به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، دیابت یکی از بیماری‌های متابولیک حائز اهمیت است که با افزایش غیرطبیعی سطح قند خون مشخص و این اختلال به طور معمول به دلیل مشکلاتی در تولید یا عملکرد هورمون انسولین ایجاد می‌شود؛ انسولین ماده‌ای است که از پانکراس ترشح می‌شود و نقش مهمی در کنترل قند خون و فرایندهای سوخت و ساز دارد.
بیماری دیابت می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت فرد بگذارد که از جمله این تأثیرات می‌توان به آسیب به قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها و سیستم عصبی اشاره کرد؛ دیابت به طور کلی به دو نوع اصلی نوع ۱ و نوع ۲ تقسیم می‌شود که هر یک تفاوت‌های قابل توجهی در علل، علائم و روش‌های درمان دارند.
دیابت نوع ۱ که به عنوان دیابت وابسته به انسولین نیز شناخته می‌شود، بیشتر در سنین جوانی یا حتی دوران کودکی رخ می‌دهد و در این نوع دیابت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های بتا موجود در پانکراس حمله می‌کند و باعث تخریب آنها می‌شود و در نتیجه، بدن نمی‌تواند انسولین تولید کند و بیمار نیازمند تزریق مداوم انسولین می‌شود، علائم این نوع دیابت شامل عطش زیاد، کاهش وزن ناگهانی و خستگی شدید است و مدیریت دیابت نوع ۱ نیازمند توجه ویژه به رژیم غذایی، سبک زندگی و مصرف انسولین تحت نظارت پزشکی است.
دیابت نوع ۲ که بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، به دلیل مقاومت سلولی در برابر انسولین یا کاهش تولید آن ایجاد می‌شود و این نوع دیابت بیشتر با سبک زندگی کم‌تحرک، تغذیه ناسالم و اضافه‌وزن مرتبط است و برخلاف دیابت نوع ۱، این بیماری ممکن است به تدریج و بدون علائم اولیه قابل توجه پیشرفت کند؛ تغییر در رژیم غذایی، کاهش وزن و افزایش فعالیت بدنی از جمله روش‌های مؤثر برای کنترل دیابت نوع ۲ است و استفاده از داروهای خاص و گاهی انسولین ممکن است در مراحل پیشرفته‌تر بیماری ضروری باشد.
به طور کلی، انسولین یکی از هورمون‌های کلیدی بدن است که وظیفه اصلی آن انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها برای تولید انرژی است و علاوه بر این، انسولین نقش مهمی در ذخیره‌سازی انرژی به صورت چربی و سنتز پروتئین دارد، از همین رو نبود تعادل در تولید یا عملکرد انسولین می‌تواند منجر به مشکلات متابولیک مختلفی شود که بر تمام ارگان‌های بدن تأثیر می‌گذارد و به همین دلیل، حفظ سطح مناسب انسولین برای سلامت بدن بسیار حیاتی است.
ابتلای کودکان به دیابت نوع ۱ / نبود انسولین در بدن چه عوارضی به همراه دارد؟
علی کچویی، فوق تخصص غدد و متابولیسم در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه بیماری دیابت، بیماری شایع، مزمن، پرعارضه و پرهزینه است، اظهار کرد: بیماری دیابت، یک بیماری قابل پیشگیری است و برای اطلاع از تعریف این بیماری باید از نقش انسولین در بدن آگاه بود.
وی افزود: عضوی به نام پانکراس یا لوزالمعده در سمت چپ شکم قرار دارد و یک تا دو درصد این عضو از سلول‌های جزیره‌ای تشکیل شده است که این سلول‌ها سازنده انسولین هستند و در صورتی که انسولین در بدن وجود نداشته باشد، بدن نمی‌تواند از مواد غذایی استفاده کند.
فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه در صورت نبود انسولین در بدن، بافت‌های مختلف بدن از جمله پروتئین‌ها و چربی‌ها تجزیه می‌شود و افراد به تدریج لاغر می‌شوند، تصریح کرد: بیماری دیابت به دو نوع ۱ و ۲ تقسیم می‌شود، دیابت نوع ۱ بیشتر در کودکان و حوالی بلوغ اتفاق می‌افتد و سلول‌های انسولین‌ساز به صورت کامل از بین می‌رود.
کشف انسولین، خدمت بزرگی به بشریت بود / ۹۵ درصد بیماران دیابتی، دیابت نوع ۲ دارند
کچویی با بیان اینکه تا پیش از کشف انسولین، بیماران دیابتی نوع ۱ به دلیل نبود انسولین و اختلال متابولیکی در بدن جان خود را از دست می‌دادند، ادامه داد: حدود ۱۰۰ سال پیش انسولین کشف شد و کشف انسولین، خدمت بزرگی به بشریت محسوب می‌شود و با وجود انسولین، بیماری دیابتی‌های نوع ۱ کنترل می‌شود.
وی با بیان اینکه دیابت نوع ۲ بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد بیماران دیابتی را تشکیل می‌دهد، گفت: دیابت نوع ۲ به دیابت بالغین نیز معروف است که بیشتر افراد مبتلا به این نوع دیابت، به طور معمول بالای ۳۰ سال، درگیر چاقی و اضافه وزن هستند و بیماری آنها بسیار مرموز و به صورت تدریجی آغاز می‌شود.
فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه حدود نیمی از بیماران دیابتی نوع ۲، از بیماری خود اطلاع ندارد و هنگامی بیماری تشخیص داده می‌شود که بیماران دچار عوارض جدی دیابت شده‌اند، اضافه کرد: سردسته حوادث قلبی و عروقی در جهان، نابینایی، دیالیز، پیوند کلیه و نارسایی کلیه و قطع پا، بیماری دیابت است.
تفاوت بین دیابت نوع ۱ و نوع ۲ تنها محدود به علت ایجاد بیماری نیست و در روش‌های درمان نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود؛ بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ به طور کامل وابسته به انسولین هستند، در حالی که بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توانند با اصلاح سبک زندگی و مصرف داروهایی که حساسیت انسولین را افزایش می‌دهد، بیماری خود را مدیریت کنند، البته گاهی اوقات، بیماران دیابت نوع ۲ نیز با پیشرفت بیماری، نیازمند استفاده از انسولین خواهند بود.
پیشگیری از دیابت و به ویژه دیابت نوع ۲، مستلزم توجه به عوامل خطرساز مانند چاقی، کم‌تحرکی و تغذیه نامناسب است و مصرف غذاهای سالم شامل سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل، کاهش مصرف قند و چربی‌های اشباع، افزایش فعالیت بدنی و کنترل وزن، از راه‌های مؤثر پیشگیری از این بیماری محسوب می‌شود و بررسی منظم سطح قند خون و فشار خون و رعایت توصیه‌های پزشکی از دیگر اقدامات ضروری به شمار می‌رود؛ این اقدامات علاوه بر اینکه خطر ابتلاء به دیابت را کاهش می‌دهد، به بهبود کلی کیفیت زندگی افراد نیز کمک می‌کند.
مدیریت بیماری دیابت نیازمند رویکردی جامع است که شامل آموزش بیمار، بررسی منظم قند خون و برنامه‌ریزی دقیق درمان می‌شود و آگاهی درباره بیماری و روش‌های کنترل آن، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد دارد، بیماران دیابتی باید با همکاری پزشکان و متخصصان تغذیه، رژیم‌های مناسب خود را انتخاب و برنامه درمانی خود را به دقت دنبال کنند؛ در این میان، توجه به سلامت روان بیماران دیابتی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه استرس می‌تواند تأثیرات منفی بر کنترل بیماری داشته باشد.
علاوه بر چالش‌های جسمانی، دیابت می‌تواند اثرات اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی داشته باشد و هزینه‌های درمان و نیاز به تغییرات سبک زندگی ممکن است فشار زیادی بر بیماران و خانواده‌های آنها تحمیل کند؛ تحقیقات پزشکی برای کشف روش‌های جدید درمان و حمایت از بیماران دیابتی همواره مد نظر قرار دارد و تلاش‌های علمی و توسعه فناوری‌های پیشرفته می‌تواند به بهبود مدیریت این بیماری و کاهش تأثیرات منفی آن بر زندگی بیماران کمک کند.
