به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، سکته مغزی یکی از مهم‌ترین شرایط اورژانسی پزشکی است و زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز به طور ناگهانی قطع یا کاهش می‌یابد، این وضعیت موجب می‌شود تا سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه نابود شوند و مغز به طور مداوم به اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارد؛ سکته‌های مغزی به دو نوع اصلی ایسکمیک که ناشی از انسداد رگ‌های مغزی است و هموراژیک که ناشی از پارگی رگ‌های مغز و خونریزی داخلی است، تقسیم می‌شود، همچنین نوعی سکته خفیف‌تر به نام حمله ایسکمیک گذرا نیز وجود دارد که هشداردهنده‌ای جدی محسوب می‌شود.
علائم سکته مغزی اغلب به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شود و شامل ضعف یا بی‌حسی در صورت یا اندام‌ها به‌ویژه در یک سمت بدن، مشکل در تکلم یا درک صحبت دیگران، تاری یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم، سرگیجه شدید و سردرد ناگهانی بدون علت مشخص است و توجه فوری به این علائم حیاتی است، چراکه هر دقیقه تأخیر در درمان می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی یا مرگ مغزی شود.
بعضی از عوامل خطر سکته مغزی غیرقابل کنترل است که از جمله آنها می‌توان به بالا رفتن سن، جنسیت، سابقه خانوادگی سکته و بعضی بیماری‌های ژنتیکی اشاره کرد، این عوامل را نمی‌توان تغییر داد، اما آگاهی از آنها می‌تواند افراد را نسبت به مراقبت بیشتر از سلامت خود هوشیارتر کند.
در مقابل، عوامل خطر قابل کنترلی نیز وجود دارد که با تغییر سبک زندگی می‌توان اثر آنها را کاهش داد و از جمله این عوامل می‌توان به فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، چاقی، کم‌تحرکی، مصرف دخانیات، تغذیه ناسالم، مصرف بیش از حد الکل و استرس مزمن اشاره کرد و شناسایی و مدیریت این فاکتورها می‌تواند خطر وقوع سکته مغزی را تا حد زیادی کاهش دهد.
زمان طلایی مراجعه به مراکز درمانی برای نجات بیمار سکته مغزی چقدر است؟
فریبرز خوروش، متخصص مغز و اعصاب، فلوشیپ سردرد، استاد دانشگاه و معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه سکته‌های مغزی جزو مهم‌ترین بیماری‌هایی است که افراد با آن مواجه می‌شوند، اظهار کرد: علت اهمیت سکته‌های مغزی، ناتوانایی‌هایی است که می‌تواند در پی سکته‌های مغزی بروز کند و با کنترل عوامل خطر سکته‌های مغزی می‌توان از رخداد آن پیشگیری کرد.
وی با بیان اینکه آشنایی افراد با سکته‌های مغزی و علائم آن از اهمیت بالایی برخوردار است، افزود: علائم حرکتی، حسی، تکلم، اختلال تعادل، سرگیجه‌های غیرعادی همراه با نشانه‌هایی مانند دوبینی، علائمی است که در سکته‌های مغزی دیده و بیشتر به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود.
متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ سردرد با بیان اینکه مراجعه بیمار در بازه زمانی سه تا چهار و نیم ساعت نخست بروز علائم سکته‌های مغزی ایسکمیک به پزشک و مراکز درمانی مجهز، احتمال درمان بیمار را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: در شرایطی که داروی مناسب در زمان مناسب و زودهنگام به بیمار تزریق شود، در ۳۰ درصد موارد می‌تواند باعث باز شدن رگ بیمار که بسته شده است، شود و در بهبود عوارض بعدی مؤثر باشد.
چگونه می‌توان از بروز سکته‌های مغزی جلوگیری کرد؟
خوروش با بیان اینکه حداکثر زمان مراجعه به پزشک هنگام بروز سکته‌های مغزی، چهار و نیم ساعت است، ادامه داد: هرچه زمان مراجعه بیمار به پزشک و مراکز درمانی مجهز کوتاه‌تر باشد، احتمال بهبود علائم بیشتر می‌شود و عوارض داروی تزریقی کاهش پیدا می‌کند که یکی از عوارض احتمالی تزریق دارو، خونریزی بیمار است.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین اقدام در راستای پیشگیری از بروز سکته‌های مغزی، کنترل عوامل خطر است، گفت: مهم‌ترین عامل خطر بروز سکته‌های مغزی، فشار خون بالا است که بسیاری از افراد نسبت به ابتلای خود به این بیماری اطلاعی ندارند یا تعداد زیادی از افرادی که به بیماری خود آگاه هستند، روند درمان و کنترل فشار خون خود را پیگیری نمی‌کنند.
متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ سردرد با بیان اینکه کنترل و مدیریت فشار خون تا حد زیادی می‌تواند باعث کم شدن خطر بروز سکته‌های مغزی شود، اضافه کرد: افراد می‌توانند با استفاده از دستگاه فشارسنج، همواره فشار خون خود را بررسی و تلاش کنند آن را در محدوده نرمال نگه دارند و علاوه بر لزوم کنترل بیماری فشار خون برای پیشگیری از بروز سکته‌های مغزی، کنترل بیماری دیابت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
به منظور پیشگیری از سکته مغزی، پیروی از سبک زندگی سالم توصیه می‌شود و داشتن تغذیه متعادل و سرشار از میوه و سبزی، کاهش مصرف نمک، چربی و قند، ترک سیگار، انجام فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن و پرهیز از مصرف الکل نقش کلیدی در این راستا دارد، همچنین کنترل منظم فشار خون، قند خون و چربی خون با کمک پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.
علاوه بر پیشگیری، آمادگی برای واکنش سریع به علائم سکته مغزی می‌تواند تفاوتی حیاتی ایجاد کند؛ در صورت بروز علائم هشداردهنده، باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفت و با توجه به اینکه درمان‌هایی مانند داروهای ضدلخته در ساعت‌های ابتدایی پس از بروز علائم بیشترین اثرگذاری را دارد، زمان، عامل تعیین‌کننده‌ای در میزان آسیب و روند بهبودی فرد است.
به طور کلی، آگاه‌سازی جامعه درباره سکته مغزی، عوامل خطر و راهکارهای پیشگیری، نقش مهمی در کاهش بروز این بیماری دارد و آموزش عمومی، به‌ویژه در میان جمعیت‌های پرخطر، می‌تواند باعث تشخیص سریع‌تر علائم و مراجعه زودهنگام به مراکز درمانی شود.
