به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، تصویر معلم در ذهن جامعه، نقش مهمی در ارتقای جایگاه آموزش و پرورش دارد؛ اگر جامعه، معلم را فردی پویا، خلاق و محترم ببیند، نه‌تنها شأن این شغل بالا می‌رود، بلکه جوانان بیشتری به آن علاقه‌مند می‌شوند، رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با فرهنگیان، بر لزوم گرامی‌داشت معلم و ساخت تصویری زیبا، با نشاط و دوست‌داشتنی از او در افکار عمومی تأکید کردند.
ایشان با اشاره به اهمیت چهره‌نگاری فرهنگی از معلم، تولید کتاب، فیلم و پویانمایی را راهی برای تحقق این هدف دانستند و مسئولیت این کار را بر عهده رسانه‌ها، وزارت ارشاد و آموزش و پرورش قرار دادند، به گفته ایشان، تصویر رسانه‌ای از معلم باید به گونه‌ای باشد که او را فردی فعال، باافتخار و اثرگذار نشان دهد.
با وجود این تأکید در بسیاری از تولیدات سینمایی و تلویزیونی ایران، معلم اغلب به صورت فردی خسته، بی‌انگیزه و گاه فرسوده به تصویر کشیده می‌شود؛ چنین بازنمایی‌ای نه‌تنها شأن فرهنگی معلم را پایین می‌آورد، بلکه انگیزه ورود به این حرفه را کاهش می‌دهد؛ در حالی که رسانه می‌تواند با روایت‌های الهام‌بخش و واقعی، جایگاه معلم را در ذهن جامعه ارتقا دهد.
سینما و تلویزیون در بسیاری از کشورهای جهان توانسته با خلق شخصیت‌های معلم الهام‌بخش و تأثیرگذار، تصویر مثبتی از این حرفه در ذهن مخاطبان ایجاد کند؛ به عنوان مثال، فیلم «انجمن شاعران مرده» یکی از نمونه‌های برجسته در بازنمایی معلم است که معلم را نه فقط به عنوان انتقال‌دهنده دانش، بلکه به عنوان مربی خلاق، الهام‌بخش و تأثیرگذار در زندگی دانش‌آموزان به تصویر می‌کشد.
در مقابل، در ایران چنین آثار برجسته‌ای که بتواند جایگاه معلم را به این صورت مثبت و چندبعدی نشان دهد، کم‌تر دیده می‌شود؛ اغلب تولیدات سینمایی و تلویزیونی ما معلم را کلیشه‌ای و منفی نشان می‌دهد؛ فردی خسته، کم‌انگیزه و صرفاً مسئول نگهداری دانش‌آموزان؛ این تصویر ناقص و گاه تحقیرآمیز، نه تنها باعث کاهش شأن اجتماعی معلم می‌شود، بلکه موجب نادیده گرفتن جایگاه واقعی و تأثیرگذاری عمیق معلم در تربیت نسل‌های آینده می‌شود، این تفاوت در بازنمایی، ضرورت بازنگری و توجه بیشتر به تولیدات رسانه‌ای در ایران را بیش از پیش نمایان می‌کند.
محمد لسانی، کارشناس رسانه در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار کرد: رسانه جزئی از نظام معنایی و فرهنگی جامعه است؛ بنابراین ما باید هم نقش اجزای دیگر، هم نقش رسانه را در نظر بگیریم.
وی افزود: در نظام معنایی جامعه باید علاوه بر نقش رسانه اجزای دیگر را هم نظر بگیریم؛ یعنی فارغ از بازنمایی رسانه‌ای تصویر معلم در واقعیت میدان را بررسی کنیم، این نظام معنایی در کف مدارس و جامعه ما مهم است، بر این اساس قضیه شأنیت‌بخشی به نظام معناییِ کف میدان نیز وابسته است.
کارشناس رسانه ادامه داد: ابتدا باید سوژه مناسبی پیدا کنیم؛ سوژه‌ای که باعث اعتباربخشی و ارتقای سطح تصویر معلم شود؛ به طور مثال یک معلم کُرد برای این‌که یکی از دانش‌آموزانش که به بیماری مبتلا شده بود و موهای سرش ریخته بود، احساس حقارت نکند، موهای خودش را چیده بود، این سوژه همدلی و گرمی بسیار خوبی را در جامعه ایجاد کرد.
لسانی بیان کرد: انتخاب سوژه خلاقانه، برجسته‌سازی، دراماتیزه کردن، تعلیق و وزن‌بخشی آن سوژه در کنار هم هنر رسانه است که می‌تواند از معلم یک رهبر فکری و اجتماعی دارای جایگاه مناسب بسازد.
وی تصریح کرد: در ژانر اجتماعی تولیدات سینمایی و تلویزیونی ما، سیاه‌نمایی و دغدغه معیشت نقش بیشتری دارد؛ این موضوع منجر به فقدان قهرمان در سینما و تلویزیون ما می‌شود.
کارشناس رسانه با بیان این نکته که باید بتوانیم ستون‌هایی در افکار و اندیشه مردم ایجاد کنیم، ادامه داد: باید روی این ستون‌ها افکاری را مستقر کنیم که منجر شود افراد نسبت به هویت ملی و میهنی خود احساس غرور و افتخار داشته باشند؛ همین مسئله در ایالات متحده آمریکا صدق می‌کند؛ موضوع رؤیای آمریکایی یکی از مسائلی است که سیاست‌گذاران امریکایی از یک قرن گذشته درباره آن برنامه‌ریزی کرده‌اند تا بتوانند ستون‌های افکار عمومی را مبتنی بر هویت و رؤیای آمریکایی بالا بیاورند.
لسانی مطرح کرد: اصولاً وقتی شأنیت و جایگاه معنوی یک شغل را نادیده بگیریم و برخورد مادی و سطحی با آن بکنیم باب انتقاد باز می‌شود؛ افراد علیه آن جایگاه طغیان می‌کنند و زبان هتک گسترش پیدا می‌کند، به طور مثال در تصویر رسانه‌ای و عامیانه این‌طور می‌گویند که معلمان در دوران دبستان صرفاً نقش نگهداری دانش‌آموزان در مدرسه را دارند، در این نگاه که نقش تربیتی و پرورشی معلمان را به نگهداری و مواظبت از دانش‌آموزان تقلیل می‌دهد، مسئله تربیتی و پرورشی مغفول می‌ماند.
وی با بیان این‌که معلمی نقشی هدایت‌گر و چند تربیتی برای نسل ما به حساب می‌آید، گفت: در تولیدات رسانه‌ای ما معلمان حضور داشته‌اند؛ اما معمولاً در دو نگاه خلاصه شده‌اند: نگاه آرمانی و غیر قابل باور و نگاهی حقیر به خصوص در آثار قدیمی‌تر؛ هر محصولی که تلاش کند از پنجره این دو نگاه به سوژه نپردازد، محصول قابل تأملی خواهد بود.
کارشناس رسانه درباره چگونگی خلق تصویر الهام‌بخش از معلم در رسانه ادامه داد: رسانه به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد؛ باید زمینه‌اش وجود داشته باشد، ما در کشورمان سوژه‌های بسیاری داریم که ظرفیت خوبی برای پرداخت دارند، ولی در حوزه خبری، رسانه‌ای، هنری و تصویرسازی مدفون می‌شوند، بنابراین ما باید پلی بین عرصه خبر و هنر بزنیم؛ تا بتوانیم تصویری مانا از سوژه‌ها خلق کنیم.
لسانی در پایان گفت: باید نگاه انسانی وظرافت هنری هنرمندان را کشف کنیم و از استعدادهای این افراد استفاده کنیم. در آثار قبلی مانند آثار مجید مجیدی یا بیژن بیرنگ که احساسات را درگیر می‌کردند، می‌توانستیم نگاهی هنری و انسانی خلق کنیم، درحالی‌که در آثار اخیر فضای عقلانیت آهنین، روابط اقتصادزده و منفعت‌محور، حاکم و نگاه هنری کم‌رنگ شده است.
به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، ساخت تصویر درست و الهام‌بخش از معلم، گامی مهم برای تقویت جایگاه آموزش و پرورش در جامعه است؛ اگر رسانه بتواند با پرداختی واقعی، انسانی و خلاق، معلم را نه صرفاً یک کارمند، بلکه راهنمایی دلسوز و تأثیرگذار نشان دهد، علاوه بر تغییر نگاه جامعه به این حرفه، انگیزه جوانان برای ورود به آن را نیز بیشتر می‌کند، این تصویرسازی فرهنگی، زمینه‌ساز ارتقای شأن معلم و سرمایه‌گذاری بلندمدت برای آینده کشور خواهد بود.
