به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، توانایی نه گفتن، فراتر از یک مهارت ارتباطی، ابزاری برای حفظ مرزهای روانی و هویت فردی است و کودکانی که یاد می‌گیرند در برابر خواسته‌های ناعادلانه یا فشارهای اجتماعی مقاومت کنند، در واقع در حال ساختن چارچوبی برای استقلال فکری و احساسی خود هستند و این مهارت به آنها کمک می‌کند تا در آینده، تصمیم‌هایی مبتنی بر ارزش‌های شخصی بگیرند.
مدارس و مراکز آموزشی می‌توانند نقش مهمی در آموزش مهارت نه گفتن ایفا کنند و طراحی فعالیت‌های گروهی، بازی‌های نقش‌آفرینی و گفت‌وگوهای هدایت‌شده، فرصت‌هایی فراهم می‌آورد تا کودکان در فضای امن، تمرین کنند چگونه با احترام و قاطعیت نه بگویند که این تمرین‌ها نه‌تنها اعتماد به نفس را افزایش می‌دهند، بلکه به کاهش اضطراب اجتماعی نیز کمک می‌کنند.
یکی از سوءبرداشت‌های رایج درباره نه گفتن، این است که آن را با رفتارهای پرخاشگرانه یا انزواطلبانه اشتباه می‌گیرند، در حالی که نه گفتن سالم، رفتاری آگاهانه، محترمانه و مبتنی بر خودآگاهی است و آموزش این تفاوت به کودکان، مانع از آن می‌شود که در مسیر رشد، دچار افراط یا تفریط در تعاملات اجتماعی شوند.
رسانه‌ها و فرهنگ عمومی نقش مهمی در شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی کودکان دارند و اگر شخصیت‌های محبوب در فیلم‌ها و انیمیشن‌ها، توانایی نه گفتن را به شکل مثبت نمایش دهند، کودکان نیز با الگوبرداری از آنها، این مهارت را طبیعی‌تر و قابل‌قبول‌تر می‌دانند و تولید محتوای فرهنگی با محوریت مرزگذاری و انتخاب‌گری، می‌تواند به رشد روانی نسل آینده کمک کند.
مهارت‌های زندگی چگونه تعریف می‌شود؟ / مهارت‌ها به افراد می‌آموزند که چگونه باید فکر، احساس و رفتار کنند
نسرین جوان، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه نه گفتن به رفتار منفی، یکی از مهارت‌های زندگی است، اظهار کرد: مهارت زندگی، یک توانایی عملی یا روانی است که به افراد کمک می‌کند در چالش‌های مختلف زندگی، روابط اجتماعی، فشارهای روانی و موقعیت‌های تصمیم‌گیری به درستی رفتار کنند.
وی با بیان اینکه مهارت یک رفتار آموختنی است و کودکان قرار نیست به طور ذاتی از مهارت نه گفتن برخوردار و آن را آموخته باشد و والدین باید توجه داشته باشند که مهارت نه گفتن، مهارتی است که فرزندان باید آن را بیاموزد، افزود: بعضی مهارت‌ها به افراد می‌آموزند که چگونه باید فکر، احساس و رفتار کنند تا زندگی بهتری داشته باشند.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه آموختن مهارت‌ها از این جهت حائز اهمیت است که افراد با این اقدام می‌توانند با تغییرات دنیایی که رو به رشد است، هماهنگ باشند، تصریح کرد: مهارت‌آموزی می‌تواند از درگیر شدن افراد با آسیب‌های اجتماعی پیشگیری کند که یکی از مهارت‌هایی که در این راستا از اهمیت بالایی برخوردار است، اهمیت نه گفتن به شمار می‌رود.
ترس از طرد شدن یکی از دلایل ضعف در نه گفتن است / تحمل باری اضافه با نداشتن توانایی نه گفتن به دیگران
جوان با بیان اینکه نه گفتن به تنهایی بد نیست، ادامه داد: گاهی مشاهده می‌شود که فرزندان به والدین خود، به راحتی نه میگویند، اما توانایی نه گفتن به اطرافیان و دوستان خود را ندارند و یکی از راهکارهای تقویت این مهارت در کودکان، یادگیری مشاهده‌ای است و والدین باید آگاه باشند که فرزندان در نخستین گام، از آنها شیوه رفتار و برخورد با موقعیت‌ها و افراد مختلف را می‌آموزند.
وی با بیان اینکه ترس از طرد شدن، یکی از دلایلی است که نه گفتن فرزندان به اطرافیان و دوستان را برای آنها سخت می‌کند، گفت: در صورتی که مهارت نه گفتن در فرزندان تقویت نشود، ممکن است امنیت شخصی آنها در خطر قرار گیرد و در ارتباط با دیگر افراد، توان مرزگذاری ندارند و از طرف اطرافیان ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه چنین فرزندانی در طول زندگی خود باری اضافه را تحمل می‌کنند و همین بار اضافه سلامت روان آنها را به خطر می‌اندازد، اضافه کرد: از جمله مشکلاتی که می‌تواند سلامت روان این افراد را تحت تأثیر قرار دهد، می‌توان به افسردگی، افت خلق، اضطراب، نداشتن تحمل استرس و بسیاری اختلالات دیگر اشاره کرد.
در عصر دیجیتال، کودکان با انواع درخواست‌ها و تعاملات آنلاین مواجه می‌شوند و مهارت نه گفتن در فضای مجازی، به اندازه دنیای واقعی اهمیت دارد و آموزش نحوه رد کردن پیام‌های نامناسب، دعوت‌های مشکوک یا فشارهای گروهی در شبکه‌های اجتماعی، بخشی از سواد رسانه‌ای و امنیت روانی کودکان محسوب می‌شود.
والدینی که به فرزندان خود اجازه می‌دهند در محیط خانه نه بگویند، در واقع در حال ساختن بستری امن برای رشد روانی آنها هستند و این فضا به کودک نشان می‌دهد که مخالفت محترمانه، نه‌تنها مجاز بلکه ارزشمند است و چنین تربیتی، احتمال اطاعت کورکورانه در موقعیت‌های خطرناک را کاهش می‌دهد و قدرت انتخاب را تقویت می‌کند.
سواد هیجانی شامل شناخت احساسات، مدیریت آنها و برقراری ارتباط مؤثر است و نه گفتن، بخشی از این سواد است که به فرد کمک می‌کند احساسات خود را بیان کند، بدون اینکه دچار تعارض درونی یا احساس گناه شود و کودکانی که این مهارت را در کنار همدلی و احترام می‌آموزند، در آینده روابط سالم‌تری خواهند داشت.
