به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، دوران سالمندی دوره‌ای ویژه و حائز اهمیت در زندگی هر فرد است که با تغییرات جسمی، روحی و اجتماعی همراه است و برای داشتن دوران سالمندی پویا و مثبت، برنامه‌ریزی و خودمراقبتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ برنامه‌ریزی برای دوران سالمندی شامل توجه به مسائل مالی، بهداشتی و اجتماعی می‌شود که از سال‌های قبل از سالمندی باید آغاز شود و این برنامه‌ریزی‌ها به افراد کمک می‌کند با آرامش و اطمینان بیشتری دوران سالمندی خود را سپری و از رویارویی با مشکلات ناگهانی جلوگیری کنند.
خودمراقبتی سالمندان نیازمند توجه به سلامت جسمی و روحی است و ورزش‌های منظم، تغذیه سالم و انجام تمرینات ذهنی همچون حل جدول و پازل‌ها به حفظ سلامت جسمی و روحی کمک می‌کند، همچنین مراجعه به پزشک به صورت منظم و پیگیری مشکلات بهداشتی از اهمیت بالایی برخوردار است و تعاملات اجتماعی نیز نقش مهمی در دوران سالمندی دارند، افراد در دوران سالمندی می‌توانند با شرکت در گروه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی، روابط خود را تقویت و از تجربه احساس تنهایی و افسردگی جلوگیری کنند و باید توجه داشت که حضور در محیط‌های اجتماعی به تقویت مهارت‌های ارتباطی و افزایش اعتمادبه‌نفس افراد به‌ویژه سالمندان کمک می‌کند.
تغذیه سالم نقش مهمی در دوران سالمندی دارد و مصرف میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی و پرهیز از مواد غذایی پرچرب و شیرین، به حفظ سلامت جسمی کمک می‌کند، مصرف آب کافی و محدود کردن مصرف نمک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و مدیریت استرس و افزایش آرامش در دوران سالمندی می‌تواند تأثیر بسزایی بر سلامت سالمندان داشته باشد و انجام تمرینات آرامش‌بخش همچون یوگا و مدیتیشن، تنفس عمیق و انجام فعالیت‌های هنری و خلاقانه می‌تواند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک کند.
تجربیات سالمندان بسیار ارزشمند است و سالمندان با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود، نه‌تنها می‌توانند به سایر افراد انگیزه دهند، بلکه نقش مهمی در تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی دارند و تجربیات سالمندان می‌تواند به نسل‌های جوان کمک کند که در رویارویی با چالش‌ها و تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی بهترین تصمیم را بگیرند.
احترام و محبت نیاز اساسی سالمندان است / سالمندان با یکدیگر متفاوت هستند
ویکتوریا عمرانی‌فرد، متخصص روان‌پزشکی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه سالمندان در گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند، به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: سالمندان جوان، سالمندان سالمند و سالمندان کهنسال، سه گروه سالمندان هستند که بر اساس سن، افراد در این گروه‌ها جای می‌گیرند.
وی با بیان اینکه دوران سالمندی افراد با یکدیگر متفاوت است، می‌افزاید: شاهد هستیم برخی سالمندان نشاط و سرزندگی دارند، اما برخی دیگر به انزوا و خانه‌نشینی روی آورده‌اند و در صورتی که بیماری‌های جسمی افراد را نیز در نظر بگیریم، تفاوت سالمندان با یکدیگر بسیار بیشتر می‌شود.
متخصص روان‌پزشکی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه نیازهای اساسی روانی سالمندان شامل احترام و محبت می‌شود، تصریح می‌کند: احترام و محبت می‌تواند احساس همدلی و امنیت خاطر را به سالمندان هدیه کند. برخورد با افراد سالمند، نیازمند پذیرش شرایط روحی، جسمی و زندگی آن‌ها است و با توجه به طیف وسیع تفاوت سالمندان با یکدیگر، پذیرش سالمندان اهمیت بالایی دارد.
تجربیات ارزشمند سالمندان / شرایط سالمند را بپذیرید
عمرانی‌فرد با اشاره به اینکه برخورد کلامی با سالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است، ادامه می‌دهد: بسیاری از سالمندان در پی افزایش سواد سلامت افراد، از اهمیت خودمراقبتی آگاه هستند و تلاش خود را برای حفظ توانایی‌های خود به کار می‌گیرند، اما در هر صورت خانواده باید به سالمندان نشان دهد که شرایط را پذیرفته است و رنج آن‌ها را درک می‌کند.
وی با اشاره به اینکه پذیرش وضعیت سالمندان اهمیت بالایی دارد، می‌گوید: اطرافیان و خانواده افراد سالمند در هر حالتی باید از بیان نصیحت و باید و نبایدها خودداری کنند، نباید فراموش کرد که سالمندان نیازمند احترام و گفت‌وگویی ویژه هستند و تجربیات آن‌ها در شرایط مختلف زندگی بسیار ارزشمند است.
متخصص روان‌پزشکی و عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه آلزایمر شایع‌ترین مشکل شناختی است، اضافه می‌کند: بیماری آلزایمر در زنان شیوع بیشتری دارد و بعضی موارد می‌توان نشان‌دهنده ابتلای سالمندان به این بیماری باشد، مشاهده فراموش‌کاری به‌وضوح و بروز تغییر در شخصیت و روند زندگی افراد، از جمله مواردی است که می‌تواند نشان‌دهنده ابتلای سالمندان به بیماری آلزایمر باشد.
اهمیت خودمراقبتی برای تمام سنین / لازمه خودمراقبتی کسب آگاهی صحیح است
مجتبی ناجی، روان‌شناس و مشاور خانواده با بیان اینکه خودمراقبتی تنها مخصوص سنین سالمندی نیست و افراد در تمام سنین باید اقداماتی برای حفظ سلامت خود مد نظر داشته باشند، به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: خودمراقبتی انگیزه نخست افراد است و پیشگیری از بروز بیماری و ارتقای سلامت در ابعاد مختلف از جمله جسمانی، روانی و معنوی را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه خودمراقبتی مفهومی است که در ادبیات بهداشتی مطرح می‌شود، می‌افزاید: مجموعه اقداماتی که افراد برای حفظ سلامت و حیات خود و پیشگیری از بروز بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی انجام می‌دهند، ا خودمراقبتی نامیده می‌شود که باید داوطلبانه باشد.
روان‌شناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه افراد باید با انگیزه فردی، محبت، اراده و اختیار خود اقداماتی برای خودمراقبتی انجام دهد، تصریح می‌کند: لازمه خودمراقبتی صحیح، کسب آگاهی و اطلاعات صحیح و علمی است و انجام اقدامات خودسرانه و بدون پشتوانه علمی، خودمراقبتی محسوب نمی‌شود.
وابستگی به دیگران از نگرانی‌های اصلی سالمندان است / تقویت احساس ارزشمندی و عزت نفس در دوران سالمندی
ناجی با اشاره به اینکه خودمراقبتی باید بر مبنای اصول علمی و استفاده از نظر کارشناسان باشد، ادامه می‌دهد: مسئولیت سلامت افراد در درجه نخست، برعهده خود آن‌ها است، همواره بر خودمراقبتی در دوران سالمندی تاکید می‌شود، چراکه یکی از نگرانی‌های سالمندان، وابسته بودن به دیگر افراد است.
وی با بیان اینکه خودمراقبتی به استقلال سالمندان کمک بیشتری می‌کند، می‌گوید: خودمراقبتی منجر به تجربه احساس ارزشمندی در سالمندان می‌شود و عزت نفس آن‌ها را افزایش می‌دهد، زمانی که افراد از خود مراقبت می‌کنند، برای خود ارزش قائل هستند و برای سلامت خود، زمان اختصاص می‌دهند.
روان‌شناس و مشاور خانواده با بیان اینکه در خودمراقبتی، افراد برای تأمین نیازهای خود برنامه‌ریزی دارند و امور مربوط به خود را بی‌ارزش تلقی نمی‌کنند، اضافه می‌کند: افراد همواره باید برای حفظ سلامت خود در تلاش باشند تا بتوانند حامی اطرافیان، از جمله خانواده خود نیز باشند.
حفظ استقلال و توانمندی‌های روزمره در دوران سالمندی از اهمیت بالایی برخوردار است و افراد می‌توانند با انجام تمرینات تقویت عضلات و حفظ تعادل، توانمندی‌های خود را حفظ و از وابستگی به دیگران پیشگیری کنند، استفاده از وسایل کمکی همچون عصا و واکر نیز به حفظ استقلال کمک می‌کند و داشتن اهداف و انگیزه‌ها در دوران سالمندی موجب می‌شود افراد احساس رضایت و خوشبختی بیشتری داشته باشند، سالمندان می‌توانند به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید، شرکت در دوره‌های آموزشی و مشارکت در فعالیت‌های خیریه باشند، چراکه این فعالیت‌ها به افزایش اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی کمک می‌کند.
خواب و استراحت کافی از جمله دیگر موارد حائز اهمیت در دوران سالمندی است و داشتن برنامه خواب منظم و محیط خواب مناسب به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند، همچنین اجتناب از مصرف مواد محرک همچون قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار در ساعات پایانی روز از اهمیت بالایی برخوردار است و با رعایت این نکات و راهکارها، سالمندان می‌توانند دوران سالمندی خود را با آرامش، شادی و سلامت بیشتری سپری کنند و داشتن برنامه‌ریزی مناسب و توجه به خودمراقبتی از کلیدهای موفقیت در این دوران است.
همراهی اطرافیان با سالمندان از جمله مواردی است که تمام افراد باید به آن توجه داشته باشند، چراکه همراهی و حمایت سالمندان نه‌تنها باعث افزایش کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود، بلکه نقش مهمی در تقویت روحیه و ایجاد احساس ارزشمندی در سالمندان دارد، در واقع حضور و توجه خانواده و دوستان می‌تواند از بروز احساس تنهایی و افسردگی در سالمندان جلوگیری کند و به آن‌ها احساس امنیت و حمایت ببخشد.
به‌طور کلی، همراهی با سالمندان و داشتن تعاملات اجتماعی به حفظ سلامت روحی و جسمی سالمندان کمک و آن‌ها را تشویق به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و سرگرمی‌های مختلف می‌کند و محبت و توجه اطرافیان می‌تواند لحظات شاد و خاطره‌انگیزی برای سالمندان به ارمغان بیاورد و زندگی آن‌ها را از عشق و آرامش سرشار کند.
