به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، تربیت دینی فرزندان از مهم‌ترین مسئولیت‌های والدین است که تأثیری ماندگار بر شکل‌گیری شخصیت و هویت آنها دارد و ماه مبارک رمضان و شب‌های قدر، فرصتی استثنایی برای تقویت این تربیت و ایجاد ارتباط عمیق‌تر فرزندان با مفاهیم دینی و معنوی است، چرا که در این ماه، فضای معنوی خاصی حاکم می‌شود که می‌تواند به عنوان بستری مناسب برای آموزش و الگوسازی رفتارهای دینی به کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.
در طول ماه رمضان، والدین می‌توانند با مشارکت دادن فرزندان در فعالیت‌هایی همچون روزه‌گرفتن، خواندن نماز، قرائت قرآن و شرکت در مراسم افطار و سحر، آنها را با ارزش‌های دینی آشنا کنند، این مشارکت‌ها نه تنها به تقویت باورهای مذهبی کمک می‌کند، بلکه احساس تعلق به جامعه اسلامی را نیز در آنها تقویت خواهد کرد.
شب‌های قدر نیز به دلیل اهمیت ویژه‌ای که در فرهنگ دینی‌مان دارند، فرصتی بی‌نظیر برای آموزش ارزش‌ها و مفاهیمی همچون دعا، استغفار و توجه به خداوند است و والدین می‌توانند با تشویق فرزندان به بیدار ماندن در این شب‌ها و خواندن دعاهای مخصوص، آنها را با معنای واقعی عبادت و راز و نیاز با خدا آشنا کنند.
علاوه بر این، ماه رمضان زمان مناسبی برای آموزش اخلاقیات و ارزش‌هایی همچون صبر، همدلی و بخشش است، از این رو والدین باید سعی کنند با الگو قرار دادن رفتارهای خود و گفت‌وگوهای صمیمانه، این ارزش‌ها را به شیوه‌ای مؤثر به فرزندان منتقل کنند.
ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی برای ایجاد پیوندی عمیق قلبی و ایمانی کودکان با ارزش‌های دینی
سید محمدعلی میردامادی، دانش‌آموخته حوزه علمیه، دکتری فلسفه و کلام اسلامی و استاد دانشگاه با بیان اینکه تربیت دینی فرایندی است که در آن فرد از جنبه نظری و عملی با ارزش‌ها و آموزه‌های دینی آشنا می‌شود، به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: این فرایند نه تنها از طریق آموزش، بلکه با قرار گرفتن در فضاهای مثبت و ارزش‌محور نیز شکل می‌گیرد، در چنین فضاهایی مربیان و والدین به عنوان الگوهای عملی حضور دارند و کودکان با مشاهده و تقلید از آنها، این ارزش‌ها را درونی می‌کنند.
وی می‌افزاید: تربیت دینی شامل انتقال دانش‌های دینی، تقویت ایمان، ایجاد عادت‌های دینی و معنوی و نهادینه کردن اخلاق اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی کودک است و ماه مبارک رمضان، فرصتی استثنایی برای آشنا کردن کودکان با مفاهیم اسلامی و ایجاد پیوندی عمیق قلبی و ایمانی با این ارزش‌هاست، به عنوان مثال تقویت روحیه ایثار و کمک به دیگران از جمله آموزه‌هایی است که در این ماه پررنگ‌تر از دیگر ماه‌های سال می‌شود.
دکتری فلسفه و کلام اسلامی ادامه می‌دهد: در ماه رمضان، فضیلت‌های بسیاری برای افطاری دادن بیان شده است، همان‌گونه که در خطبه شعبانیه پیامبر اکرم (ص) توصیه شده است که حتی اگر فردی توانایی مالی چندانی نداشته باشد، می‌تواند به اندازه یک دانه خرما به دیگران افطاری دهد و ثواب بسیاری را برای خود فراهم کند.
میردامادی با اشاره به اینکه صدقه دادن و انفاق کردن در ماه مهمانی خدا بسیار مورد تأکید قرار گرفته است، عنوان می‌کند: فلسفه روزه‌داری این است که فرد روزه‌دار، گرسنگی و تشنگی محرومان و مستضعفان را تجربه و با آنها همدردی کند، این تجربه زمینه‌ساز کمک به نیازمندان و تقویت روحیه ایثار در فرد می‌شود و یکی از نتایج تربیتی ماه رمضان، ایجاد پیوند قلبی کودک با مفاهیمی همچون انفاق، ایثار و کمک به محرومان است.
وی اضافه می‌کند: در پایان ماه مبارک رمضان و در صبح روز عید فطر، مسئله زکات فطره مطرح می‌شود که از اعمال واجب در اسلام است؛ این امر نیز یکی دیگر از ارزش‌هایی است که در این ماه جلوه‌ای ویژه پیدا می‌کند و می‌توان از آن برای آموزش کودکان بهره برد، علاوه بر این، ماه رمضان فرصتی برای آموزش مفهوم صبر و کنترل نفس است و یکی از فلسفه‌های اصلی روزه‌داری، تقویت توانایی فرد در مهار خواسته‌های نفسانی و تحمل سختی‌هاست.
استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه یکی دیگر از فرصت‌های ارزشمند ماه رمضان، مراسم افطاری است که در آن خانواده‌ها و دوستان دور هم جمع می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: این گردهمایی‌ها فضایی معنوی و مناسب برای بیان مسائل اخلاقی و دینی فراهم می‌کند؛ در این فضا می‌توان داستان‌های زندگی پیامبران و اهل بیت (ع) را بازگو کرد و آموزه‌های دینی را به کودکان و نوجوانان انتقال داد، از این رو مراسم افطاری می‌تواند فرصتی مناسب برای احیای این سنت‌های ارزشمند باشد.
چگونه می‌توان از ماه رمضان برای اصلاح سبک زندگی استفاده کرد؟
حجت‌الاسلام مرتضی عباسی، کارشناس ارشد مشاور کودک و نوجوان و فعال فرهنگی و تربیتی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان از ماه رمضان برای اصلاح سبک زندگی استفاده کرد؟ به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: در ماه مبارک رمضان، تحولات قابل توجهی در سبک زندگی افراد رخ می‌دهد که از جمله آنها تغییر در عادات غذایی است و افراد روزه‌دار به جای مصرف سه وعده غذایی، به دو وعده اصلی بسنده می‌کنند.
وی با بیان اینکه تغییر سبک غذایی روزه‌داران در ماه رمضان نه تنها موجب تعدیل در مصرف غذا می‌شود، بلکه به اصلاح سبک زندگی نیز کمک می‌کند، می‌افزاید: در آموزه‌های دینی بر پرهیز از پرخوری و رعایت اعتدال در خوراک تأکید شده است و رعایت فاصله‌گذاری مناسب بین وعده‌های غذایی به هضم بهتر غذا و جذب مؤثرتر مواد مغذی منجر می‌شود و در نهایت، سلامت جسمانی را بهبود می‌بخشد.
کارشناس تشکل‌ها و انجمن‌های اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به اهمیت تنظیم نوع مواد غذایی مصرفی در ماه رمضان ادامه می‌دهد: در ماه رمضان، تمایل افراد به مصرف فست‌فودها و غذاهای مصنوعی همچون کنسروها و غذاهای فراوری شده کاهش پیدا می‌کند و این امر به خودی خود به اصلاح سبک زندگی کمک خواهد کرد، از طرفی توجه به کیفیت و سلامت غذاها تأثیر مثبتی بر بهبود عادات غذایی افراد دارد.
حجت‌الاسلام عباسی با تاکید بر اینکه یکی دیگر از جنبه‌های مهم ماه رمضان، توجه به بعد معنوی و روحانی زندگی است، عنوان می‌کند: در زندگی روزمره امکان دارد به دلیل مشغله‌های فراوان، کمتر به نیازهای روحی خود بپردازیم و بیشتر درگیر خواسته‌های مادی و نفسانی باشیم، اما ماه مبارک رمضان فرصتی استثنایی برای بازگشت به خود و پرداختن به عبادات و تقویت بعد معنوی زندگی فراهم می‌کند.
وی اضافه می‌کند: مدیریت زمان نیز از دیگر مواردی است که در ماه رمضان بهبود پیدا می‌کند و روزه‌داران با برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های روزانه همچون مطالعه، خواب، عبادت و مصرف وعده‌های سحری و افطار تلاش می‌کنند تا زمان خود را به‌صورت مؤثرتر مدیریت کنند و این نظم و انضباط در زمان‌بندی به اصلاح سبک زندگی در زمینه مدیریت زمان منجر می‌شود.
ماه رمضان فرصتی ارزشمند برای خودسازی و خودشناسی است
کارشناس ارشد مشاور کودک و نوجوان با اشاره به اینکه سلامت روان نیز در این ماه دستخوش تغییرات مثبت می‌شود، خاطرنشان می‌کند: کاهش پرخاشگری، کنترل خشم و کاهش اضطراب از جمله تأثیرات روانی روزه‌داری است، همچنین ایجاد عادت‌های مثبت همچون سحرخیزی و خواب به موقع، نقش بسزایی در بهبود سبک زندگی ایفا می‌کند.
حجت‌الاسلام عباسی می‌افزاید: ماه رمضان فرصتی ارزشمند برای خودسازی و خودشناسی است و خوب است اختصاص بخشی از زمان روزه‌داری به تفکر و تأمل درونی، به ویژه برای جوانان و نوجوانان می‌تواند به کنترل هیجانات و نزدیک‌تر شدن به سبک زندگی اسلامی بینجامد
بر این اساس، ماه رمضان فرصتی طلایی برای نهادینه‌کردن تربیت دینی در فرزندان است که با بهره‌گیری درست از آن می‌توان نسلی متعهد و معنوی پرورش داد. این ماه با فضای روح‌افزای خود زمینه‌ساز تقویت باورهای مذهبی و ایجاد عادت‌های نیکو در کودکان و نوجوانان است و والدین می‌توانند با مشارکت دادن فرزندان در مراسم عبادی همچون نماز جماعت، قرائت قرآن و دعاهای دسته‌جمعی، آنها را به‌صورت عملی با ارزش‌های دینی آشنا کنند.
علاوه بر این، ماه رمضان زمان مناسبی برای آموزش اخلاقیات و ارزش‌های انسانی همچون صبر، همدلی، بخشش و کمک به نیازمندان است، برای مثال مشارکت در امور خیریه و کمک به دیگران می‌تواند حس مسئولیت‌پذیری و دلسوزی را در کودکان تقویت کند. در واقع ماه رمضان و شب‌های قدر نه تنها فرصتی برای تقویت بعد معنوی فرزندان است، بلکه زمینه‌ساز شکل‌گیری شخصیتی متعادل و متعهد در آنها می‌شود.
اگرچه ماه رمضان به روزهای پایانی خود نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود، اما باید توجه کنیم که فرهنگ ماه رمضان همواره می‌تواند در تمام روزهای سال جاری باشد و در جهت رشد انسان، او را از انجام برخی کارها باز بدارد و فرصت خلوت و تفکر را برای او فراهم سازد، بنابراین باید تلاش کنیم فرهنگ ماه رمضان را به زندگی روزمره خود وارد کنیم و آن را محدود به ۳۰ روز در تمام سال نکنیم.
