به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، اعتماد به نفس یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در رشد و توسعه شخصیت کودکان است؛ این ویژگی، حس ارزشمندی و خودباوری را در کودکان تقویت می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری به توانایی‌ها و قابلیت‌های خود نگاه کنند، کودکان با اعتماد به نفس بیشتر، قادر به مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی هستند و از مهارت‌های اجتماعی بهتری برخوردار می‌شوند.
محیط خانوادگی نقش بسزایی در شکل‌گیری اعتماد به نفس کودکان ایفا می‌کند و والدین می‌توانند با تشویق و حمایت از تلاش‌ها و موفقیت‌های فرزندان خود، اعتماد به نفس آن‌ها را تقویت کنند؛ از سوی دیگر، انتقادها و نادیده‌گرفتن احساسات و نیازهای کودکان می‌تواند به تضعیف اعتماد به نفس آن‌ها منجر شود، بنابراین ایجاد یک محیط حمایتی و تشویق‌کننده در خانواده از اهمیت بسیاری برخوردار است.
تعاملات اجتماعی نیز به شکل‌گیری اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند، مشارکت در فعالیت‌های گروهی، ارتباط با دوستان و تجربه موفقیت در این زمینه‌ها می‌تواند به کودکان اعتماد به نفس بیشتری دهد و ایجاد فرصت‌هایی برای مشارکت فعال در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی می‌تواند به تقویت این ویژگی مهم کمک کند.
سیستم آموزشی و نقش معلمان نیز در تقویت اعتماد به نفس کودکان بسیار حائز اهمیت است، معلمان می‌توانند با تشویق به یادگیری فعال، تعریف و تمجید از تلاش‌های دانش‌آموزان و ایجاد محیطی مثبت و امن در کلاس، به شکل‌گیری اعتماد به نفس در کودکان کمک کنند، آموزش مهارت‌های زندگی و مدیریت استرس نیز می‌تواند به تقویت این ویژگی در کودکان کمک کند.
در نهایت، تجربه موفقیت‌های کوچک و بزرگ در زندگی می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس کودکان کمک کند؛ این موفقیت‌ها می‌تواند در زمینه‌های مختلفی از جمله تحصیلات، ورزش، هنر یا هر فعالیت دیگری باشد، هر گامی که کودکان با موفقیت برمی‌دارند، به آن‌ها کمک می‌کند تا به توانایی‌های خود ایمان بیشتری پیدا کنند و در مواجهه با چالش‌های آینده با اطمینان بیشتری عمل کنند، توجه و حمایت مستمر از کودکان در این مسیر، به آن‌ها کمک می‌کند تا اعتماد به نفس قوی‌تری پیدا و به آینده‌ای روشن‌تر و موفق‌تر نگاه کنند.
اعتماد به نفس در کودکان، دریچه‌ای برای ورود به بزرگسالی و پرورش استعدادها و نقش خانواده، مدرسه و جامعه در پرورش این گوهر ارزشمند، غیرقابل انکار است، کودکان با اعتماد به نفس، توانایی خود را باور دارند و به سوی موفقیت‌های بزرگ‌تر گام برمی‌دارند و با توجه به نقش و تأثیر اعتماد به نفس کودکان در مراحل مختلف رشد و آینده آن‌ها، شقایق درویشی، دکترای تخصصی روان‌شناسی و عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ایران با اشاره به اهمیت برخورداری کودکان از سطح متعادل اعتماد به نفس و با بیان اینکه داشتن اعتماد به نفس کاذب یا اعتماد به نفس پایین می‌تواند عواقب جدی و جبران‌ناپذیری برای کودکان به همراه داشته باشد، به خبرنگار مجله آرونو اظهار می‌کند: در عین حال که داشتن اعتماد به نفس کاذب عواقبی جدی به همراه دارد، داشتن اعتماد به نفس پایین در کودکی، بزرگسالی افراد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به بروز و درگیر شدن افراد با بیماری‌های روحی و روانی شود.
وی با بیان اینکه والدین با آگاهی از علائم کمبود به نفس در کودکان می‌توانند از فرزندان خود حمایت و اعتماد به نفس را در آن‌ها تقویت کنند، می‌افزاید: پایین بودن اعتماد به نفس کودکان می‌تواند افسردگی، اضطراب، انزوای اجتماعی، ترس از شکست و داشتن مشکل در تصمیم‌گیری و مهارت‌های حل مسئله را به همراه داشته باشد.
دکترای تخصصی روان‌شناسی و عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ایران با بیان اینکه میزان ارزشی که افراد برای خود قائل هستند و خود را مهم می‌دانند، تحت عنوان اعتماد به نفس در افراد شناخته می‌شود، تصریح می‌کند: هر کودکی ممکن است در برهه‌ای از زمان دچار کمبود اعتماد به نفس شود و نداشتن علاقه به انجام فعالیت‌های درسی و بروز اختلال در یادگیری، از جمله علائم آن محسوب می‌شود.
اعتماد به نفس پایین در کودکان چه علائمی دارد؟
درویشی با اشاره به اینکه کودکانی که اعتماد به نفس پایینی دارند برای انجام فعالیت‌ها و پشت سر گذاشتن چالش‌ها تلاشی نمی‌کنند و بسیار زود تسلیم و ناامید می‌شوند، ادامه می‌دهد: این کودکان هنگامی که در انجام یک فعالیت ناکام می‌شوند، ممکن است به دروغگویی روی بیاورند، بعضی فعالیت‌ها را کم اهمیت نشان می‌دهند و آن‌ها را به تمسخر می‌گیرند.
وی می‌گوید: کودکان دارای اعتماد به نفس پایین دچار انزوا هستند و ارتباطی با همسالان خود برقرار نمی‌کنند، همچنین نگرش منفی نسبت به خود دارند و نوسانات خلقی همچون غم، ناامیدی و گریه را تجربه می‌کنند، همچنین این کودکان نسبت به قضاوت دیگران درباره خود حساسیت بالایی دارند و خود را به روشی منفی با دیگر افراد مقایسه می‌کنند.
دکترای تخصصی روان‌شناسی و عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ایران با اشاره به اینکه داشتن احساس بی‌ارزشی و حقارت و ناتوان بودن در تصمیم‌گیری از جمله علائمی است که کودکان دارای اعتماد به نفس پایین آن‌ها را تجربه می‌کنند، اضافه می‌کند: والدین و اطرافیان کودکانی که دچار کمبود اعتماد به نفس هستند باید شیوه رفتار صحیح با آن‌ها را بیاموزند تا در راستای افزایش اعتماد به نفس این کودکان مؤثر واقع شوند.
چگونه اعتماد به نفس کودکان را تقویت کنیم؟
درویشی با اشاره به اینکه نشان دادن عشق و علاقه به کودک از جمله راهکارهای افزایش اعتماد به نفس او محسوب می‌شود، می‌افزاید: والدین باید به فرزند خود نشان دهند که تا چه میزان به او علاقه دارند و در هر شرایطی کنار او خواهند بود، همچنین والدین و اطرافیان کودکان دارای اعتماد به نفس پایین نباید نسبت به کودک خود سختگیری داشته باشند.
وی با اشاره به لزوم داشتن برخورد با احترام با کودک تصریح می‌کند: در صورتی که والدین و اطرافیان احترام کودک را حفظ و در عین حال قوانین لازم را برای او وضع کنند، تمایل کودک برای انجام فعالیت‌ها بیشتر خواهد شد، همچنین توصیه می‌شود که والدین با کودک خود با دیدی مثبت صحبت و حتی در جملاتی که استفاده می‌کنند، از کودک خود حمایت کنند.
دکترای تخصصی روان‌شناسی و عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ایران با بیان اینکه توصیه می‌شود والدین به کودک خود یادآوری کنند که به توانایی‌های او اطمینان کامل دارند، ادامه می‌دهد: تشویق کردن کودک به داشتن مشارکت در فعالیت‌های مختلف می‌تواند منجر به بهبود اعتماد به نفس کودک شود، همچنین والدین باید به موفقیت‌های کودک خود، هرچند که کوچک باشد، توجه داشته باشند و به فرزند خود نشان دهند که به موفقیت‌های او افتخار می‌کنند، چراکه این اقدام می‌تواند کودک را تحریک کند تا تلاش بیشتری برای شکوفایی استعدادهای خود داشته باشد.
در پایان، اعتماد به نفس، نقشی حیاتی در شکل‌گیری شخصیت و آینده کودکان ایفا می‌کند و محیط‌های حمایتی و تشویق‌کننده در خانواده، مدرسه و جامعه می‌توانند به تقویت این ویژگی مهم کمک کنند؛ با شناخت و توجه به نیازهای روانی و عاطفی کودکان، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا با اعتماد به نفس بیشتری با چالش‌های زندگی روبه‌رو شوند و توانایی‌ها و قابلیت‌های خود را به بهترین شکل ممکن به کار بگیرند.
همراهی و حمایت مستمر از کودکان در مسیر رشد و توسعه، راه را برای آینده‌ای روشن و موفق هموار می‌کند و با تقویت اعتماد به نفس کودکان، نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی فردی آن‌ها کمک می‌شود، بلکه جامعه‌ای قوی‌تر و پویاتر ساخته خواهد شد.
