به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، هنر در فرهنگ ما نه‌تنها ابزاری برای بیان احساسات، بلکه مسیری برای ارتقای روح و جسم انسان است؛ در دل هر اثر هنری، جرقه‌ای از انقلاب نهفته است که نه‌فقط به تغییرات ظاهری، بلکه به تحول عمیق درون انسان‌ها و جامعه اشاره دارد. هنر انقلاب همچون چراغی در تاریکی، راه را برای رسیدن به آرمان‌های متعالی روشن می‌کند.
هنر انقلاب اسلامی زاده خون شهیدان و آمیخته با روح حماسه و عرفان است؛ این هنر نه برای نمایش زیبایی‌های دنیوی بلکه برای ترسیم حقیقت جوشیده از مکتب حسینی و گفتمان امام خمینی (ره) خلق می‌شود. در این مسیر، هر اثر، چونان فریادی علیه ظلمت و هر نقش و رنگ، بازتابی از نور عدالت و ایمان است. هنر انقلاب در پی آن است که خاک را به آسمان پیوند زند و فراموشی را به یادآوری تبدیل کند.
ویژگی اصلی هنر انقلاب قدسی‌بودن و مردمی‌بودنِ همزمان آن است؛ از یک‌سو، ریشه در معارف دینی و ارزش‌های الهی دارد و از سوی دیگر، در کوچه و بازار، میان مردم عادی جریان می‌یابد؛ این هنر نه در برج عاج متوقف می‌شود و نه به ابتذال کشیده می‌شود، بلکه همچون پرچمی است که بر فراز به اهتزاز درمی‌آید و دستان رزمندگان به پیش می‌تازد. نقاشی، سینما، شعر یا معماری، همه در این مکتب، باید هم «پیام» داشته باشند و هم «قلب».
هنر انقلاب زنده و پویاست، چون هر روز در میدان مبارزه جدیدی تجلی می‌کند؛ گاه در قالب یک پوسترِ ساده علیه استکبار جهانی خودنمایی می‌کند و گاه در هیئت یک فیلم بلند، روایتگر مقاومت مردمی می‌شود. این هنر از انقلاب زاده شد، اما محدود به آن دوران نیست، بلکه هم‌پای زمان پیش می‌رود و در هر عصر، زبان جدیدی برای بیان آرمان‌های همیشگی می‌یابد. هنر انقلاب، هنرِ «ماندن» است، اما نه در سکون، بلکه در حرکت همیشگی به‌سوی آرمان‌شهر عدالت و در این میان، شهید آوینی به‌عنوان یک هنرمند و اندیشمند انقلابی با آثار خود نه‌تنها لحظات جنگ و دفاع را ثبت نکرد، بلکه نگاهش به انسان را همچون خلیفه‌الله، در مسیر تعالی و رشد همیشگی معرفی کرد.
هنر برای تعالی روح استفاده می‌شود
روح‌الله رفیعی، مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه هنر انقلاب متشکل از دو واژه هنر و انقلاب است، اظهار کرد: هنر در غرب به اسم art و تکنیک واقع شده است، اما آنچه در فرهنگ خودمان از هنر نام می‌بریم چیزیست که رشد و تعالی روح و جسم انسان را به همراه دارد.
وی ادامه داد: اگر کلام را مادر هنرها بگذاریم می‌بینیم که همه‌چیز از متن شروع می‌شود، به‌عنوان مثال حافظ و افرادی چون او هنرمندانی در کلام و شعر هستند.
مستندساز تصریح کرد: در زمان‌های مختلف متوجه می‌شویم افرادی که پا به عرصه هنر گذاشته‌اند، توانسته‌اند جامعه را به سمت تعالی رشد دهند.
وی افزود: در فرهنگ هنر برای تعالی روح و جانِ جغرافیای مصرف‌کننده محصول است که استفاده می‌شود و اگر اختلاف‌نظری در کشور برای تعریف هنر اتفاق می‌افتد در واقع اختلاف بر سر مسیر تعالی است که بعضی نقطه اول را می‌بینند و برخی دیگر نقطه دوم را و برای همین است که مسیر متفاوت می‌شود اما نیت و آنچه در ذهن افراد برای خلق یک اثر است، تعالی و رشد انسان است.
مبنای انقلاب ما ایجاد حکومت اسلامی برای رسیدن به جامعه مهدوی است
رفیعی با بیان اینکه تعریف انقلاب و تعریف ما از انقلاب چیست؟ گفت: هر دگرگونی‌ای که در یک جامعه و در شخص شکل می‌گیرد را انقلاب می‌گوئیم؛ انقلابی که ما نام می‌بریم در واقع فهم انقلاب اسلامی است و انقلاب اسلامی ویژگی‌هایی را شامل می‌شود که آن را نسبت به دیگر انقلاب‌ها متفاوت کرده است.
وی با بیان اینکه شاید در ظاهر این تفاوت یکی باشد، اظهار کرد: ما در آستانه ۵۰ سالگی انقلاب اسلامی ایران هستیم، مقایسه کردن وضعیت انقلاب ما با دیگر انقلاب‌ها نشان می‌دهد که چقدر انقلاب اسلامی ایران در نوع، برداشت، رویارویی و زایشش در طول این مسیر با دیگر انقلاب‌های دنیا متفاوت است.
مستندساز ادامه داد: به‌طور معمول انقلاب‌های مختلف پس از دهه اول و دوم از اصولی که انقلاب شکل گرفته است، فاصله می‌گیرن، اما در ایران نه‌تنها فاصله نمی‌گیرد، بلکه شروع به بزرگ شدن، جذاب کردن و توسعه دادن می‌کند و موجب می‌شود فرهنگ انقلابی و آرمان‌هایش در شمول مختلف همچنان زنده باشد، توسعه پیدا کند و به ملیت‌های مختلف صادر شود.
وی تصریح کرد: صحبت ما بر هنرمند انقلاب اسلامی در واقع آن غایت هنری است که بتواند انسان قرن ۲۱ هجری را به آرمان خود سوق بدهد. مبنای انقلاب ما ایجاد حکومت اسلامی برای رسیدن به جامعه مهدوی بوده است، پس این سازوکار هنر انقلاب و هرچه می‌تواند در مسیر هنر انقلابی انجام باشد باید به این مسیر ختم شود.
شهید آوینی همچون ستاره در آسمان هنر انقلاب می‌درخشد
رفیعی با بیان اینکه شهید آوینی در مسیر هنر انقلاب غایت نیست، افزود: شهید آوینی در گفتار و کلامش هیچ موقع مدعی این نبوده که من آخر هنر هستم یا دیگران نیامده‌اند بگویند که او آخر این هنر است، در همین راستا همان‌طور که فرایند انقلاب رشد کرده، محصول داده و جلو آمده است، مکتب شهید و آن نوع نگاه، زاویه دید و تفکر وی نشانه‌ای است که ما راه را گم نکنیم و اگر هنرمندی حاضر شد در این زمینه نقش ایفا کند بر اساس این راه مسیر را پیدا می‌کند.
وی گفت: شهید آوینی مقصد نیست، بلکه نشانه‌ای‌ست که همچون ستاره در آسمان هنر انقلاب می‌درخشد تا راه را گم نکنیم و هنرمندان با دیدن آن ستاره راه هنر انقلاب را پیش گیرند و به غایت کامل که عاقبت به‌خیری است، برسند.
مستندساز اظهار کرد: شهید آوینی به مقوله انسان به‌عنوان خلیفه‌الله اشاره می‌کند و وقتی در متن‌های مختلفی که در مجموعه روایت ایشان عنوان شده است نگاه می‌کنیم این عبارت آمده است که: «اینان همان خزائن غیبند، اینها همان ملازمان کاروان سیدالشهدا هستند که در طول تاریخ ماندن، اینها اصحاب آخرالزمان امام عشقند» و این موارد حاکی از این است که شهید آوینی نگاهش به انسان نگاهی فطری بوده تا به‌عنوان خلیفه‌الله بتواند به مقصد و تعالی خود برسد.
وی ادامه داد: تمام فیلم‌هایی که پیش از مجموعه روایت فتح شهید آوینی ساخته شده بودند پر از تیر، ترکش و کشته بود، اما در مجموعه روایت شهید آوینی تصویری از مجروح، شهید شدن نمی‌بینید و آنچه می‌بینید نگاه وی نسبت به سیر انسانی رو به رشد و در حرکت است، تعالی انسان در مبارزه و جهاد که هویت خود را پیدا کرده و اینها همان عهدی را دارند تکرار می‌کنند که سیدالشهدا جان خود را در آن تقدیم کردند.
شهید آوینی فرزند زمانه بود
رفیعی با اشاره به اینکه شهید آوینی در دوره خود جزو روشنفکران دینی بوده است و نسل جدید از دو راه می‌تواند به توصیف هنر انقلاب شهید آوینی برسد، تصریح کرد: روش نخست مطالعه آثار شهید آوینی با یک استاد است؛ کسانی در جامعه امروزی ما هستند که شهید را به‌خوبی درک کرده‌اند و اگر این آثار به‌درستی مطالعه نشود، ممکن است فرد به مقلدی کورکورانه از یک محتوا در بیاید یا به حواشی دامن بزند که هیچ عایدی برای آن فرد نخواهد داشت و تنها دستاوردش گذشتن عمرش خواهد شد، در همین راستا فرد باید با یک استاد مشق شود تا مسیری که شهید مرتضی آوینی در طول حیات دنیوی خود طی کرده است را بتواند به‌درستی درک کند.
وی افزود: بزرگترین شاخص شهید آوینی برای من این است که ایشان فرزند زمانه خود بود یعنی اگر آوینیِ امروز زنده بود کاری می‌کرد که مناسب امروز ما باشد.
مستندساز ایرانی گفت: زمانی که انقلاب می‌شود شهید آوینی مجموعه جهاد را می‌سازد، دفاع مقدس که می‌شود شهید آوینی و افرادی جمع می‌شوند تا ببینند برای جنگ باید چه رویکردی داشته باشیم؛ این قداست در جنگ را نمی‌توانیم متأثر از فیلم‌های شهید آوینی نبینیم، بعد از جنگ مجموعه سراب را تولید می‌کند، بعد آن مجموعه‌های با من سخن بگو، دوکوهه و مجموعه شهری در آسمان را برای تثبیت روایت جنگ و اتفاقات آن تولید می‌کند.
وی اظهار کرد: فرزند زمانه بودن و کاربردی بودن هنر، دو از ویژگی است که من از شهید آوینی آموختم و سعی می‌کنم آن را به دوستانی که تازه به این حوزه وارد شده‌اند منتقل کنم.
به گزارش مجله آرونو، هنر انقلاب اسلامی ایران در نگاه شهید آوینی، نه‌تنها یک ابزار بیانی، بلکه راهی برای تعالی روح و تحول جامعه است، این هنر که همچون ستاره‌ای در آسمان فرهنگ ایرانی می‌درخشد، نه به تصویر کشیدن خشونت و رنج، بلکه به نمایش گذاشتن انسان‌سازی و جهاد در راه تعالی روح انسان توجه دارد.
هنر انقلاب به‌طور ویژه در مسیر رشد و هدایت انسان به‌سوی آرمان‌های مهدوی حرکت می‌کند و هنرمندان این عرصه باید با درک عمیق از زمانه خود، به دنبال تولید آثاری باشند که نه‌تنها درک امروز بلکه آینده جامعه اسلامی را نیز به‌درستی بازنمایی کند. در این مسیر شهید آوینی با آثارش همچون راهنمایی برای نسل‌های مختلف عمل کرده و الگویی بی‌نظیر از هنر متعهد و فرزند زمانه بودن ارائه داده است.
