به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، در میان ایام ویژه تقویم اسلامی، روز عرفه جایگاهی منحصر به فرد دارد؛ روزی که نه‌تنها حاجیان در صحرای عرفات به دعا و نیایش می‌پردازند، بلکه سایر مردم نیز در گوشه و کنار جهان اسلام رو به آسمان کرده و عبادت می‌کنند؛ عرفه روز شناخت است؛ شناخت خدا، شناخت خویشتن و شناخت مسیر.
از نظر زمانی، روز عرفه نهم ذی‌الحجه است؛ روزی پیش از عید قربان که حاجیان در آن به وقوف در عرفات می‌پردازند و به گفته روایات، حج بدون وقوف در عرفات، ناقص است؛ از همین منظر، عرفه قلب حج شمرده می‌شود و اهمیتش به‌حدی است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «الحجّ عرفه»؛ یعنی حج، همان عرفه است.
اما اهمیت عرفه منحصر به حاجیان نیست؛ در منابع دینی این روز به عنوان یکی از پرفضیلت‌ترین ایام سال برای دعا، استغفار و بازگشت به خداوند معرفی شده است؛ مسلمانان در سراسر جهان، چه در حج باشند و چه نباشند، عرفه را فرصتی برای توقف و بازاندیشی می‌دانند؛ فرصتی برای مرور گذشته، شناخت موقعیت فعلی و ترسیم آینده‌ای متفاوت در مسیر بندگی و اخلاق.
جایگاه عرفه در منظومه مناسک اسلامی، ترکیبی است از معرفت، توبه و خودآگاهی
عرفه، از ریشه «عرف» به معنای شناخت است؛ این شناخت هم به شناخت خداوند مربوط می‌شود و هم به شناخت خود انسان؛ در همین راستا بسیاری از دعاهای این روز به‌ویژه دعای امام حسین (ع) در عرفات بر تمایز انسان از سایر موجودات، یادآوری نعمت‌ها و عجز انسان در برابر خداوند تمرکز دارد، اما با زبانی تحلیل‌گر و معرفتی.
اعمال روز عرفه
برای این روز مجموعه‌ای از اعمال مستحب در منابع فقهی و روایی آمده است:
۱. غسل روز عرفه؛ مستحب است که فرد، پیش از ظهر غسل کند.
۲. زیارت امام حسین (ع)؛ در برخی روایات آمده که زیارت امام حسین (ع) در این روز، ثواب حج را دارد.
۳. نماز دو رکعتی پیش از دعا؛ نماز مستحب دو رکعتی که پیش از خواندن دعاهای این روز توصیه شده است.
۴. خواندن دعای عرفه؛ دعای بلند و معرفتی امام حسین (ع) در صحرای عرفات، که تأمل در مفاهیم آن فرصتی برای تعمق معنوی است.
۵. اقامه نماز عصر و مغرب در وقت فضیلت؛ خصوصاً در مکه، اما برای دیگران نیز رعایت وقت عبادت مورد تأکید است.
۶. خواندن دعاهای واردشده در مفاتیح الجنان؛ از جمله دعای چهل‌وسوم صحیفه سجادیه.
همچنین روزه گرفتن در این روز برای کسانی که در عرفات نیستند، مستحب مؤکد است و در برخی روایات آمده که کفاره گناهان یک سال خواهد بود، البته برای حاجیان به دلیل ضعف جسمی، روزه مکروه شمرده شده است.
روز عرفه در نسبت با انسان امروز، نه‌فقط یک روز عبادی بلکه یک امکان تربیتی است؛ روزی برای بازگشت به اصول، بازبینی رفتارها و بازتعریف مسیر؛ در این روز هر فرد می‌تواند فرصتی برای بازسازی درونی و بازاندیشی در انتخاب‌های زندگی‌اش پیدا کند.
