به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، مسمومیت با گاز منواکسید کربن یکی از خطرناک‌ترین انواع مسمومیت‌ها است که به دلیل بی‌رنگ و بی‌بو بودن این گاز، اغلب بدون هشدار اتفاق می‌افتد، این گاز از سوخت ناقص مواد کربنی تولید می‌شود و می‌تواند در هر فصل از سال و نه تنها در زمستان و پاییز، خطرناک باشد، بسیاری افراد تصور می‌کنند که خطر مسمومیت با این گاز تنها به استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری‌های گازی و شومینه‌ها محدود می‌شود، اما در واقع منابع دیگری نیز وجود دارند که ممکن است باعث انتشار این گاز و ایجاد مسمومیت شوند.
یکی از مهم‌ترین منابع انتشار منواکسید کربن، موتورهای احتراقی در خودروها است؛ قرار گرفتن در فضایی بسته مانند پارکینگ یا گاراژ که تهویه مناسبی ندارد، می‌تواند منجر به تجمع این گاز و ایجاد مسمومیت شود و حتی در فصول گرم سال، روشن نگه داشتن موتور در محیط بسته خطرناک است و علاوه بر این، نقص فنی در سیستم اگزوز خودرو می‌تواند باعث ورود این گاز به داخل کابین خودرو شود.
یکی دیگر از منابع تولید منواکسید کربن، ژنراتورها و موتورهای دیزل است که در بسیاری از محیط‌ها به‌ویژه در زمان قطعی برق استفاده می‌شود؛ این دستگاه‌ها در صورت قرار گرفتن در محیط بسته یا نبود تهویه مناسب، می‌تواند مقدار زیادی از این گاز را تولید کند و باربیکیوهای زغالی که در فضای بسته مانند بالکن‌ها یا داخل خانه استفاده می‌شود نیز می‌تواند خطرناک باشد.
استفاده از اجاق‌های گازی و نفتی برای پخت‌وپز می‌تواند منجر به تولید منواکسید کربن شود و به‌ویژه زمانی که تهویه مناسب در آشپزخانه وجود نداشته باشد، این خطر تشدید خواهد شد، برخی افراد در فصول گرم سال برای پخت‌وپز از این وسایل در فضای داخلی استفاده می‌کنند و این موضوع به‌ویژه در محیط‌های کوچک و بسته مانند قایق‌های تفریحی، چادرهای مسافرتی و حتی کاروان‌ها ممکن است به یک خطر جدی تبدیل شود.
شدت مسمومیت با گاز منواکسید کربن به چه عواملی وابسته است؟
آرمان اطرشی، متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌ها و فلوشیپ سم‌شناسی بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه مسمومیت، در واقع اثرات مضر و بالینی است که به دنبال در معرض سم قرار گرفتن بدن ایجاد می‌شود، اظهار کرد: سم ماده‌ای است که می‌تواند روی بدن عارضه و آسیب ایجاد کند و بسته به اینکه چه مقدار از این ماده مسمومیت ایجاد می‌کند، شدت علائم و آسیب و کشندگی مسمومیت متفاوت خواهد بود.
وی با بیان اینکه نگذشتن مدت زمان طولانی از زمان ایجاد مسمومیت تا زمان آغاز روند درمانی، یکی از عواملی است که بر شدت مسمومیت تأثیر می‌گذارد، افزود: گاز منواکسید کربن، گازی بدون رنگ، بدون بو و بدون مزه است و حتی در مقادیر زیاد نیز فردی متوجه استنشاق گاز منواکسید کربن نخواهد شد.
متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌ها و فلوشیپ سم‌شناسی بالینی با بیان اینکه با توجه به بدون علامت بودن گاز منواکسید کربن و جلب نکردن توجه افراد، این گاز به عنوان قاتل خاموش شناخته می‌شود، تصریح کرد: ناقص سوختن هیدروکربن‌ها از جمله نفت، بنزین و زغال، ایجاد گاز منواکسید کربن می‌کند.
اطرشی با بیان اینکه در صورت نبود کافی اکسیژن هنگام سوختن هیدروکربن‌ها، منواکسید کربن بیشتر تولید می‌شود، ادامه داد: مدت زمان قرارگیری در معرض این گاز و میزان سم وارد شده به بدن افراد، در میزان مسمومیت با گاز منواکسید کربن تأثیرگذار است و نخستین علامتی که به دنبال مسمومیت با این گاز بروز می‌کند، سردرد است.
تأثیر مصرف سیگار و قلیان بر بروز مسمومیت با گاز منواکسید کربن
وی با اشاره به علائم مسمومیت با گاز منواکسید کربن گفت: سردرد، حالت تهوع و استفراغ، بی‌حالی و نداشتن تمرکز، از جمله علائم اولیه مسمومیت با گاز منواکسید کربن به شمار می‌رود و با گذشت زمان و افزایش شدت مسمومیت، نداشتن تمرکز ممکن است به کاهش سطح هوشیاری، گیجی و منگی و در نهایت بی‌هوشی و کما منتهی شود.
متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌ها و فلوشیپ سم‌شناسی بالینی با بیان اینکه مسمومیت با گاز منواکسید کربن هنگام خواب می‌تواند خطر بیشتری برای فوت افراد به همراه داشته باشد، اضافه کرد: هنگام بیداری، زمانی که فرد احساس سردرد، گیجی و منگی می‌کند، می‌تواند با توجه به علائم هشدار، از محیط آلوده خارج شوند و از تشدید مسمومیت در امان بمانند.
اطرشی با اشاره به تأثیر مصرف سیگار و قلیان بر بروز مسمومیت با گاز منواکسید کربن افزود: افرادی که از سیگار و قلیان استفاده می‌کنند، افرادی که در محیط‌های سربسته مانند پارکینگ‌ها اشتغال دارند و افرادی که مدت زمان زیادی را در بزرگراه‌ها سپری می‌کنند، سطح منواکسید کربن در خون آنها بالاتر از حد معمول است.
در بعضی مشاغل صنعتی نیز خطر مواجهه با منواکسید کربن وجود دارد، به عنوان مثال افرادی که در محیط‌هایی با فرایندهای احتراقی مشغول به کار هستند مانند کارگاه‌های جوشکاری، کارخانه‌های تولید فولاد یا محیط‌هایی که در آنها از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شود، ممکن است در معرض مسمومیت قرار بگیرند و بدون تهویه مناسب، این محیط‌ها می‌تواند باعث تجمع خطرناک این گاز شود.
علائم مسمومیت با منواکسید کربن شامل سردرد، سرگیجه، تهوع، ضعف عمومی و حتی از دست دادن هوشیاری است و در موارد شدید، این مسمومیت می‌تواند به آسیب‌های مغزی یا مرگ منجر شود، تشخیص زودهنگام مسمومیت با گاز منواکسید کربن بسیار حیاتی است، چراکه در مراحل اولیه، علائم ممکن است با نشانه‌های خستگی یا مشکلات دیگر اشتباه گرفته شود.
برای پیشگیری از مسمومیت با این گاز، لازم است تهویه مناسب در تمام فصول سال مد نظر قرار گرفته شود، دستگاه‌های سوختی به‌طور مرتب بررسی و استفاده از وسایل احتراقی در محیط‌های بسته محدود شود، همچنین نصب هشداردهنده‌های منواکسید کربن در مکان‌های مستعد انتشار این گاز می‌تواند جان افراد را نجات دهد.
آگاهی درباره منابع تولید این گاز و رعایت اقدامات ایمنی ضروری است و تصور اینکه خطر مسمومیت تنها به فصول سرد محدود می‌شود، می‌تواند باعث نادیده گرفتن موارد مهمی شود که در تمام طول سال وجود داد و شناخت این خطرات و در نظر داشتن تدابیر پیشگیرانه بهترین راه برای حفظ سلامت و امنیت افراد در برابر این تهدید خاموش است.
