به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، سلامت روان از مهم‌ترین مقوله‌هایی است که در تمام ابعاد زندگی افراد تأثیرگذار به شمار می‌رود و ارتباط سلامت روان با سلامت جسم و کارکردهای فردی و اجتماعی افراد غیرقابل انکار است؛ به طور کلی با توجه به شرایط جوامع، گسترش شهرنشینی، افزایش استرس و اضطراب، کمبود وقت و سختی مشاغل، سلامت روان برخی افراد در معرض تهدید قرار می‌گیرد و این تهدید می‌تواند اثراتی سو بر پیشرفت و روال طبیعی داشته باشد.
علاوه بر اهمیت پرداختن به مقوله سلامت روان، گرفتن راهنمایی، مشاوره و مشورت از افراد متخصص برای تصمیم‌گیری از دیگر مواردی است که می‌تواند افراد را به مسیر پیشرفت، شناخت مهارت‌ها، توانایی‌ها، استعدادها و بهبود نقاط ضعف و سبک زندگی نادرست، به خوبی هدایت کند، در این بین گاهی نیز افراد به اصطلاح با بن‌بست‌هایی در زندگی مواجه می‌شوند که برای یافتن راه خروج از آنها سردرگم مانده‌اند و تأثیر یک راهنما به خوبی برای آنها آشکار می‌شود.
به‌رغم وجود نگرش‌های نادرست در خصوص مراجعه به روانشناسان و مشاوران متخصص در حیطه‌های مختلف، طی سال‌های اخیر شاهد بهبود شرایط و قرارگیری نگرش بسیاری از افراد در مسیر صحیح هستیم، اما این موضوع همچنان برای برخی افراد مغفول مانده است، از همین رو نیازمند تداوم فرهنگ‌سازی برای ارتقای جایگاه خدمات روانشناسی، روان‌پزشکی و مشاوره‌ای در تمام جوامع جهان هستیم.
نقش بی‌بدیل روانشناس و مشاور در بهبود روند زندگی افراد
حسین روزبهانی، دکترای روانشناسی و عضو سازمان روانشناسی کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار کرد: انسان‌ها از زمان شناخت خود و آغاز تصمیم‌گیری، در موضوعات متعدد نیازمند مشاوره و راهنمایی هستند و نمی‌توان فردی را از این موضوع استثنا دانست، چراکه هر فردی به صورت کامل از تمام موضوعات اطلاعی ندارد و تصمیم‌گیری در خصوص یک مسئله نیازمند اطلاعات و دانش است، از همین رو استفاده از راهنمایی دیگر افراد به خصوص بزرگ‌ترها و افراد باتجربه برای تصمیم‌گیری از الزامات زندگی هر فرد محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه به طور معمول تصمیم‌گیری‌ها در سنین کودکی با همراهی و مشاوره از والدین و در سنین مدرسه با همراهی معلمان و دوستان انجام می‌شود، افزود: افراد در طول زندگی خود، در موقعیت‌هایی خاص از جمله انتخاب رشته، نحوه مطالعه، ازدواج، ارتباطات بین فردی، انتخاب شغل، تربیت کودکان و درگیری با اختلالات روانی به صورت ویژه نیازمند دریافت مشاوره تخصصی از افراد متخصص حوزه مربوطه هستند.
عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه گاهی اوقات افراد با اختلالات متعددی درگیر می‌شوند و برای درمان این اختلالات نیازمند همراهی یک روانشناس در زندگی خود هستند، تصریح کرد: افراد درگیر با اختلالاتی از جمله افسردگی، وسواس، دوقطبی، اسکیزوفرنی، پارانوئید، مرزی و ضداجتماعی به طور حتم نیازمند دریافت درمان از سمت مشاور یا روانشناس هستند و در صورت نیاز به روانپزشک ارجاع می‌شوند تا درمان‌های دارویی نیاز خود را دریافت کنند.
روزبهانی با بیان اینکه روان‌درمانی در طی شدن مسیر زندگی به صورت طبیعی و عادی به افراد کمک ویژه‌ای می‌کند، ادامه داد: به طور کلی، مراجعه به روانشناس و مشاور علاوه بر اینکه به افراد کمک می‌کند مسیر زندگی خود را به صورت طبیعی طی کنند، به آنها کمک می‌کند در مسیر موفقیت گام بردارند و از استعدادهای خود به خوبی استفاده کنند.
از هر هشت نفر، یک نفر درگیر اختلال روانی است
وی با اشاره به اینکه تغییر سبک زندگی ناسالم، تقویت ضعف‌ها، مهارت آموزی، کنترل هیجان‌ها از جمله اضطراب، مهارت ارتباط مؤثر، تغییر باورهای اشتباه و در نتیجه رسیدن به روندی طبیعی و رو به رشد، تنها بخشی از نقاط قوت مراجعه به روانشناس و مشاور محسوب می‌شود، گفت: در گذشته نگرش و میل افراد نسبت به مراجعه به یک مشاور یا روانشناس بسیار پایین ارزیابی می‌شد، اما اکنون شاهد بهبود فرهنگ‌سازی‌ها در این خصوص در سراسر جهان هستیم.
عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه در گذشته بسیاری از افراد مراجعه به یک روانشناس یا مشاور را برای افراد به اصطلاح دیوانه می‌دانستند، اضافه کرد: اکنون شاهد اصلاح شدن این نگرش در سراسر جهان هستیم و اکنون برخی افراد پیش از اینکه درگیر نوعی اختلال شوند، به منظور بهبود زندگی و عملکرد خود به یک فرد متخصص که تحت عنوان روانشناس یا مشاور شناخته می‌شود مراجعه می‌کنند.
روزبهانی طی دو تا سه سال اخیر به وضوح شاهد تغییر دیدگاه‌ها در خصوص مراجعه به روانشناس هستیم، افزود: برخی از خانواده‌ها با تغییر نگرش‌های اتفاق افتاده برای گرفتن مشورت در خصوص کوچک‌ترین مسائل نیز به مشاور یا روانشناس مراجعه و کمک و راهنمایی دریافت می‌کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، از هر هشت نفر، یک نفر درگیر اختلال روانی است، تصریح کرد: با توجه به این آمار، نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتری در خصوص مراجعه افراد به مشاور و روانشناس در سراسر جهان وجود دارد، چراکه رفتار افراد درگیر با اختلالات روانی، اطرافیان آنها را نیز درگیر می‌کند و حتی در صورتی که افراد درگیر اختلالی نباشند نیز می‌توانند جهت بهبود زندگی خود از فرد متخصص کمک بگیرند.
عضو سازمان روانشناسی کشور با اشاره به تأثیر روانشناس و مشاور به منظور حفظ روند مثبت زندگی، پیشگیری از مختل شدن روند رو به رشد و بازگشت به حالت طبیعی در صورت وجود اختلال ادامه داد: در خصوص فرهنگ‌سازی برای مراجعه به روانشناسان و مشاوران متخصص اقدامتی انجام شده و می‌شود، اما هرچه این فرهنگ‌سازی بیشتر و بهتر باشد، شاهد نتایج مثبت‌تری در جامعه خواهیم بود.
والدین چه زمانی و در چه مواردی باید برای کودکان به روانشناس مراجعه کنند؟
شهرزاد دوستانی، مشاور و روانشناس کودک در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو اظهار کرد: رشته‌های مشاوره و روانشناسی طی سال‌های اخیر مورد توجه افراد مختلف قرار گرفته است و می‌توان اعتقاد داشت که خدمات مشاوره و روانشناسی از آخرین اولویت‌های خدمات درمانی، به اولویت‌های بالاتری رسیده و جایگاه بهتری میان آحاد جامعه کسب کرده است.
وی با اشاره به اینکه خدمات مشاوره و روانشناسی به چندین بخش متفاوت تقسیم‌بندی می‌شود که یکی از بخش‌های حائز اهمیت این حوزه مربوط به مشاوره و روانشناسی کودکان است، افزود: یکی از مهم‌ترین دلایلی که افراد به مشاوران و روانشناسان کودک مراجعه می‌کنند، رخداد اتفاقات غیرمنتظره مانند تصادف، از دست دادن یک فرد عزیز، جدایی والدین، متولد شدن فرزند دیگر، مهاجرت و تغییر محل سکونت، است که رفتار و هیجانات کودک را تغییر می‌دهد.
این روانشناس و مشاور کودک با بیان اینکه رخداد اتفاقات غیرمنتظره مذکور می‌تواند منجر به برانگیخته شدن احساسات، بروز اضطراب، ترس و حتی افسردگی شود، تصریح کرد: گاهی اوقات نیز مشکلات رفتاری در کودکان دیده می‌شود که علت آنها به صورت واضح مشخص نیست.
دوستانی ادامه داد: بسیاری از اوقات خانواده و والدین موفق به پیدا کردن ریشه رفتارهایی از جمله داشتن لجبازی زیاد، پرخاشگری، تشدید ترس، اضطراب بالا هنگام خواب و تعاملات، گوشه‌گیری و نداشتن مشارکت، نمی‌شوند و توان انجام مداخله در خصوص بهبود رفتار کودک را نیز ندارند و در چنین شرایطی، خانواده‌ها باید پیش از شدت گرفتن این رفتارها و سخت‌تر شدن مداخله و درمان کودک از مشاور یا روانشناس کمک بگیرند.
تأثیر سن کودک در طی شدن روند مداخله و درمان
وی با بیان اینکه هرچه سن کودک پایین‌تر باشد و والدین برای درمان مراجعه کنند، نتیجه بهتری دریافت خواهند کرد، گفت: یکی از دانش‌های بسیار مهمی که هر والد باید از آن مطلع باشد، روند طبیعی رشد جسمانی، روانی و رفتاری کودک و واکنش‌ها و رفتارهای طبیعی و غیرطبیعی است، هنگامی که والدین از این روند طبیعی آگاه باشند، پس از خارج شدن روند از شرایط طبیعی خود، بلافاصله برای درمان به روانشناس یا مشاور مراجعه خواهند کرد.
مشاور و روانشناس کودک با اشاره به اینکه زمانی که والدین به روند طبیعی رشد کودک خود آگاه نباشند، بروز رفتارهای غیرطبیعی را نادیده خواهند گرفت و مداخله به هنگام، به مداخله دیرهنگام تبدیل و حتی گاهی اوقات مداخله ناممکن می‌شود، اضافه کرد: برخی از والدین نیز هنگام نداشتن آگاهی لازم از روند طبیعی رشد، با هر اتفاق یا رفتاری از خود نگرانی نشان می‌دهند که این موضوع نیز مثبت تلقی نمی‌شود.
دوستانی با بیان اینکه مشکلات داخل مدرسه کودکان نیز از جمله دیگر مواردی است که گاهی اوقات نیازمند مداخله یک فرد متخصص دارد، افزود: مشکلات رفتاری در روابط با همسالان و هم‌کلاسی‌ها، میزان مشارکت و ارتباط با مدرسه و سایر دانش‌آموزان، اعتماد به نفس، خودباوری، یادگیری، تمرکز و دقت، فراموش کردن مباحث درسی و داشتن مشکلات زیاد در دروس متفاوت، از جمله مواردی است که والدین باید نسبت به آنها در ارتباط با فرزند دانش‌آموز خود مطلع باشند و برای رفع آنها از یک فرد متخصص مشاوره دریافت کنند.
وی با بیان اینکه داشتن یا نداشتن انگیزه در کودکان از جمله مواردی است که والدین باید نسبت به آن توجهی ویژه داشته باشند، تصریح کرد: هنگامی که کودک در مسائل متفاوت از انگیزه کافی برخوردار نیست، این موضوع باید از ابعاد مختلف بررسی و ارزیابی شود تا با توجه به علت، مداخلات صورت گیرد.
متخصصان امر معتقدند؛ مراجعه به یک روانشناس یا مشاور و دریافت خدمات روان‌درمانی، می‌تواند منجر به ایجاد تغییراتی گسترده و مثبت در زندگی افراد شود و چشم‌انداز جدیدی به آنها ارائه کند تا قطار زندگی خود را روی ریل پیشرفت و موفقیت به راه بیندازند؛ به طور کلی برای دستیابی به سلامت روان، کیفیت زندگی و بهزیستی و از سمتی دیگر به منظور پیشگیری، شناسایی و درمان انواع اختلالات یا آسیب‌های روانی و اجتماعی، بهره‌مندی از خدمات مشاوره و روان‌درمانی از جمله نیازهایی است که در زندگی هر فرد احساس می‌شود و از همین رو، فرهنگ‌سازی‌های ویژه‌ای باید انجام شود.
