به گزارش خبرگزاری مجله آرونو و به نقل از مرکز رسانه قوه قضائیه، حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای، به مناسبت «روز ملی حمایت از خانواده زندانیان» در نشست با جمعی از خیران حوزه کمک به خانواده زندانیان، ضمن تبیین و تشریح عوامل دخیل در بازاجتماعی شدن زندانیان اظهار کرد: باید بسترهای بازگشت زندانیان به آغوش جامعه را فراهم آوریم و در این مسیر، وظیفه و مسئولیت اصلی برعهده ما در دستگاه قضائی است.
وی افزود: زندان رفتن یک امر استثنایی است، به این معنا که زندان رفتن یک فرد امری خلاف اصل و قاعده است و استثنا محسوب می‌شود؛ انسان‌ها باید آزاد باشند، اما به هر حال مجموعه مسائلی پیش می‌آید که سبب می‌شوند فرد دست به ارتکاب اقداماتی بزند که به ناچار باید محبوس شود، همت ما باید معطوف به آن باشد که این امر استثنا را به حداقل برسانیم.
رئیس عدلیه تصریح کرد: وقتی فردی به تحمل زندان محکوم می‌شود، ضرورت دارد که در همان ابتدای امر شرایط و بسترهای بازگشت او به جامعه را فراهم کنیم و این بازگشت باید به‌گونه‌ای باشد که نه خود فرد و نه اطرافیان او و جامعه این احساس را نداشته باشند که با یک هم‌خانواده یا هم‌شهری زندان‌رفته طرف هستند.
حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای افزود: در مرحله بعدی باید شرایطی فراهم آوریم که فرد آزاد شده از زندان، دیگر به ندامتگاه بازنگردد؛ بدین معنا که دیگر به سمت کار خلاف و مجرمانه نرود، نباید چنین فضایی بر روحیات فردِ آزاد شده از زندان حاکم شود که «دیگر آب از سر من گذشته است و چوب حراج به حیثیتم خورده است و دیگر در اجتماع محلی از اِعراب ندارم و حتی کسی به من شغل هم نمی‌دهد!»
وی اظهار داشت: در خود محیط زندان باید بسترهای اصلاح و بازاجتماعی شدن زندانی فراهم باشد؛ نباید عمر زندانی در زندان به بطالت بگذرد، محیط زندان باید به‌گونه‌ای باشد که زندانی پس از بازگشت به آغوش جامعه بتواند گلیم خود را از آب بکشد و با فراگیری یک حرفه آبرومند به نیروی کارآمد اجتماعی تبدیل شود.
رئیس قوه قضائیه اظهار داشت: باید به‌گونه‌ای باشد که دغدغه زندانی در محیط زندان، اصلاح و بازاجتماعی شدن باشد، اینکه زندانی در داخل ندامتگاه مدام در فکر و دغدغه خانواده خود و تحصیل و اشتغال و آینده فرزندانش باشد، می‌تواند برای او واجد اثرات روحی مخربی باشد، اینکه یکی از نزدیکان فردِ زندانی در مراحل گزینش برای استخدام در شغلی اداری، به‌واسطه نسبت خویشاوندی با آن فردِ زندانی، دچار مشکل شود نیز می‌تواند بر روحیه فرد زندانی و خانواده او اثر سویی برجای گذارد.
حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای بیان کرد: به پژوهشگاه قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها دستور می‌دهم که سازوکار و بسته مطالعاتی پژوهشی جامعی را در باب علل و عوامل زندان رفتن افراد و راهکارهای بازاجتماعی شدن و اصلاح زندانیان تدوین کند؛ در این بسته مطالعاتی پژوهشی باید مشخص باشد که آیا برای کاستن از حجم زندانیان به وضع و اصلاح قوانین نیازمندیم یا خیر؟ در این بسته باید مشخص باشد که چه آموزش‌ها و آگاهی‌های عمومی سبب تقلیل آمار زندانیان می‌شود؛ این بسته باید حاوی این نکته باشد که چه روش‌های حرفه‌آموزی به زندانیان، سودمندتر و پربازده‌تر هستند؛ در بسته‌ی مطالعاتی پژوهشی مورد اشاره باید روش‌های نحوه ارتباط و تعامل مطلوب زندانی و زندانبان و زندانی و خانواده او، تعبیه شود.
وی تصریح کرد: این سازوکار و این بسته مطالعاتی پژوهشی باید در مرئی و معرض دید عموم مردم و عموم خیران قرار گیرد تا مسیر کار خیر و نیکوکاری برای متمایلان فراهم شود؛ گاهی فردی می‌خواهد کار خیر کند، اما نمی‌داند در حال حاضر کدام کارِ خیر و حسنه در اولویت است، گاهی فردی تمکن مالی ندارد، اما با فکر و ایده خود می‌تواند یاری‌رسان باشد؛ افرادی نیز هستند که پول یا ایده ندارند، اما با حرفه و شغلشان می‌توانند مددکار زندانیان و خانواده‌های آن‌ها باشند؛ مجموعه این موضوعات باید در سازوکاری که ما در قوه قضائیه تعبیه میکنیم لحاظ شوند، من اذعان دارم که ما با فقدان این سازوکار جامع مواجه هستیم.
رئیس عدلیه بیان داشت: یک نکته‌ای که هم ما در قوه قضائیه و هم شما مردم و خیران باید به آن توجه ویژه داشته باشید آن است که کمک‌رسانی و دستگیری از زندانیان و خانواده‌های آن‌ها باید همراه با حفظ کرامت و آبروی آن‌ها باشد و این امر اجر و ثواب کار خیر را مضاعف می‌گرداند.
حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای افزود: بسیاری از افرادی که جرمی مرتکب شده و محکوم شده‌اند، قابل بازگشت و جبران مافات هستند؛ ممکن است انسان‌هایی باشند که همه پل‌های پشت سر خود را خراب کرده‌اند، اما بسیاری از مجرمان قابل بازگشت و جبران مافات هستند؛ بنابراین ما باید بسترساز این بازگشت و جبران مافات باشیم.
وی خطاب به رئیس سازمان زندان‌ها گفت: ما باید در حوزه کمک به زندانیان و خانواده‌های آنان، به صورت هدفمندتر و با لحاظ اولویت‌ها حرکت کنیم؛ در گام اول، پیشگیری از به زندان افتادن افراد را مدنظر قرار دهیم و سپس به بازاجتماعی شدن، اصلاح، حرفه‌آموزی، ترک عادت ناپسند و رشد دانش و آگاهی در زندانی کمک رسانیم، همچنین شرایطی را فراهم آوریم که ارتباط زندانی و خانواده‌اش، هدفمندتر باشد؛ همچنین باید شرایطی فراهم آوریم که ارتباط وثیق‌تری میان فرد نیکوکار و فرد مستحق ایجاد شود.
رئیس قوه قضائیه گفت: اینکه زندانی بعد از بیرون آمدن از زندان به چه شغل و کسب‌وکاری مشغول می‌شود؛ اینکه سلامت او و خانواده‌اش و تحصیل، ازدواج، اشتغال و آینده فرزندانش، چگونه تمشیت می‌شوند، مجموعه مسائلی هستند که ما نیز در برابر آن‌ها وظایفی برعهده داریم.
