به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، ماه‌گرفتگی پوستی یا خال عروقی مادرزادی یکی از شایع‌ترین تغییرات پوستی در نوزادان است که به صورت لکه‌های صورتی، قرمز یا بنفش روی بدن دیده می‌شود. علت ایجاد این لکه‌ها معمولاً اختلال در عروق خونی پوست است و برخلاف باورهای قدیمی هیچ ارتباطی با ماه گرفتگی یا تغذیه مادر در بارداری ندارد. امروزه با روش‌های علمی مانند لیزر پالس رنگی (PDL) و داروهای ضدعروقی، امکان درمان و محو ماه‌گرفتگی‌ها تا حد زیادی فراهم شده است.
بیشتر بخوانید
ماه‌گرفتگی پوستی یا همان خال‌های عروقی مادرزادی امی‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند. اگرچه بسیاری از ماه‌گرفتگی‌ها خطری برای سلامت کودک ندارند، اما گاهی به دلایل زیبایی یا به خاطر احتمال ارتباط با بیماری‌های زمینه‌ای، بررسی و درمان آن‌ها اهمیت پیدا می‌کند.
علت ایجاد ماه‌گرفتگی روی پوست
علت ماه‌گرفتگی‌ها از دیدگاه علمی بیشتر به اختلال در رشد یا عملکرد عروق خونی سطحی پوست برمی‌گردد. برخلاف برخی باورهای قدیمی، این لکه‌ها هیچ ارتباطی با ماه گرفتگی، تغذیه مادر یا استرس دوران بارداری ندارند. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:
اختلال عروقی: رشد بیش‌ازحد یا گشادشدن غیرطبیعی مویرگ‌ها.
عوامل ژنتیکی: جهش ژنی مانند GNAQ در برخی انواع لکه‌های بنفش.
سندرم‌های همراه: در موارد نادر، لکه‌ها می‌توانند نشانه بیماری‌هایی مثل Sturge-Weber باشند.
عوامل محیطی: تاکنون شواهد علمی ارتباط مستقیمی میان محیط و ایجاد ماه‌گرفتگی نشان نداده‌اند.
بیشتر بخوانید
انواع ماه‌گرفتگی پوستی
۱. لکه‌های بنفش (Port-Wine Stains):
به رنگ قرمز تا بنفش دیده می‌شوند.
اغلب روی صورت و گردن قرار دارند.
با افزایش سن پررنگ‌تر و ضخیم‌تر می‌شوند و به‌طور طبیعی محو نمی‌شوند.
۲. همانژیوم نوزادی (Infantile Hemangiomas):
به صورت توده یا لکه قرمز برآمده شبیه توت‌فرنگی دیده می‌شوند.
در چند ماه اول زندگی رشد می‌کنند اما معمولاً بعد از چند سال کوچک می‌شوند.
۳. لکه‌های سالمون (Salmon Patches):
لکه‌های صورتی کمرنگ که روی پلک، پیشانی یا پشت گردن شایع هستند.
بیشتر آن‌ها تا دوران کودکی خودبه‌خود محو می‌شوند.
آیا ماه‌گرفتگی خطرناک است؟
اکثر ماه‌گرفتگی‌ها بی‌ضرر هستند و تنها ظاهر پوست را تغییر می‌دهند. اما در برخی شرایط می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر باشند. برای مثال، لکه‌های بنفش تا قرمز بزرگ روی صورت ممکن است با بیماری‌های عصبی-عروقی همراه باشند. بنابراین توصیه می‌شود والدین حتماً در سال‌های ابتدایی تولد کودک، این لکه‌ها را توسط پزشک متخصص بررسی کنند.
درمان‌های علمی ماه‌گرفتگی
امروزه روش‌های متنوعی برای درمان یا کاهش شدت ماه‌گرفتگی‌ها وجود دارد. انتخاب درمان به نوع لکه، سن بیمار و شدت ضایعه بستگی دارد.
۱. درمان با لیزر
لیزر پالس رنگی (PDL): بهترین روش برای درمان لکه‌های بنفش. این لیزر با هدف قرار دادن عروق خونی غیرطبیعی، رنگ لکه را کمرنگ می‌کند.
لیزر Nd:YAG: برای لکه‌های مقاوم یا عمیق‌تر به کار می‌رود.
درمان با لیزر در کودکی نتیجه بهتری دارد چون عروق هنوز نازک هستند.
۲. داروهای خوراکی و موضعی
پروپرانولول خوراکی: یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای همانژیوم نوزادی.
ژل تیمولول موضعی: برای همانژیوم‌های کوچک و سطحی توصیه می‌شود.
۳. جراحی یا برداشت ضایعه
در مواردی که درمان‌های دیگر مؤثر نباشند یا لکه باعث مشکلات عملکردی شود.
۴. مراقبت‌های کمکی
استفاده از ضدآفتاب برای جلوگیری از پررنگ‌تر شدن لکه‌ها.
پیگیری منظم توسط پزشک متخصص پوست.
زندگی با ماه‌گرفتگی
همانژیوم‌ها در بیشتر موارد تا سن ۵ تا ۱۰ سالگی کوچک می‌شوند.
لکه‌های سالمون معمولاً خودبه‌خود ناپدید می‌شوند.
لکه‌های بنفش بدون درمان باقی می‌مانند، اما با لیزر قابل کمرنگ‌شدن هستند.
شروع درمان در سال‌های اولیه زندگی بهترین نتیجه را به همراه دارد.
پرسش‌های متداول درباره ماه‌گرفتگی
آیا ماه‌گرفتگی ارثی است؟
در بیشتر موارد خیر. ماه‌گرفتگی‌ها به‌طور تصادفی ایجاد می‌شوند، هرچند برخی سندرم‌های ژنتیکی می‌توانند نقش داشته باشند.
آیا درمان ماه‌گرفتگی دردناک است؟
لیزر درمانی ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما معمولاً با بی‌حسی موضعی یا بیهوشی خفیف در کودکان انجام می‌شود.
آیا امکان بازگشت ماه‌گرفتگی وجود دارد؟
بیشتر لکه‌های درمان‌شده با لیزر به‌طور دائم کمرنگ می‌شوند، اما گاهی نیاز به جلسات تکمیلی وجود دارد.
ماه‌گرفتگی پوستی یک تغییر شایع و معمولاً بی‌خطر است که به دلیل اختلال عروقی پوست ایجاد می‌شود. در حالی که برخی از آن‌ها مانند همانژیوم و لکه‌های سالمون به‌طور طبیعی محو می‌شوند، لکه‌های بنفش تا قرمز معمولاً دائمی هستند و نیاز به درمان دارند.، امروزه روش‌هایی مانند لیزر پالس رنگی و داروهای نوین امکان درمان مؤثر این لکه‌ها را فراهم کرده‌اند.
برای رسیدن به بهترین نتیجه، توصیه می‌شود والدین در صورت مشاهده لکه‌های غیرعادی روی پوست کودک، با پزشک متخصص پوست یا کودکان مشورت کنند.
