه ما به جنین، تنها نگاهی زیستی یا پزشکی نیست، بلکه نگاهی فرهنگی، اخلاقی و راهبردی به آینده‌ای است که بر دوش نسل‌های فردا بنا خواهد شد. آینده‌ای پر از زندگی، امید، حرکت و جوانی که با حمایت امروز ما از مادران و پاسداشت حیات جنین، به شکلی درخشان‌تر و انسانی‌تر رقم خواهد خورد.
