به گزارش خبرنگار مجله آرونو، ساخت سریال برای مناسبت‌های مختلف از فعالیت‌های مهم تلویزیون در سال‌های گذشته بوده است. محرم به‌خصوص حماسه عاشورا از جمله مناسبت‌هایی است که سریال‌های متعددی درباره آن ساخته شده است که تعدادی از آنها با وجود گذشت سال‌ها از ساخت و پخش شدنشان همچنان در خاطرات باقی مانده و ماندگار شده‌اند.
در این بین، مجموعه‌ای همچون «مختارنامه» بارها بازپخش شده است که از یک سو نشان‌دهنده خوش ساخت بودن و تمایل برخی مخاطبان برای نمایش دوباره آن است و از سوی دیگر نشان می‌دهد که نیاز است روند تولید سریال‌هایی با چنین درجه کیفی و جذابیت سرعت یابد و در دستور کار قرار گیرد. در این مطلب تعدادی از سریال‌های ماندگار تلویزیون با موضوع محرم، تعزیه و روایت تاریخی قیام عاشورا را مرور می‌کنیم.
مختارنامه
یکی از مشهورترین آثار تلویزیونی با موضوع عاشورا سریال «مختارنامه» به نویسندگی و کارگردانی سیدداوود میرباقری است. این سریال داستان «مختار ثقفی» را روایت می‌کرد که برای خونخواهی شهدای عاشورا قیام کرد. این سریال برای اولین بار در سال ۱۳۸۹ روی آنتن شبکه یک رفت و بعد از آن بارها از شبکه‌های مختلف تلویزیون بازپخش شده است، همچون چند روز پیش که دوباره بازپخش آن آغاز شده است. این سریال در ۴۰ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. فیلمبرداری سریال مختارنامه سال ۱٣٨٣ آغاز شد و در سال ۱۳۸۹ به پایان رسید.
فیلمبرداری این مجموعه در تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، زاویه، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شد. همچنین سکانس‌های این سریال مربوط به حوادث عاشورا در بیابان‌های روستای طرود، در نزدیکی شهرستان شاهرود فیلمبرداری شد.
«فریبرز عرب‌نیا» در نقش «مختار ثقفی»، «امین زندگانی» در نقش «مسلم ابن عقیل»، «رضا رویگری» در نقش «کیان ایرانی»، «الهام حمیدی» در نقش «همسر کیان ایرانی»، «عنایت شفیعی» در نقش «ابن کامل»، «ژاله علو» در نقش «مادر مختار»، «فریبا کوثری» در نقش «عمره همسر مختار»، «نسرین مقانلو» در نقش «همسر دیگر مختار»، «محمد فیلی» در نقش «شمر»، «رضا کیانیان» در نقش «حاکم مکه»، «محمدرضا شریفی‌نیا» در نقش «محمد ابن حنفیه» و «پرویز پورحسینی» در نقش «میثم تمار» از جمله بازیگران این سریال جذاب بودند.
روایت عشق
«روایت عشق» مجموعه‌ای تلویزیونی به کارگردانی «علاءالدین رحیمی» و زنده‌یاد «انوشیروان ارجمند»، محصول سال ۱۳۶۴ است. این سریال در دهه ۶۰ از شبکه یک سیما به نمایش درآمد و تا سال‌ها همزمان با ایام محرم بازپخش می‌شد. در واقع می‌توان این مجموعه را اولین سریال تلویزیونی معرفی کرد که تلویزیون بعد از انقلاب درباره عاشورا ساخته شد.
روایت عشق در کنار روایت حوادث کوفه تا پیش از عاشورا، حرکت کاروان امام حسین (ع) به سمت کربلا و حوادث غمبار روز عاشورا را در قالب تلویزیون به تصویر درآورد. زنده‌یادان «انوشیروان ارجمند»، «رضا سعیدی» و «مهین دیهیم» و همچنین «علی اوسیوند» از جمله بازیگرانی بودند که در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
شب دهم
سریال «شب دهم» به نویسندگی و کارگردانی «حسن فتحی» برای اولین بار در محرم سال ۱۳۸۱ روی آنتن شبکه یک سیما رفت. این سریال با بازی درخشان «حسین یاری» بازیگر نقش «حیدر خوش‌مرام»، «پرویز فلاحی‌پور» در نقش «یاور»، «کتایون ریاحی» در نقش «فخرالزمان»، «ثریا قاسمی» در نقش «مادر حیدر»، «رویا تیموریان» در نقش «عمه فخرالزمان» و با بازی اکرم محمدی، محمود پاک‌نیت و ثریا قاسمی، یکی از نمونه‌های ماندگار در تعزیه‌خوانی و سوگواری برای امام حسین (ع) بود که وقایع آن در زمان حکومت رضاشاه و ممنوعیت تعزیه‌خوانی رخ می‌داد.
شب دهم روایتی از دلدادگی یک جوان به دختری از تبار قاجار در اواخر حکومت رضاخان است که دختر شرط ازدواج را اجرای تعزیه در ۱۰ شب محرم قرار می‌دهد و همین شرط، زندگی حیدر، شخصیت اصلی سریال را دگرگون می‌کند.
سفر سبز
«سفر سبز» سریالی به کارگردانی «محمدحسین لطیفی» بود که محرم سال ۱۳۸۱ روی آنتن شبکه سه سیما رفت و با به تصویر کشیدن داستانی خاص به یکی از ماندگارترین سریال‌ها درباره محرم تبدیل شد.
سفر سبز داستانی از زندگی «دنیل» با بازی «پارسا پیروزفر» است که در ایران متولد شد اما بعد از فرزندخوانده شدن توسط یک خانواده به آلمان می‌رود و در پی دیدن یک خواب برای پیدا کردن خانواده‌اش راهی ایران می‌شود و داستان این سریال با این قصه رقم می‌خورد.
به جز پارسا پیروزفر، امین تارخ، گوهر خیراندیش، آزیتا حاجیان، محمدرضا شریفی‌نیا، حسن پورشیرازی، سارا خوئینی‌ها و لادن مستوفی از جمله بازیگرانی بودند که در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
معصومیت از دست رفته
«معصومیت از دست رفته» یکی دیگر از سریال‌های با موضوع محرم است که به کارگردانی «سیدداوود میرباقری» سال ۱۳۸۲ روی آنتن شبکه سه سیما رفت. معصومیت از دست رفته، مواجهه برخی افراد با حادثه کربلا را به تصویر می‌کشد.
«امین تارخ» شخصیت اصلی داستان معصومیت از دست رفته یعنی «شوذب» را جلوی دوربین می‌برد و فریبا کوثری و سارا خوئینی‌ها دو بازیگر دیگر این سریال در نقش همسر شوذب هستند.
«امین زندگانی»، حدیث فولادوند، انوشیروان ارجمند، مرضیه برومند و داریوش فرهنگ نیز در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
پریدخت
یکی دیگر از سریال‌های ماندگار ماه محرم، سریال «پریدخت» به کارگردانی سامان مقدم بود که ماه محرم سال ۱۳۸۶ روی آنتن شبکه دو سیما رفت. «پریدخت» داستانی عاشقانه را در تاریخ معاصر و همزمان با ماه محرم به تصویر کشید و توانست نظر بسیاری از مخاطبان تلویزیون را جلب کند و در فهرست ماندگارترین سریال‌های محرمی قرار بگیرد. لیلا حاتمی، علی مصفا، داریوش ارجمند، کامبیز دیرباز، شاهرخ استخری، مرحوم عباس امیری و سیدمهرداد ضیایی در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
یلدا
سریال ۱۱ قسمتی «یلدا» محصول سال ۱۳۹۱ بود که به کارگردانی سیدداوود میرباقری ساخت شد. «یلدا» داستان «حاج محمدعلی زاهدی» مشهور به «مندلی» بوده که سال‌ها است سنت تعزیه‌خوانی را در شهرستان بسطام حفظ کرده است. وی با نزدیک شدن به زمان مرگش احساس می‌کند که خطا یا گناهی در گذشته باعث تنهایی و آشفتگی امروز او و دور افتادن فرزندانش از اصالت‌ها شده است.
محمدرضا شریفی‌نیا، کاظم هژیرآزاد، چنگیز جلیلوند، اسماعیل خلج، فریبا کوثری، الهام پاوه‌نژاد، حمیدرضا آذرنگ، سیدمهرداد ضیایی، حامد میرباقری»، مرحوم بیژن افشار و سحر افتاده از بازیگران این سریال هستند.
