به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، امید موتور محرکه هر جامعه‌ای برای حرکت به سوی پیشرفت و تعالی است و در دنیای امروز که رسانه‌ها و فضای مجازی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها تبدیل شده‌اند، نقش این ابزارها در ایجاد یا تخریب امید در جامعه بسیار پررنگ است. رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهنده واقعیت‌ها هستند، بلکه می‌توانند با ارائه اخبار و محتوای امیدبخش به تقویت روحیه جمعی و ایجاد انگیزه عمومی در فضای جامعه کمک کنند.
رسانه‌ها به عنوان یکی از ارکان اصلی جامعه، مسئولیتی سنگین در قبال افکار عمومی دارند، از این رو انتشار اخبار ناامیدکننده و سیاه‌نمایی‌ها علاوه بر اینکه به نگرش و روحیه مردم آسیب می‌زند، موجب تضعیف اعتماد عمومی و کاهش تحکیم روابط بین فردی می‌شود، اما در مقابل، رسانه‌هایی که به امیدآفرینی می‌پردازند، می‌توانند با بازتاب دادن دستاوردها و موفقیت‌ها، اعتماد و خودباوری را در جامعه تقویت کنند.
امیدآفرینی در رسانه‌ها و فضای مجازی می‌تواند به ایجاد همبستگی اجتماعی و تقویت روحیه جمعی کمک کند. هنگامی که مردم شاهد دستاوردها و موفقیت‌های جامعه خود باشند، احساس تعلق و مسئولیت بیشتری نسبت به سرنوشت کشور پیدا می‌کنند و این امر نه تنها به کاهش ناامیدی و یأس در میان مردم کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز مشارکت بیشتر آنها در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‌شود.
اخبار ناامیدکننده و نادرست، تصویر نادرستی از ظرفیت‌ها و توانایی‌های کشور ارائه می‌دهد / کاربران رسانه‌ها هوشیار باشند
حامد کمال، کارشناس ارشد مدیریت فرهنگی، مؤلف و مدرس سوادرسانه‌ای با بیان اینکه در فضای کنونی رسانه و فضای مجازی شاهد موج گسترده‌ای از انتشار اخبار ناامیدکننده و حتی اخبار جعلی و نادرست هستیم، به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: عمده اخباری که توسط مردم دنبال می‌شود، اخبار سیاسی است که بسیاری از رسانه‌ها از این طریق با جهت‌گیری خاصی به القای ناامیدی در جامعه می‌پردازند و این رویه به فضای عمومی جامعه و نگرش مردم آسیب می‌زند و تصویر نادرستی از توانایی‌های کشور ارائه می‌دهد در حالی که باید توانایی‌ها و دستاوردهای کشور به درستی معرفی شوند.
وی با تاکید بر اینکه همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز تأکید کرده‌اند، باید با انتشار اخبار امیدبخش و بازگو کردن دستاوردهای انقلاب اسلامی، روحیه خودباوری و امید را در جامعه تقویت کنیم، می‌افزاید: امروزه، فضای مجازی به یکی از پرمخاطب‌ترین بسترهای اطلاع‌رسانی تبدیل شده است و بیش از رسانه‌های سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از طرفی این فضا نیز پر از کانال‌ها و صفحاتی است که به‌جای انتشار اخبار واقعی و امیدبخش، به القای ناامیدی و سیاه‌نمایی می‌پردازند، بعضی از این صفحات نیز تنها برای جذب مخاطب و کسب درآمد به انتشار مطالب نادرست و ناامیدکننده روی آورده‌اند و این مسئله لزوم نظارت بیشتر بر فضای مجازی و مقابله با انتشار اکاذیب را بیش از پیش آشکار می‌سازد و در مقابل، باید کانال‌ها و صفحاتی که به‌درستی دستاوردهای کشور را بازتاب می‌دهند و امید را در جامعه به‌ویژه میان جوانان و نوجوانان زنده می‌کنند، تقویت شوند.
این کارشناس رسانه ادامه می‌دهد: برای مقابله با موج‌های ناامیدی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی لازم است مردم نسبت به اخبار و اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر می‌شود، هوشیار باشند و بتوانند اخبار درست را از نادرست تشخیص دهند که این تشخیص نیازمند معیارها و شاخص‌هایی است که به مردم کمک کند تا محتوای رسانه‌ها را به درستی ارزیابی کنند، برخی از این شاخص‌ها شامل جاذبه‌های کاذبی همچون ایجاد ترس، بازی با احساسات مردم، استفاده از طنز و خنده برای القای ناامیدی یا حتی سوءاستفاده از نوستالژی‌ها برای تضعیف روحیه جامعه که در اخبار ناامیدکننده استفاده می‌شود، است.
کمال با اشاره به فعالیت دشمن در راستای ترویج فضای ناامیدی عنوان می‌کند: برخی از شبکه‌های اجتماعی خارجی و بی‌ضابطه به‌صورت سازمان‌یافته به انتشار اخبار نادرست و ناامیدکننده در حوزه‌هایی همچون مسائل اقتصادی می‌پردازند، به‌عنوان مثال نوسانات کاذب قیمت دلار یا طلا که در این فضا منتشر می‌شود، نه تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه موجب ایجاد ناامیدی و بی‌اعتمادی در میان مردم نسبت به عملکرد نظام می‌شود.
وی با بیان اینکه مسئولان باید به این موضوع واقف باشند که شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به‌راحتی با دستکاری اطلاعات، احساسات عمومی را تحت تأثیر قرار دهد، اضافه می‌کند: مدیریت و نظارت بر فضای مجازی به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی خارجی، باید در اولویت قرار گیرد تا از انتشار اخبار نادرست و ناامیدکننده جلوگیری شود.
ردپای دشمن در ترویج فضای ناامیدی در جامعه / اهمیت تقویت زیرساخت‌های بومی و ملی و تولید محتواهای فاخر و تأثیرگذار
محمدحسن عبدالصمد، کارشناس رسانه و علوم شناختی، مدرس سوادرسانه‌ای و فعال رسانه‌ای با تاکید بر اینکه ترویج فضای ناامیدی همراه با فقدان چشم‌انداز روشن برای آینده می‌تواند به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین ابزارهای دشمن برای تضعیف روحیه یک ملت مورد استفاده قرار گیرد، به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: همان‌طور که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کردند، دشمن در سال‌های اخیر تلاش کرده است تا با استفاده از ابزارهای رسانه‌ای، افکار عمومی را به سمت ناامیدی سوق دهد که این ناامیدسازی از طریق تحریف واقعیت‌ها، کوچک‌نمایی دستاوردها و بزرگ‌نمایی نقاط ضعف صورت می‌گیرد.
وی می‌افزاید: دشمن با بهره‌گیری از رسانه‌های تحت کنترل خود، حتی کوچک‌ترین اتفاقات را به‌گونه‌ای بازنمایی می‌کند که انگار فاجعه‌ای بزرگ رخ داده است. این تحریف و روایت‌سازی غلط نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در سطح جهانی نیز احساس ناامیدی و یأس را القا می‌کند و در مقابل، پیشرفت‌های چشم‌گیر ایران در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و حتی سیاسی نادیده گرفته شده یا با تحریف و روایت‌سازی نادرست به‌گونه‌ای دیگر جلوه داده می‌شود.
این فعال رسانه‌ای در پاسخ به این سوال که در مواجهه با چنین تهاجم‌های رسانه‌ای، وظیفه‌ی ما چیست؟ ادامه می‌دهد: طبق سخنان مقام معظم رهبری، کلید اصلی مقابله با این پدیده، «جهاد تبیین» است که باید در ابعاد مختلفی صورت گیرد، بخشی از آن در حوزه رسانه‌های رسمی و دولتی همچون صدا و سیما و بخش دیگر در شبکه‌های اجتماعی است که مردم در آن حضور فعال دارند، اما تا زمانی که در بستر و زیرساخت‌های شبکه‌هایی فعالیت می‌کنیم که تحت کنترل دشمن هستند، نمی‌توانیم به درستی به جهاد تبیین بپردازیم.
عبدالصمد با اشاره به اهمیت توجه به زیرساخت‌های بومی و ملی و تقویت آن عنوان می‌کند: الگوریتم‌ها و فضای شبکه‌های رسانه‌ای دشمن به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که پیام‌ها و روایت‌های صحیح به گوش مخاطبان نرسد و در عوض جریان باطل گسترش پیدا کند، بنابراین یکی از گام‌های اساسی در این زمینه، ایجاد زیرساخت‌های بومی و ملی است که در اختیار خودمان باشد و بتوانیم از طریق آن، راه نفوذ دشمن را ببندیم.
وی اضافه می‌کند: تولید محتواهای فاخر و تأثیرگذار نیز از ارکان اصلی جهاد تبیین است و اگر می‌خواهیم در این جنگ رسانه‌ای پیروز شویم، باید محتواهایی تولید کنیم که نه‌تنها به‌روز و متناسب با ذائقه جوان و نوجوان امروزی باشد، بلکه از عناصر خلاقیت و نوآوری نیز بهره‌مند باشد، تنها در این صورت است که می‌توانیم در عرصه رسانه‌ای حرفی برای گفتن داشته باشیم و از بازی‌های کودکانه دشمن فاصله بگیریم.
بر این اساس، برای ترویج امیدآفرینی در رسانه و فضای مجازی نیازمند راهکارهای عملی و برنامه‌ریزی دقیق هستیم، با این وجود اهمیت آموزش و تقویت سواد رسانه‌ای عموم افراد به ویژه جوانان و نوجوانان همواره نمایان بوده است و می‌طلبد اقدام جدی‌تری در این زمینه برنامه‌ریزی و اجرایی شود تا مخاطبان رسانه‌ها با تشخیص اخبار درست از نادرست و مقابله با شایعات بتوانند مانع بروز اثرات منفی اخبار ناامیدکننده شوند.
رسانه‌هایی که به امیدآفرینی می‌پردازند، می‌توانند با بازتاب موفقیت‌های ملی و بین‌المللی به تقویت اعتماد عمومی به نظام اقتصادی و فرهنگی کشور کمک کنند، برای مثال انتشار اخبار مربوط به پیشرفت‌های علمی، صنعتی و فرهنگی نه‌تنها موجب ایجاد امید در جامعه می‌شود، بلکه می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری و مشارکت بیشتر مردم در عرصه‌های مختلف بیانجامد، به علاوه باید به این نکته توجه کرد که امیدآفرینی در رسانه و فضای مجازی، تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک مسئولیت اخلاقی و اجتماعی است که می‌تواند آینده‌ای روشن و پر از امید و نشاط را برای جامعه به ارمغان آورد.
