به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، اهمیت روش مطالعه در دنیای امروز که سرعت تغییرات و اطلاعات به شدت بالا رفته است، روش‌های سنتی مطالعه دیگر پاسخگوی نیازهای دانش‌آموزان و دانشجویان نیست، از این رو روش‌های جدیدی برای مطالعه ابداع شده است که به یادگیری عمیق‌تر و مؤثرتر کمک می‌کند.
روش‌های مطالعه مناسب می‌تواند به تمرکز بیشتر روی مطالب و افزایش انگیزه برای یادگیری کمک کند؛ در دنیای پرهیاهوی امروز تمرکز و انگیزه دو عنصر کلیدی برای یادگیری مؤثر است و استفاده از روش‌های صحیح مطالعه موجب می‌شود تا مطالب به طور عمیق‌تر و کامل‌تر درک شده و به خاطر سپرده شود، بنابراین با روش‌های نوین مطالعه، یادگیری تنها به حفظ کردن مطالب محدود نمی‌شود و افراد به درک عمیق‌تر مفاهیم و تسلط بر آنها دست پیدا می‌کنند.
روش‌های مطالعه مؤثر می‌تواند به تقویت حافظه و یادآوری مطالب در بلندمدت کمک کند و با استفاده از تکنیک‌های صحیح، مطالب در حافظه بلندمدت افراد ثبت شده و به راحتی قابل یادآوری خواهد بود، همچنین بعضی از روش‌های مطالعه جدید به افراد کمک می‌کند تا خلاقیت خود را در یادگیری و حل مسائل افزایش دهند، زیرا خلاقیت در دنیای امروز یک مهارت کلیدی محسوب می‌شود و روش‌های نوین مطالعه به پرورش این مهارت کمک می‌کند.
انتخاب روش مطالعه مناسب می‌تواند موجب مدیریت زمان و مطالعه مؤثرتر در زمان کمتر کمک کند، با توجه به اینکه در دنیای پرمشغله امروز، زمان ارزشمند است و روش‌های مطالعه صحیح کمک می‌کند تا افراد از زمان خود به بهترین نحو استفاده کنند، همچنین با استفاده از روش‌های صحیح و تسلط بر مطالب، اعتماد به نفس افراد در یادگیری افزایش خواهد یافت.
روش مطالعه SQ3R
فاطمه رضازاده، روان‌شناس عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو، با اشاره به روش‌های جدید مطالعه اظهار می‌کند: روش‌های جدید مطالعه ابزارهای قدرتمندی هستند که می‌توانند موجب یادگیری عمیق‌تر و مؤثرتر شوند، برای انتخاب روش مطالعه مناسب نیاز است هر شخص سبک یادگیری خود را بشناسد، نوع مطالب را در نظر بگیرد، شرایط و امکانات خود را بررسی کند و در نهایت با امتحان کردن روش‌های مختلف می‌تواند بهترین روش را پیدا کند.
وی می‌افزاید: یکی از روش‌های جدید مطالعه، روش SQ3R است، این روش SQ3R مخفف کلمات Survey (مرور)، Question (سوال)، Read (خواندن)، Recite (یادآوری) و Review (مرور) بوده و به یادگیری عمیق کمک بسیاری می‌کند، بنابراین این روش به دانش آموزان و دانشجویان کمک می‌کند تا قبل از مطالعه، در حین مطالعه و بعد از مطالعه با مطالب درگیر شوند و به طور کامل‌تر آنها را یاد بگیرند.
این روان‌شناس تصریح می‌کند: این روش شامل پنج مرحله بوده، مرحله اول مرور (Survey) است، یعنی قبل از شروع مطالعه، باید نگاهی کلی به مطالب بیندازید و عناوین، تصاویر و نمودارها را بررسی کنید و سعی کنید یک ایده کلی از موضوع درس به دست آورید.
وی اضافه می‌کند: مرحله دوم سوال (Question) است، یعنی باید سوالاتی درباره مطالب در ذهن ایجاد شود، این سوالات می‌تواند درباره موضوع درس، مفاهیم کلیدی، جزئیات یا کاربرد مطالب باشد، سوالات به افراد کمک می‌کند تا انگیزه آنها برای یادگیری افزایش یابد و با تمرکز بیشتری مطالعه کنند و به دنبال پاسخ‌ها باشند.
رضازاده در ادامه بیان می‌کند: مرحله سوم خواندن (Read) است، یعنی با دقت و تمرکز مطالب را بخوانید و به دنبال پاسخ سوالات خود باشید، نکات مهم را یادداشت کنید و سعی کنید مطالب را به زبان خودتان بازگو کنید.
وی می‌گوید: یادآوری (Recite) مرحله چهارم بوده، به این معنا که بعد از مطالعه هر بخش، مطالب را به زبان خودتان بازگو کنید، از خودتان سوالات بپرسید و به آنها پاسخ دهید، مطالب را به صورت خلاصه یادداشت کنید، با این کار مطالب در ذهن تثبیت می‌شود، همچنین مرور (Review) به عنوان مرحله پنجم به شمار می‌رود، یعنی به طور منظم مطالب را مرور کنید، خلاصه‌ها و یادداشت‌های خود را بخوانید، به سوالات خود پاسخ دهید، بنابراین با مرور مطالب آنها را به حافظه بلندمدت خود منتقل می‌کنید.
این روان‌شناس تصریح می‌کند: از معایب روش SQ3R این است که این روش نیاز به زمان، تلاش، نظم و انضباط بیشتری دارد و باید به طور منظم انجام شود، همچنین ممکن است این روش با سبک یادگیری همه افراد تناسب نداشته باشد.
روش مطالعه پومودورو
وی اظهار می‌کند: روش مطالعه پومودورو یک تکنیک مدیریت زمان برای افزایش تمرکز و بهره‌وری است، این روش بر اساس تقسیم زمان مطالعه به فواصل ۲۵ دقیقه‌ای با استراحت‌های کوتاه بین آنها است و به پنج مرحله تقسیم می‌شود، ابتدا مشخص کنید که چه مقدار زمان می‌خواهید به مطالعه اختصاص دهید، سپس مطالب خود را به بخش‌های ۲۵ دقیقه‌ای تقسیم کنید، بعد از آن تایمر را روی ۲۵ دقیقه تنظیم کنید، در این مدت، تمام تمرکز خود را روی مطالعه بگذارید و از هر موردی که حواس را پرت می‌کند، دوری کنید.
رضازاده در ادامه بیان می‌کند: افراد باید بعد از ۲۵ دقیقه، پنج دقیقه استراحت کنید، در این زمان می‌توانند از جای خود بلند شوند، قدم بزنند یا به موسیقی گوش دهند، همچنین هنگام مطالعه مراحل دو و سه را تا زمانی که مطالعه به پایان برسد، باید تکرار کرد و بعد از هر چهار پومودورو، ۱۵ تا ۳۰ دقیقه استراحت طولانی داشته باشید، بنابراین روش پومودورو موجب افزایش تمرکز و بهره‌وری کاهش خستگی و کسالت بهبود درک و یادگیری، صرفه‌جویی در زمان، افزایش انگیزه می‌شود.
روش مطالعه نقشه ذهنی
وی اضافه می‌کند: روش مطالعه نقشه ذهنی یک تکنیک بصری برای یادگیری و سازماندهی اطلاعات است، این روش به افراد کمک می‌کند تا مطالب را به طور عمیق‌تر و کامل‌تر یاد بگیرند و به خاطر بسپارند، در روش نقشه ذهنی ابتدا موضوع اصلی درس یا مطلبی را که می‌خواهید مطالعه کنید، مشخص کنید و بعد از آن شاخه‌های اصلی را از موضوع اصلی منشعب کنید، این شاخه‌ها باید شامل مفاهیم کلیدی و زیرشاخه‌های مرتبط با موضوع اصلی باشد، سپس از هر شاخه اصلی، شاخه‌های فرعی را منشعب کنید، این شاخه‌ها باید شامل جزئیات و اطلاعات مرتبط با مفاهیم اصلی باشد.
این روان‌شناس در ادامه بیان می‌کند: در این روش بهتر است از تصاویر، کلمات کلیدی و رنگ‌ها برای جذاب‌تر کردن نقشه ذهنی خود استفاده شود، این کار به افراد کمک می‌کند تا مطالب را به طور بصری به خاطر بسپارند و در پایان به طور منظم نقشه ذهنی خود را مرور و بازنگری کنند، زیرا این کار باعث می‌شود تا مطالب در حافظه بلندمدت تثبیت شود، همچنین لازم به ذکر است که از کاغذ A4 یا A3 و از خطوط و رنگ‌های مختلف برای شاخه‌ها و مفاهیم استفاده و مطالب به صورت خلاصه و با استفاده از کلمات کلیدی نوشته شود، مهم است که افراد از تصاویر و نمودارها برای جذاب‌تر کردن نقشه ذهنی خود استفاده کنند، نقشه ذهنی خود را در محلی قابل مشاهده قرار دهند تا به طور منظم آن را مرور کنند.
روش مطالعه یادگیری مشارکتی
رضازاده اظهار می‌کند: روش مطالعه یادگیری مشارکتی یک روش فعال و اجتماعی برای یادگیری است که در آن دانش‌آموزان یا دانشجویان با یکدیگر همکاری می‌کنند تا به یک هدف مشترک در یادگیری برسند، این روش کمک می‌کند تا مطالب به طور عمیق‌تر و کامل‌تر در ذهن باقی بماند، افراد باید مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند.
وی ادامه می‌دهد: در این روش با همکلاسی‌ها یا دوستان خود یک گروه مطالعه تشکیل دهید، اعضای گروه باید از نظر توانایی و علاقه در سطح مشابهی باشند، موضوعی را برای مطالعه انتخاب کنید که برای همه اعضای گروه جذاب باشد، موضوع باید به اندازه کافی گسترده باشد تا بتوانید آن را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید، وظایف مطالعه را بین اعضای گروه تقسیم کنید، هر عضو گروه باید مسئولیت مطالعه یک بخش از موضوع را به عهده بگیرد، هر عضو گروه بخش مورد نظر خود را مطالعه کند و خلاصه‌ای از آن را تهیه کند، در جلسات گروهی، اعضای گروه خلاصه مطالعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و به بحث و گفتگو درباره آن بپردازند، در پایان مطالعه، اعضای گروه نتایج مطالعات خود را به صورت یک ارائه به کلاس یا گروه‌های دیگر ارائه دهند، در جلسه جمع‌بندی، مفاهیم کلیدی و نکات مهم مطالعه مرور و جمع‌بندی شوند.
این روان‌شناس اضافه می‌کند: در این روش نقش هر عضو گروه را به طور واضح مشخص کنید، به طور منظم جلسات گروهی برگزار کنید و در آنها فعالانه مشارکت کنید، به نظرات و ایده‌های اعضای گروه احترام بگذارید، از مهارت‌های گوش دادن و ارتباط مؤثر استفاده کنید، در صورت بروز اختلاف نظر، با صبر و حوصله به حل آن بپردازید.
وی بیان می‌کند: روش یادگیری مشارکتی موجب افزایش تمرکز و انگیزه، بهبود درک و یادگیری، تقویت مهارت‌های اجتماعی و کار گروهی، افزایش اعتماد به نفس و خلاقیت، صرفه‌جویی در زمان می‌شود، اما این روش نیاز به همکاری و تعامل با دیگران و نیاز به مهارت‌های مدیریت زمان و سازماندهی دارد و موجب ایجاد اختلاف نظر بین اعضای گروه خواهد شد.
با این اوصاف، انتخاب روش مطالعه مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دنیای امروز است، با انتخاب روش صحیح و استفاده از تکنیک‌های نوین، می‌توانید به طور عمیق‌تر و مؤثرتر یاد بگیرید، در زمان خود صرفه‌جویی کنید و از مطالعه لذت بیشتری ببرید، اما ممکن است بعضی از این روش‌ها با سبک یادگیری همه افراد تناسب نداشته باشد.
