به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، شیر مادر نه تنها نوزاد را از بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند، بلکه او را به دنیای امن و پرمحبت مادرانه وارد می‌کند و هر قطره از شیر مادر، سرشار از تلاش‌ها، فداکاری‌ها و عشق بی‌پایان مادری است که تمام شب‌ها و روزها را در کنار نوزاد سپری می‌کند؛ شیر مادر همچون اکسیری است که نوزاد را قوت می‌بخشد و مادر را به قهرمانی بی‌همتا تبدیل می‌کند.
شیر مادر نه تنها تغذیه‌ای کامل و بدون جایگزین است، بلکه دارویی طبیعی برای نوزاد نیز محسوب می‌شود، این شیر با ترکیبات خاص خود به تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد کمک می‌کند و او را در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند؛ هر جرعه از شیر مادر، حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که نوزاد را قوی‌تر و سالم‌تر می‌سازد و تغذیه نوزاد با شیر مادر، پایه‌های عشق بی‌پایان مادر و فرزند را شکل می‌دهد.
تغذیه با شیر مادر آنچنان از اهمیت برخوردار است که بانک‌های شیر در بعضی استان‌های کشور از جمله تهران، مشهد، اصفهان، کرمانشاه و تبریز به منظور رفع نیازهای خاص نوزادان و مادران تأسیس شدند تا پاسخگوی نیاز نوزادانی باشند که به هر دلیل از این گوهر بی‌همتا محروم هستند و هدف اصلی بانک‌های شیر، کمک به بهبود سلامت و رشد نوزادان است.
شیر مادر از منابع تغذیه بی‌نظیر و اساسی برای نوزادان است که ترکیبات و خصوصیات آن به گونه‌ای تنظیم شده است که تمام نیازهای غذایی نوزاد را در ماه‌های اولیه زندگی تأمین کند، شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی ضروری مانند پروتئین‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است که به رشد و توسعه سالم نوزاد کمک می‌کند و ترکیبات شیر مادر به گونه‌ای است که به راحتی در دستگاه گوارش نوزاد جذب می‌شوند و از ایجاد مشکلات گوارشی جلوگیری می‌کند.
یکی از مهمترین خصوصیات شیر مادر، وجود آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی‌بخش در آن است، این مواد به نوزاد کمک می‌کنند تا در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌ها مقاوم‌تر باشد و سیستم ایمنی خود را تقویت کند؛ نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر دچار عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های گوش و مشکلات گوارشی خواهند شد، همچنین، مطالعات نشان داده است که تغذیه با شیر مادر می‌تواند خطر بروز بیماری‌های مزمن مانند دیابت، آلرژی‌ها و بیماری‌های قلبی را در آینده کاهش دهد.
شیر مادر همچنین به ایجاد یک پیوند عاطفی قوی بین مادر و نوزاد کمک می‌کند و احساس امنیت و آرامشی که نوزاد از این ارتباط تجربه می‌کند، به رشد روانی سالم‌تر و بهبود رفتارهای اجتماعی در آینده منجر می‌شود؛ تغذیه نوزاد با شیر مادر فواید متعددی برای مادر نیز به همراه دارد که از جمله این فواید می‌توان به کاهش خطر ابتلای مادر به بعضی سرطان‌ها اشاره کرد.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند IQ بالاتری دارند
مطهر حیدری، دکترای تغذیه بالینی با اشاره به اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: شیر مادر به عنوان یک منبع غذایی غنی و ترکیبی از تمام مواد مورد نیاز نوزاد از جمله پروتئین‌ها و چربی برای بهبود سیستم ایمنی نوزاد به شمار می‌رود و شیر مادر در مقایسه با شیرخشک برای نوزادان قابل هضم‌تر است.
وی می‌افزاید: شیر مادر به دلیل داشتن آنتی‌بادی‌ها و ایمونوگلوبولین‌ها، می‌تواند نوزاد را در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت کند و احتمال ابتلاء به بیماری‌هایی از جمله آسم و آلرژی را در آن‌ها کاهش دهد، همچنین در صورتی که نوزاد با شیر مادر تغذیه شود، احتمال درگیر شدن او با عفونت گوش، بیماری‌های تنفسی و اسهال کاهش می‌یابد.
دکترای تغذیه بالینی تصریح می‌کند: مطالعات بسیاری نشان می‌دهد نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، IQ بالاتری دارند ، همچنین ارتباط فیزیکی و چشمی و تماس پوست با پوست مادر و نوزاد هنگام شیردهی، احساس امنیت را به نوزاد و مادر منتقل می‌کند و می‌تواند در تداوم شیردهی ، کمک کننده باشد.
بررسی روند وزن‌گیری نوزاد بهترین راه تشخیص کفایت شیر مادر است
حیدری با بیان اینکه نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، وزن متناسب‌تری دارند و در آینده دچار اضافه وزن نخواهد شد، ادامه می‌دهد: مطالعاتی نشان داده است احتمال بروز دیابت، چاقی و بعضی از سرطان‌ها با مصرف شیر مادر کاهش پیدا می‌کند و تعداد دفعات تغذیه با شیر مادر در شش ماه نخست زندگی نوزاد باید به صورت مکرر و بر اساس درخواست شیرخوار انجام شود.
وی می‌گوید: مدت تغذیه شیرخوار نباید محدود شود، در واقع هر میزانی که شیرخوار تمایل به تغذیه شیر مادر دارد، باید مادر با او همکاری داشته باشد و شیردهی مکرر از عوامل بسیار مهمی است که می‌تواند در افزایش تولید شیر بسیار حائز اهمیت باشد، در صورتی که جدایی بین مادر و شیرخوار در ساعاتی از شبانه روز وجود داشته باشد و تغذیه مستقیم کودک از شیر مادر وجود نداشته باشد، شیر مادر باید توسط فرد دیگری به شیرخوار داده شود تا تداوم شیردهی مختل نشود.
دکترای تغذیه بالینی اضافه می‌کند: وزن‌گیری مرتب و دوره‌ای نوزاد بهترین راه تشخیص کفایت شیر مادر است و با وزن کردن دوره‌ای شیرخوار و رسم منحنی‌های وزن‌گیری او می‌توان کفایت شیر مادر را برای رشد نوزاد مورد بررسی قرار داد، در نوزادانی که از شیر مادر استفاده می‌کنند، به نسبت وزن‌گیری مناسبی در شش ماه نخست زندگی خود خواهند داشت.
باورهایی نادرست از تغذیه نوزادان با شیر مادر
زهره بدیعی، فوق تخصص اطفال، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به باورهای نادرست درباره تغذیه نوزاد با شیر مادر به خبرنگار مجله آرونو می‌گوید: برخی مادران تصور می‌کنند در صورتی که به نوزاد خود شیر دهند، درگیر پوکی استخوان خواهند شد و این موضوع برای آن‌ها پیامدهایی به همراه خواهد داشت که این باورهای نادرست منجر می‌شود برخی مادران خواهان تغذیه نوزادان خود با شیر مصنوعی باشند.
وی می‌افزاید: مطالعات اخیر انجام شده نشان می‌دهد مادرانی که از شیر خود فرزندان را تغذیه می‌کنند، خطر درگیر شدن با پوکی استخوان را کاهش می‌دهند، چراکه هنگام شیردهی، برداشت از استخوان انجام می‌شود و سپس مجدد کلسیم در استخوان جایگزین و این اتفاق باعث می‌شود نرمی استخوان کمتر اتفاق بیفتد و در واقع استخوان ترمیم شود.
فوق تخصص اطفال با بیان اینکه شیردهی مادر به نوزاد خطر بروز کم‌خونی در مادر را کاهش می‌دهد و مادر را برای داشتن بارداری بعدی موفق‌تر آماده می‌کند، تصریح می‌کند: مادرانی که از شیر خود نوزادان را تغذیه می‌کنند خطر ابتلاء به بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهند و خطر ابتلای آن‌ها به بیماری‌هایی مانند لوپوس و سرطان سینه و رحم نیز کمتر می‌شود.
بدیعی با بیان اینکه احتمال بروز افسردگی در مادرانی که با شیر خود نوزاد را تغذیه می‌کنند، کمتر از سایر مادران است، چراکه مادر احساس می‌کند وظیفه مادری خود را به خوبی انجام می‌دهد، ادامه می‌دهد: تغذیه نوزاد با شیر مادر ارتباط عاطفی مادر و نوزاد را بهبود می‌بخشد و در آینده نیز ارتباطات مادر و فرزندی بهتری خواهند داشت.
حجم شیر مادر چه زمانی برای نوزاد کافی است؟
وی با بیان اینکه تغذیه با شیر مادر احتمال بروز مشکلات روحی و روانی در مادر و فرزند را کاهش می‌دهد، می‌گوید: دو تا هشت ماه پس از زایمان وزن مادر به حالت قبل بازمی‌گردد و در این بین، مادرانی که نوزاد را با شیر خود تغذیه می‌کنند، زودتر به وزن قبلی خود می‌رسند، چراکه این مادران کالری بیشتری مصرف می‌کنند.
فوق تخصص اطفال اضافه می‌کند: حجم شیر مادر در روزهای نخست به ویژه نخستین روز تولد بسیار اندک است و به طور معمول چند روز طول می‌کشد که حجم شیر مادر کافی شود، اما با توجه به ذخایری که از گلیکوژن در کبد وجود دارد، نوزادان سالم و رسیده به‌رغم اینکه حجم اندکی از شیر طی روزهای نخست تولد دریافت می‌کنند، دچار مشکل نخواهند شد و قند خون آن‌ها افت نمی‌کند.
بدیعی می‌افزاید: قند خون نوزادان دارای مشکل، نوزادان دارای مادر دیابتی، نوزادان نارس و دارای وزن پایین، باید پایش شود و در صورتی که قند خون آن‌ها پایین بود، درمان‌های مناسب برای آن‌ها انجام می‌شود، در صورتی که کارشناس شیردهی حجم شیر موجود برای تغذیه نوزاد را تأیید کند، مادران نباید نگران وضعیت تغذیه خود باشند.
وی خاطرنشان می‌کند: برخی تصور می‌کنند در صورتی که طی روزهای نخست به دلیل داشتن حجم شیر پایین از شیر مصنوعی برای نوزاد استفاده کنند، نوزاد سیر می‌شود و به خواب می‌رود و به همین ترتیب مهمترین عامل افزایش حجم شیر مادر، اتفاق نمی‌افتد و نوزاد تلاشی برای تغذیه شیر نمی‌کند.
در نهایت، تغذیه با شیر مادر برای نوزاد و مادر فواید بسیاری به همراه دارد، این روش تغذیه‌ای طبیعی و سالم می‌تواند به بهبود سلامت عمومی جامعه کمک کند و آگاهی‌رسانی و حمایت از مادران در دوران شیردهی می‌تواند به افزایش نرخ تغذیه با شیر مادر و بهبود سلامت نسل‌های آینده کمک کند.
از دیگر مزایای شیر مادر، تطبیق‌پذیری آن با نیازهای تغذیه‌ای نوزاد است، ترکیب شیر مادر با تغییرات رشد نوزاد تطبیق پیدا می‌کند و نیازهای غذایی او را به بهترین شکل ممکن برطرف می‌کند، این خاصیت شیر مادر باعث می‌شود که نوزاد همیشه به بهترین مواد غذایی دسترسی داشته باشد و رشد و توسعه مطلوبی داشته باشد.
تغذیه نوزاد با شیر مادر نیز به بهبود خواب نوزاد کمک می‌کند، مطالعات نشان می‌دهد نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، خواب بهتری دارند و کمتر دچار مشکلات خواب می‌شوند، این مسئله می‌تواند به بهبود وضعیت خواب مادر نیز کمک کند و او را در برابر خستگی‌های ناشی از بیدار شدن‌های مکرر در شب محافظت کند.
