به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، آلودگی هوا معضل جدی هر سال شهرهای صنعتی کشور است، در این بین اصفهان از استان‌هایی است که هر سال با موضوع آلودگی هوا در فصول گرم و سرد سال دست به گریبان است و آلایندگی‌ها در تمام سال چهره آسمان را کدر می‌کند و گلوی نصف‌جهان را می‌فشارد، به طوری که هر ساله فرارسیدن فصل پاییز و زمستان یادآور خاطرات تلخ، افزایش آلایندگی زیست‌محیطی، علل بیماری‌های قلبی_عروقی، تنفسی و گوارشی است.
اصفهان از دهه‌های گذشته در مسیر نامتناسبی قرار گرفته و اکنون شهر به یک بن‌بست زیست‌محیطی کشانده است، به طوری که با افزایش آلایندگی‌های زیست‌محیطی و نبود وارونگی هوای زمستانه، از ابتدای پاییز سال‌جاری تا امروز بیست‌ویکم مهر، مردم اصفهان تنها شش روز هوای سالم تنفس کردند و بارها طی هفته‌های متوالی ارقام آلایندگی‌ها بر مدار قرمز آلوده برای عموم رسیده است که در نظر گرفتن تدابیر اصولی باید توسط مسئولان در اولویت قرار گیرد، چرا که آلایندگی‌ها تهدید بسیار مهمی برای سلامت انسان محسوب می‌شود.
بنابراین اگر نگاهی به شاخص کیفی روزهای گذشته نصف جهان بیندازیم، می‌توانیم میزان و شدت آلودگی هوا که بر آسمان این شهر گسترده شده است را به‌خوبی حس کنیم، چرا که سنجش کیفیت هوا کلانشهر اصفهان از بامداد امروز هوای ناسالم آلوده برای عموم را تجربه کرد، به‌طوری که بر اساس اطلاعات سامانه برخط کنترل کیفیت هوای سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری اصفهان، میانگین شاخص کیفی هوای این کلانشهر در ۱۶ منطقه از مرز هشدار آلودگی عبور کرد و ایستگاه خیابان پروین با قرارگیری روی شاخص کیفی ۳۷۶ در وضعیت بسیار خطرناک (قهوه‌ای) ثبت شد.
بر این اساس، شهروندان اصفهانی طی امروز در حالتی از نگرانی و انتظار برای بازگشت هوای سالم به سر برده‌اند، البته آلودگی هوای اصفهان به امروز ختم نمی‌شود و افزایش شاخص آلایندگی‌های آن طی هفته‌ها و روزهای اخیر سامانه‌های ناپایدار متعددی را با وجود ورود سامانه وزش باد به نسبت شدید، تندباد لحظه‌ای، بارش باران و رگبارهای پراکنده را تجربه کرده است، به طوری که مطابق با داده‌ها و اطلاعات آماری ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای شهرداری اصفهان، از ابتدای پاییز سال جاری تاکنون طی ۲۱ روز؛ تعداد هشت روز شرایط ناسالم برای عموم (قرمز)، شمار هفت روز ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی)، شش روز قابل قبول (زرد) و شاخص کیفیت هیچکدام از روزها با وضعیت هوای پاک (سبز) برای شهر نصف جهان ثبت نشده است.
لازم است بدانیم؛ شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا همچون منواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن‌دار، ازن و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف دارد، به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد، لذا آمار و ارقام مربوط به میزان آلودگی‌ها برای شهروندان مهم است تا بدانند هر روز شهر در چه سطحی از آلودگی قرار دارد، اما در این بین چرایی تفاوت در آمارها موضوعی سوال برانگیز شده است.
با وجود آلودگی هوای شهر اصفهان، ایستگاه پروین در حدی که نشان می‌داد، نبود
جمشید لقایی، مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو درباره وضعیت سنجش کیفت هوای کلانشهر اصفهان، می‌گوید: متولی اعلام شاخص کیفیت هوا محیط زیست است، اما مطابق قوانین مصوبه سال ۱۳۹۰، تعداد هشت کلانشهر کشور خواسته شد که وارد عرصه سنجش آلودگی هوا باشند و هماهنگ با محیط‌زیست، آلودگی هوا را بررسی کنند.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه براساس داده‌های دریافتی ایستگاه‌های کنترل کیفیت هوا شهرداری اصفهان امروز ایستگاه پروین با شاخص ۳۷۶ وضعیت بسیار خطرناک (قهوه‌ای) را نشان می‌داد، اما شاخص این ایستگاه توسط محیط زیست ۱۱۹ در موقعیت ناسالم (نارنجی) اعلام شده است، اظهار می‌کند: اطلاعات آمارهای دریافتی سنجش کیفیت هوای ایستگاه کلانشهرها به صورتی سنتی از سوی محیط‌زیست اعلام می‌شد و هیچ‌گونه دغدغه‌ای هم در این زمینه نیست، اما رویدادی که امروز اتفاق افتاد برای خودمان هم تعجب‌برانگیز بود، زیرا با وجود آلودگی هوای شهر اصفهان، ایستگاه پروین در حدی که نشان می‌داد، نبود.
مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: گاهی اوقات ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوای شهرداری اصفهان نیز با مشکلات فنی یا اتمام فیلتر مواجه می‌شوند که اعداد را غیرمعقول در سطح بسیار بالا یا پایین به هر علتی نشان می‌دهد، لذا با مشخص شدن نادرستی داده‌ها، از فهرست مجموعه‌های داده حذف خواهد شد و شاخص براساس میانگین‌ها سایر شاخص‌ها اعلام می‌شود، اما امروز به هر علتی این هماهنگی انجام نشد، از این‌رو شاخص‌ها باید براساس میانگین سایر ایستگاه‌ها مندرج شود.
وی می‌افزاید: آمار دستگاه آنالایزر سنجش ازن شهرداری اصفهان در ایستگاه خیابان ۲۵ آبان سنجیده می‌شود، از این‌رو به لحاظ آلودگی ازن، داده‌های ایستگاه‌های کنترل کیفیت هوای شهرداری بیشتر وضعیت روزهای قرمز و بنفش را طی سال ثبت خواهد کرد.
لقایی تصریح می‌کند: برای نمونه در فصل‌های بهار و تابستان که روزهای گرم سال زودهنگام یا دیرتر آغاز می‌شود، به دلیل انتشار گازهای ازن به عنوان آلاینده غالب در اوج گرمای هوا با روزهای بسیار ناسالم (بنفش) و ناسالم (قرمز) مواجه هستیم، لذا اختلاف در ثبت اعداد و تعداد روزهای سالم، ناسالم و پاک، بین دستگاه‌های شاخص کیفی شهرداری و محیط‌زیست اصفهان ایجاد خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: این اختلاف داده‌ها و آمار از ایستگاه‌های محیط‌زیست و شهرداری اصفهان از نیمه دوم خرداد تا اوایل مهر به دلیل آلایندگی‌های ازن ایجاد می‌شود، اما در ماه‌های سرد سال با نبود آلاینده ازن، داده‌های دریافتی از ایستگاه‌های هر دو سازمان، بسیار نزدیک به هم گزارش و ثبت می‌شود.
شاخص کیفی هوای ایستگاه پروین امروز در وضعیت قهوه‌ای نبود / در روزهای آینده نیز معضل با ایراد در ایستگاه‌های سنجش کیفی هوا روبه‌رو خواهیم شد
بابک صادقیان، رئیس امور آزمایشگاه‌های حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان با تاکید بر اینکه متولی مباحث کیفیت هوا سازمان حفاظت محیط‌زیست است، می‌گوید: شهرداری اصفهان به عنوان یکی از دستگاه‌ها موظف است در کاهش آلودگی هوا در بخش حمل و نقل فعالیت کند.
وی درباره موقعیت فنی داده‌های کیفیت هوا اظهار می‌کند: شبکه سنجش کلانشهر اصفهان مشتمل‌بر ۱۷ تا ۱۸ ایستگاه سنجش متعلق به شهرداری و محیط‌زیست است، لذا طی فعالیت شبانه‌روزی با قطعی اینترنت، خاموشی مکرر، معضل فیلتر و الکترونیک به طور طبیعی با چالش‌های مواجه می‌شود، همانند مشکلی که امروز در ایستگاه خیابان پروین اتفاق افتاد، باید بدانیم شاخص کیفی هوای ایستگاه پروین امروز در وضعیت قهوه‌ای نبود البته در روزهای آینده نیز بی‌گمان با چنین معضلاتی روبه‌رو خواهیم شد.
رئیس امور آزمایشگاه‌های حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان پیرامون برگزاری جلسات کارگروه و پیگیری‌ها برای رفع مشکلات ایستگاه‌های سنجش کیفی هوا در استان، می‌افزاید: مطابق قوانین تبصره ۳ ماده ۳ قانون هوای پاک، چهار دستگاه اصلی متولی تشکیل جلسه هستند، هرم این مثلت سازمان هواشناسی است، لذا در صورت برپایی نشست اضطراری، هواشناسی پیش از ۹۶ ساعت موظف است قبل از وقوع پایداری و تشدید آلودگی هوا باید به طور رسمی اطلاع‌رسانی انجام دهد، اما طی روزهای اخیر هواشناسی هیچ‌گونه گزارشی در مورد افزایش آلایندگی‌ها ارائه نداده است.
وی خاطرنشان می‌کند: لازم است بدانیم که طی روند تشخیص شاخص کیفیت هوا مرکز بهداشت استان اصفهان به لحاظ حفاظت از بهداشت و سلامت شهروندان دومین ارگان اعلام جلسه اضطرار آلودگی هوا است که با بررسی‌های لازم، مدیریت بحران با تشکیل نشست اضطراری دستورات ضروری را به دستگاه‌ها ابلاغ خواهد کرد، از این‌رو در خلال این وظایف، سازمان محیط‌زیست موظف به پایداری اطلاعات برخط سامانه است، لذا با شاخص‌های کیفیت هوا امروز رویداد اضطراری اعلام نشده است که منجر به تشکیل جلسه شود و تنها یک خطای استراتژیک رخ داده است و شاخص کیفی پروین در وضعیت قهوه‌ای نبود.
لازم است بدانیم، امروزه وضعیت آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهرها به ویژه شهر اصفهان بسیار پیچیده است و به گره‌ای بدل شده که هر سال در این بازه زمانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم، از این‌رو قانون هوای پاک، کامل‌ترین و جامع‌ترین قانون زیست‌محیطی طی سال‌های اخیر بوده است، چرا که قانون‌گذار قانون را تعیین می‌کند و دستگاه‌های اجرایی موظف هستند پروژه‌های خود را با توجه به شرایط موجود تعریف کنند، اگر نگاهی جامع به قانون هوای پاک داشته باشیم، این قانون به خودی خود مسئله‌ای را حل نمی‌کند، بلکه نفسش به همکاری تمام دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی است تا شاید کور سوی امیدی برای تنفس شهرهای گرفتار در چنگال آلودگی هوا باشد.
براساس قانون هوای پاک؛ راهکار افزایش روزهای سالم و پاک در کلانشهرها با از رده خارج کردن فعالیت خودروهای فرسوده، کاهش فعالیت صنایع آلاینده، جلوگیری از تخریب محیط‌زیست، افزایش سطح ایمنی و سلامت انسان‌ها و زیباسازی شهرها، دست‌یافتی است، چرا که برخورداری از هوای پاک و سالم به عنوان نعمت خدادادی نیاز تمام انسان‌ها است.
