به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، دوستی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی انسان است که به‌ویژه در دوران کودکی و نوجوانی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند، چراکه در این دوران، دوستی‌ها می‌تواند به شکل‌گیری شخصیت، افزایش اعتماد به نفس و بهبود مهارت‌های اجتماعی کمک کند.
اهمیت دوستی در کودکان و نوجوانان در این است که به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را تقویت کنند، این روابط به کودکان یاد می‌دهد که چگونه با دیگران همکاری داشته باشند و مشکلات را حل کنند و احساسات خود را به اشتراک بگذارند، همچنین دوستی‌ها می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساس تعلق و امنیت بیشتری داشته باشند.
داشتن روابط پایدار با دیگران و به‌ویژه همسالان نقش مهمی در سلامت روانی کودکان و نوجوانان دارد، داشتن دوستان خوب می‌تواند به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک کند، همچنین دوستان می‌توانند منبع حمایت عاطفی باشند و در مواقع سختی به یکدیگر کمک کنند، تحقیقات نشان داده‌اند که کودکانی که دوستان قوی و پایدار دارند، کمتر دچار مشکلات روانی می‌شوند و در دوران تحصیل و اشتغال نیز عملکرد بهتری دارند.
میل به پیوندجویی؛ نیاز فطری انسان / دوستی‌ها مهارت همدلی، همکاری، هم‌فکری، جسارت و گذشت را افزایش می‌دهد
سهیلا زمانی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه دوستی و میل به پیوندجویی یکی از نیازهای فطری انسان است و تأثیرات مؤثری بر سلامت روان دارد، اظهار می‌کند: دوستی باعث افزایش احساس ارزشمندی، افزایش میل مشارکت، احساس حمایت، کاهش افسردگی، ایجاد شادابی و نشاط و رشد شخصیتی می‌شود.
وی می‌افزاید: طی تحقیقات انجام شده روی سالمندان، داشتن یک دوست می‌تواند در دوران میان‌سالی، میزان آلزایمر را در افراد میان‌سال کاهش دهد، همچنین می‌تواند بر فرایندهای شناختی مانند حافظه تأثیر مثبت داشته باشد.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با اشاره به اینکه حمایت دوستانه می‌تواند اثرات ناشی از احساس تنهایی و افسردگی را کاهش دهد، ادامه می‌دهد: دوستان می‌توانند نیازها و مشکلات خود را با یکدیگر در میان بگذارند، همچنین می‌توانند با همدلی و همدردی در کاهش دردهای ناشی از مشکلات زندگی مؤثر باشد یا راهکارهایی را برای رفع افسردگی و افزایش نشاط همدیگر ارائه دهند.
زمانی با بیان اینکه به طور معمول اهمیت دوستی و دوست‌یابی در دوران تحصیل در مدرسه نمود بیشتری دارد، عنوان می‌کند: کودکان در این سن مایل هستند مورد محبت و توجه دوستان خود قرار بگیرند، چراکه احساس عزت‌نفس را در آن‌ها تقویت می‌کند، بنابراین در این دوره، داشتن مهارت‌های دوست‌یابی و ایجاد رابطه پایدار با همسالان از اهمیت فراوانی برخوردار است.
وی اضافه می‌کند: کودکانی که پرخاشگر، خجالتی و بیش‌فعال هستند، نمی‌توانند دوستان مناسبی برای خود پیدا کنند، بنابراین خانواده و اولیا مدرسه در تقویت مهارت‌های ارتباطی کودکان نقش مؤثری دارند؛ دوستی‌ها می‌تواند مهارت‌های همدلی، همکاری، هم‌فکری، جسارت و گذشت را در کودکان افزایش دهد.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با اشاره به اینکه دوست‌یابی در دوران بزرگسالی سخت‌تر می‌شود، خاطرنشان می‌کند: در بزرگسالی انتخاب دوست از معیار احساسی خارج و به سمت معیارهای عقلانی گرایش پیدا می‌کند، در دوران بزرگسالی افراد تجربه دوستی‌های متعدد خواهند داشت و ممکن است تجربیات منفی یا مثبتی را در این زمینه پیدا کرده باشند، بنابراین سعی می‌کنند دوستی‌های محدودتری داشته باشند که با معیارها و ارزش‌های آن‌ها هماهنگ باشد.
دوستان می‌توانند حس تنهایی را کاهش دهند / در دوران بزرگسالی، میان‌سالی و سالمندی احساس نیاز به داشتن دوست صمیمی افزایش پیدا می‌کند
زمانی می‌افزاید: نوع شخصیت افراد نیز در میزان دوست‌یابی تأثیرگذار است، افراد برون‌گرا به طور معمول روابط اجتماعی گسترده‌تری دارند؛ در دوران بزرگسالی، میان‌سالی و سالمندی به دلیل تجربه کردن حس تنهایی، احساس نیاز به داشتن دوست صمیمی افزایش پیدا می‌کند، بنابراین داشتن یک شبکه حمایتی می‌تواند اثرات ناشی از حس تنهایی را کاهش دهد.
وی نقش شبکه‌های اجتماعی بر دوستی‌ها را این‌گونه بیان کرد: برقراری مجدد دوستی‌های قدیمی، امکان ارتباط گروهی و دوستانه در فضای مجازی، افزایش ارتباط، تبادل نظر و تجربیات دوستانه که موجب تداوم در پیوندهای دوستی می‌شود از مهم‌ترین نقش‌های شبکه‌های اجتماعی بر روابط دوستانه است، اما باید به تأثیر منفی آنکه موجب کاهش ارتباطات حضوری، کاهش کیفیت و عمق تعامل با افراد می‌شود نیز توجه کنیم.
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در رابطه با بهبود کیفیت دوستی‌ها و حل مشکلات و چگونگی برخورد با چالش‌های دوستی می‌گوید: دوستان علاوه‌بر شباهت‌هایی که ممکن است در زمینه‌های مختلف با یکدیگر داشته باشند، دارای تفاوت‌های فکری، رفتاری و شخصیتی نیز هستند که ممکن است ناشی از تفاوت در نوع نگاه آن‌ها به مسائل باشد و این خود موجب بروز اختلاف می‌شود.
زمانی عنوان می‌کند: برخوردار نبودن از مهارت‌های کلامی، همدلی، تفاهم و گذشت می‌تواند موجب تنش در ارتباطات دوستانه شود، بنابراین برای کاهش تعارضات دوستانه باید این مهارت‌ها را تقویت کرد.
وی در رابطه با نقش دوستی در تنهایی ادامه می‌دهد: حس تنهایی یک حس طبیعی در نهاد بشری است و زمانی وجود دارد که حتی فرد با دارا بودن دوستان متعدد، این حس را تجربه کند، اما وجود دوستان مثبت و سالم تا حدود زیادی می‌تواند این حس تنهایی را کاهش دهد.
آثار روابط پایدار دوستانه بر سلامت روان افراد
حدیثه وهابی، عضو انجمن روانشناسی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه دوستی‌ها نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا می‌کند، اظهار می‌کند: دوستی‌ها می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، دوستان می‌توانند به حمایت عاطفی و روانی یکدیگر بپردازند و کمک کنند تا با چالش‌ها و مشکلات زندگی بهتر مواجه شویم.
وی می‌افزاید: دوستی‌ها می‌تواند به افزایش احساس تعلق و ارتباط اجتماعی کمک کنند که این احساسات مثبت به بهبود سلامت روانی و جسمی کمک می‌کند، همچنین می‌تواند موجب افزایش احساس شادی و رضایت بیشتر از زندگی شود که این احساسات مثبت به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کند.
عضو انجمن روانشناسی ایران درباره ایجاد کردن دوستی‌های سالم و پایدار ادامه می‌دهد: ایجاد دوستی‌های سالم و پایدار نیازمند توجه به چندین عامل است، ابتدا باید به خودآگاهی و خودشناسی بپردازیم، زیرا شناخت نیازها، ارزش‌ها و مرزهای شخصی کمک می‌کند تا روابطی را ایجاد کنیم که با هویت و نیازهای خویش هم‌خوانی داشته باشد.
وهابی با بیان اینکه دوستی‌های سالم بر پایه تعادل و همدلی بنا شده‌اند و هر دو طرف باید به نیازها و احساسات یکدیگر توجه کنند، عنوان می‌کند: باید به مهارت‌های ارتباطی خود توجه کنیم، توانایی گوش دادن فعال، ابراز احساسات و نیازها به صورت صادقانه و احترام به نظرات دیگران از جمله مهارت‌هایی است که به تقویت روابط دوستانه کمک می‌کنند.
چکونه کیفیت روابط دوستانه خود را بهبود بخشیم؟
وی درباره راهکار برخورد با اختلافات و چالش‌های موجود در دوستی‌ها اضافه می‌کند: در ابتدا باید به مهارت‌های حل مسئله و مدیریت تعارض توجه کنیم، توانایی شناسایی و تحلیل مشکلات، جست‌وجوی راه‌حل‌های مشترک و مذاکره با دوستان از جمله مهارت‌هایی است که به کاهش تعارضات کمک می‌کنند، همچنین کسب مهارت‌های ارتباطی همچون گوش دادن فعال، ابراز احساسات و نیازها به صورت صادقانه و احترام به نظرات دیگران موجب کاهش اختلافات یا کنترل آن می‌شود.
عضو انجمن روانشناسی ایران خاطرنشان می‌کند: عوامل مختلفی می‌تواند به بهبود کیفیت دوستی‌ها کمک کند که از این عوامل می‌توان به صداقت که پایه اصلی هر رابطه‌ای است، توجه به نیازها و احترام به دوستان و مراقبت از روابط پایدار و دوستانه اشاره کرد، همچنین فعالیت‌های مشترک و گذراندن زمان با دوستان می‌تواند به تقویت روابط کمک کند.
وهابی پیرامون تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر کیفیت دوستی‌ها می‌افزاید: شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث افزایش ارتباطات با دوستان و تعامل از نقاط جغرافیایی مختلف شود، با این حال استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش کیفیت روابط منجر شود، به عبارتی استفاده بیش از حد از رسانه‌ها می‌تواند تعادل میان بخش‌های مختلف زندگی افراد را به هم بزند و روابط دوستانه را دچار تزلزل کند.
بر این اساس، دوستی‌ها در دوران کودکی و نوجوانی نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری شخصیت و سلامت روانی افراد دارد؛ با استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان این روابط را تقویت و پایدار کرد و از مزایای آن‌ها بهره‌مند شد، برای مثال برقراری ارتباط منظم و مستمر با دوستان، گوش دادن فعال، یادگیری مهارت‌های حل تعارض و مدیریت اختلافات، حمایت از دوستان در مواقع سختی و تشویق آن‌ها در موفقیت‌ها از راهکارهای مؤثر در تثبیت روابط دوستانه و عمق‌بخشی به آن است.
