به گزارش خبرگزاری مجله آرونو ، بیماری انسدادی مزمن ریوی یا COPD نوعی اختلال پیش‌رونده در عملکرد ریه‌ها است که با انسداد جریان هوا و کاهش ظرفیت تنفسی همراه است و این بیماری به طور معمول با التهاب مزمن مجاری تنفسی و تخریب بافت ریه شناخته می‌شود و عوامل اصلی بروز آن شامل مصرف سیگار، آلودگی هوا و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی هستند و COPD نه‌تنها یک بیماری جسمی، بلکه بازتابی از سبک زندگی و شرایط زیستی فرد است که در طول زمان، کیفیت زندگی را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در کنار عوامل محیطی، بعضی مشاغل نیز نقش مهمی در افزایش خطر ابتلاء به COPD دارند و افرادی که در محیط‌های صنعتی، کارگاه‌های قالی‌بافی یا نانوایی‌های سنتی فعالیت می‌کنند، ممکن است به‌طور مداوم در معرض ذرات معلق، دود یا مواد شیمیایی قرار گیرند که این تماس‌های شغلی، به‌ویژه در صورت نبود تهویه مناسب یا استفاده نکردن از تجهیزات ایمنی، می‌توانند زمینه‌ساز التهاب مزمن و آسیب تدریجی به بافت ریه شوند.
اگرچه عوامل محیطی نقش پررنگی در بروز COPD دارند، اما زمینه‌های ژنتیکی نیز نباید نادیده گرفته شوند و تولد نوزاد با وزن کمتر از حد طبیعی یا در سن پایین‌تر از موعد، می‌تواند نشانه‌ای از ضعف اولیه در عملکرد ریه‌ها باشد که در چنین مواردی، اگر فرد در بزرگسالی در معرض عوامل خطر قرار گیرد، احتمال ابتلاء به بیماری‌های انسدادی ریوی افزایش می‌یابد و ترکیب وراثت با محیط، معادله‌ای پیچیده در شکل‌گیری بیماری‌های مزمن تنفسی ایجاد می‌کند.
این بیماری به طور معمول با نشانه‌هایی آغاز می‌شود که در ابتدا ممکن است خفیف یا گذرا به نظر برسند و تنگی نفس مزمن، سرفه‌های مکرر و وجود خلط طولانی‌مدت از جمله علائم هشداردهنده به شمار می‌رود که این نشانه‌ها به‌صورت تدریجی شدت می‌یابند و در مراحل پیشرفته حتی در حالت استراحت نیز فرد را دچار مشکل می‌کنند و تشخیص به‌موقع این علائم می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و مسیر درمان را مؤثرتر کند.
چه عواملی می‌تواند منجر به بیماری انسدادی مزمن ریوی شود؟
امیر دادخواهی، فوق تخصص بیماری‌های ریهدر گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه مهم‌ترین و شایع‌ترین عوامل خطر بروز بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی در درازمدت یا COPD ، کشیدن سیگار و آلودگی هوا است، اظهار کرد: افراد ممکن است در بعضی مشاغل با موادی ارتباط داشته باشند که می‌توانند منجر به بروز این نوع بیماری‌های ریوی شود.
وی با بیان اینکه عوامل ژنتیکی نیز می‌تواند بر بروز COPD تأثیرگذار باشد، افزود: تولد نوزاد با سن کم و با وزن کمتر از حد طبیعی، عامل خطری برای بروز بیماری‌های ریوی به شمار می‌رود و در صورتی که عامل خطری فرد دارای زمینه ژنتیکی! بیماری‌های ریوی را تهدید کند، ممکن است فرد درگیر بیماری‌های مزمن انسدادی ریوی شود.
فوق تخصص بیماری‌های ریه با بیان اینکه تشخیص COPD برعهده پزشک است، تصریح کرد: نخستین نشانه COPD، تجربه تنگی نفس مزمن است، در واقع فرد در چنین شرایطی، در طولانی‌مدت درگیر تنگی نفس می‌شود که در مراحل پیشرفته ، فرد حتی در زمان استراحت نیز تنگی نفس را تجربه می‌کند و در بیماری‌های انسدادی ریوی، تنگی نفس به طور معمول به صورت تدریجی خواهد بود.
خطر بیشتر بیماری انسداد مزمن ریوی برای مردان
دادخواهی با بیان اینکه در COPD، تنگی نفس بیمار طی سال‌های متمادی به تدریج بیشتر می‌شود ، ادامه داد: از جمله دیگر علائم نشان دهنده نداشتن کارکرد صحیح ریه، سرفه و خلط مزمن است و در صورتی که فرد بیشتر از سه ماه متوالی طی دو سال درگیر سرفه و خلط باشد، برونشیت مزمن را تجربه می‌کند.
وی با بیان اینکه به طور معمول COPD در سنین بالای ۵۰ سال بروز می‌کند، گفت: سیر این بیماری‌ها به طور معمول طولانی مدت است و احتمال ابتلای مردان به بیماری‌های مزمن انسدادی ریوی با توجه به اینکه بیشتر در معرض عوامل خطر قرار دارند، بیشتر خواهد بود و عوامل خطری از جمله سیگار کشیدن و تأثیرات شغلی، بیشتر در مردان دیده می‌شود.
فوق تخصص بیماری‌های ریه با بیان اینکه مردان نسبت به زنان در سنین پایین‌تری به بیماری‌های انسدادی ریوی مبتلا می‌شوند، اضافه کرد: طی سال‌های گذشته، بیماری‌های انسدادی ریوی در زنانی که قالی‌بافی می‌کردند و پخت نان داشتند، بیشتر دیده می‌شد.
بررسی‌های بالینی نشان می‌دهد که مردان به دلیل مواجهه بیشتر با عوامل خطر، در سنین پایین‌تری به COPD مبتلا می‌شوند و مصرف سیگار، اشتغال در مشاغل صنعتی و بی‌توجهی به علائم اولیه از جمله دلایلی هستند که به این تفاوت اشاره دارند ، اما با این حال، زنان نیز در برخی مشاغل سنتی مانند قالی‌بافی یا پخت نان در معرض خطر قرار دارند، به‌ویژه در محیط‌هایی که تهویه مناسب وجود ندارد و دود حاصل از سوخت‌های سنتی به‌طور مداوم استنشاق می‌شود.
تشخیص COPD نیازمند بررسی‌های تخصصی توسط پزشک است و استفاده از تست‌های عملکرد ریوی، ارزیابی سابقه شغلی و خانوادگی و بررسی علائم بالینی از جمله مراحل ضروری در تشخیص دقیق این بیماری هستند و مداخله زودهنگام نه‌تنها روند پیشرفت بیماری را کند می‌کند، بلکه می‌تواند از بروز عوارض شدیدتر مانند نارسایی تنفسی جلوگیری کند و درمان‌های دارویی، توان‌بخشی تنفسی و اصلاح سبک زندگی از جمله راهکارهای مؤثر در مدیریت بیماری هستند.
با توجه به میزان شیوع COPD و تأثیرات مخرب آن بر کیفیت زندگی، آموزش عمومی درباره عوامل خطر، علائم اولیه و راه‌های پیشگیری اهمیت ویژه‌ای دارد و آگاهی‌بخشی در سطح جامعه، به‌ویژه در مناطق صنعتی و روستایی، می‌تواند نقش مهمی در کاهش موارد ابتلاء ایفا کند، همچنین سیاست‌گذاری‌های بهداشتی باید بر کاهش آلودگی هوا، حمایت از مشاغل پرخطر و ارتقای سلامت محیطی تمرکز داشته باشند تا از گسترش این بیماری مزمن جلوگیری شود.
