به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، در دهه‌های اخیر، تحولات چشمگیری در حوزه سلامت عمومی رخ داده است که از جمله آنها می‌توان به کنترل بیماری‌های واگیردار و ارتقای سطح بهداشت و گسترش واکسیناسیون اشاره کرد که این دستاوردها نه‌تنها بار بیماری‌های عفونی را کاهش داده است، بلکه نگاه خانواده‌ها را از بقا به کیفیت رشد فرزندان معطوف کرده است و اکنون، سلامت جسمی و روانی کودک به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی والدین در سراسر جهان مطرح است.
با تغییر تمرکز از پیشگیری بیماری‌ها به ارتقای رشد، مفاهیمی همچون تغذیه، رشد قدی، تکامل مغزی و سلامت روانی کودکان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است که این تغییر رویکرد، هرچند مثبت و ضروری است، اما گاهی با افراط‌گرایی‌هایی همراه می‌شود که می‌تواند به جای حمایت، فشار روانی بر کودک وارد کند؛ باید توجه داشت که رشد کودک، فرایندی چندوجهی است که نیازمند درک دقیق، حمایت متعادل و پرهیز از مقایسه‌های نادرست است.
یکی از نمودهای افراط در این زمینه، تمرکز بیش از حد برخی خانواده‌ها بر قد فرزندان است، در حالی که قد تنها یکی از شاخص‌های ظاهری رشد است، برخی والدین آن را به‌عنوان معیار شخصیت یا موفقیت کودک تلقی می‌کنند که این نگاه می‌تواند منجر به شکل‌گیری حساسیت‌های غیرضروری در کودک شود و اعتماد به نفس او را تحت تأثیر قرار دهد.
مقایسه‌های مکرر میان کودکان، به‌ویژه در سنین رشد، نه‌تنها بی‌اساس، بلکه آسیب‌زا است و کودکانی که قد خود را با همسالان خود مقایسه می‌کنند، ممکن است احساس کم‌ارزشی یا نگرانی بی‌مورد نسبت به وضعیت جسمی خود پیدا کنند و این نگرانی‌ها در نهایت می‌توانند به اختلالات روانی، اضطراب و کاهش انگیزه در مسیر رشد منجر شوند.
رشد کودکان و نوجوانان زمان محدودی دارد؟ / توجه افراطی والدین به قد فرزندان
رؤیا کلیشادی، متخصص کودکان و نوجوانان، تغذیه و رشد در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه با کنترل بیماری‌های عفونی، گسترش واکسیناسیون و بهداشت آب، شاهد کاهش چشمگیر بیماری‌های واگیردار هستیم، اظهار کرد: با توجه به این تغییرات چشمگیر ایجاد شده، توجه بیشتر افراد به سمت رشد و سلامت فرزندان جلب شده است.
وی با بیان اینکه رشد از معیارهای بسیار مهم برای هر فرد است که این رشد، برای زمان محدودی اتفاق می‌افتد و تکامل مغزی نیز در کنار آن قرار می‌گیرد، افزود: بسیار مهم است که خانواده‌ها و والدین توجهی جدی به رشد فرزندان خود داشته باشند، اما به تازگی، این توجه مقداری افراطی شده است.
متخصص کودکان و نوجوانان، تغذیه و رشد با بیان اینکه شاهد هستیم که برخی خانواده‌ها توجهی بیش از حد و افراطی به قد فرزندان خود دارد، تصریح کرد: قد هر فرد، ویژگی به خصوصی است و نباید معیاری برای سنجش شخصیت فرد باشد، اما اکنون شاهد توجه بیش از حد خانواده‌ها به قد فرزندان هستیم و با رفتار نادرست والدین، فرزند نیز نسبت به قد خود حساسیت نشان می‌دهد.
قد تنها معیاری ظاهری است / قد و وزن نوزاد هنگام تولد، تعیین‌کننده قد و وزن نهایی او نیست
کلیشادی با بیان اینکه زمانی که این حساسیت شکل می‌گیرد، فرزندان قد خود را با دوستان و همسالان خود مقایسه می‌کنند، ادامه داد: در چنین شرایطی، هنگامی که قد فردی دیگر از فرزند بلندتر باشد، کودک یا نوجوان تصور می‌کند که فرد مقابل از اهمیت بیشتری برخوردار است و به اعتماد به نفس او آسیب وارد می‌شود.
وی با بیان اینکه قد فقط یک معیار ظاهری است و توصیه می‌شود والدین بیش از اندازه روی معیارهای ظاهری تاکید نداشته باشند، گفت: با این حال، پزشکان و والدین باید تلاش کنند در بازه زمانی رشد کودک، به رشد بهتر او کمک کنند که یکی از معیارهای رشد، رشد قدی محسوب می‌شود.
متخصص کودکان و نوجوانان، تغذیه و رشد با بیان اینکه اگر فردی روی منحنی رشد خود، روند طبیعی را طی می‌کند، جای نگرانی وجود ندارد، اضافه کرد: قد و وزن نوزاد هنگام تولد، تعیین کننده قد و وزن نهایی آنها نیست و اصل رشد قدی کودک، از ۱۸ تا ۲۴ ماهگی به بعد خود را نشان می‌دهد و نمی‌توان پیش از بازه سنی مذکور، قد نوزاد را قضاوت کرد.
در چنین شرایطی، نقش والدین و متخصصان سلامت کودک بسیار حیاتی است؛ آنها باید با آگاهی و دقت، مسیر رشد طبیعی کودک را رصد و از ایجاد فشارهای روانی ناشی از معیارهای ظاهری پرهیز کنند و باید توجه داشت که رشد قدی، اگرچه مهم است، اما تنها در کنار سایر ابعاد رشد معنا پیدا می‌کند و نباید به‌تنهایی مورد قضاوت قرار گیرد.
از منظر علمی، رشد کودک تابع عوامل متعددی است و منحنی رشد هر فرد، مسیر خاص خود را دارد و قد و وزن هنگام تولد، تنها نقطه شروعی برای این مسیر هستند و نمی‌توانند آینده رشد را به‌طور قطعی پیش‌بینی کنند، همچنین بازه‌ی ۱۸ تا ۲۴ ماهگی، نقطه عطفی در رشد قدی کودک محسوب می‌شود و قضاوت‌های زودهنگام پیش از این دوره، اغلب نادرست و بی‌پایه است.
آنچه در مسیر رشد کودک اهمیت دارد، کیفیت تعامل، تغذیه مناسب، آرامش روانی و حمایت متعادل از سوی خانواده و جامعه است و باید تلاش شود که خانواده‌ها با آگاهی هرچه بیشتر، زمینه‌ای برای رشد بهتر و باکیفیت‌تر فرزندان خود فراهم کنند.
