صالح قاسمی در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو درباره تأثیر سبک زندگی بر افزایش جمعیت و فرزندآوری اظهار کرد: بیش از ۴۷ عامل و متغیر در میزان جمعیت مؤثر است و به تعبیری مسئله جمعیت، مسئله‌ای چند متغیره بوده که از ابعاد گوناگونی قابل بررسی است، هنگامی که بیان می‌کنیم موضوع جمعیت جوامع دارای چندین عامل است، یعنی درواقع به عواملی توجه کمتری داشته‌ایم و نسبت به آن غافل بودیم.
وی با بیان اینکه بخشی از این متغیرها در حوزه اقتصاد خانواده و جامعه تعریف می‌شود، افزود: بعضی از عوامل مؤثر در فرزندآوری ریشه در عوامل اقتصادی همچون رکود اقتصادی، تورم یا گران شدن فرایند فرزندآوری است، اما بخش عظیمی از این عوامل مربوط به حوزه فرهنگ، نگرش و سبک زندگی است، درواقع از نظر ارزش‌گذاری اجتماعی و فرهنگ مطلوب دچار تغییراتی شدیم و این امر بر الگوی فرزندآوری تأثیراتی داشته است.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور ادامه داد: در دوره‌ای تعداد مطلوب فرزند حدود پنج تا هفت فرزند بوده که این امری طبیعی و مرسوم و به‌عنوان الگوی مطلوب در آن زمان مورد پذیرش همگان قرار داشته است، اما امروزه خانواده‌ها به‌طور معمول دارای دو یا سه فرزند هستند و این را مطلوب جامعه می‌دانند، این نشان می‌دهد الگوی مطلوب تعداد فرزندان در طول زمان تغییراتی دچار تغییراتی شده است.
قاسمی عنوان کرد: نگاه والدین در چندین دهه گذشته نسبت به فرزندان، نگاهی سرمایه‌ای بوده است و فرزندان خود را به‌عنوان سرمایه‌های زندگی خود می‌دانستند، اما در حال حاضر دیدگاهی که امروزه نسبت به فرزندان وجود دارد، نگاهی مصرف‌کننده است و این نشان از تغییر نگرش، فرهنگ و سبک زندگی در طی چندی دهه اخیر است، در طی سال‌ها استانداردها و سطح انتظارات والدین دچار تحولاتی شده که موجب ترویج این تفکر که فرزندآوری فعالیتی پر هزینه و وقت‌گیر است، شده است.
فردگرایی افراطی یکی از عوامل کاهش فرزندآوری
وی اضافه کرد: در زمان گذشته محوریت جامعه، خانواده بود و افراد وقت، منابع و توانایی‌های خود را به خانواده اختصاص می‌دادند و در این راه هزینه می‌کردند، اما در زندگی امروزی فردگرایی افراطی در برخی افراد جامعه و خانواده‌ها غلبه کرده، یعنی هر چیز با محوریت فردی و شخصی سنجیده می‌شود و توجه به خانواده کاهش پیدا می‌کند، این امر نیز نشان‌دهنده تغییر سبک زندگی و نگرش جامعه است که تأثیر و وزن بیشتری نسبت به عوامل اقتصادی در حوزه فرزندآوری و رشد جمعیت دارد.
مشاور جمعیت سازمان پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر اینکه دگرگونی سبک زندگی نسبت به اقتصاد تأثیر بیشتری بر سبک زندگی و الگوی فرزندآوری دارد، خاطرنشان کرد: بخشی از این دیدگاه و نگرش باید اصلاح شود و در بخش غیرقابل تغییر و اصلاح باید سازگاری و هماهنگی میان سبک زندگی موجود و مسئله فرزندآوری ایجاد شود تا فرزندآوری توجیه مشخصی داشته باشد.
قاسمی درباره اصلاح الگوی فرزندآوری افزود: برخلاف تصور عده‌ای از افراد منظور از اصلاح الگوی فرزندآوری این نیست که بخواهیم به الگوی فرزندآوری دهه‌های گذشته روی بیاوریم، بلکه امروزه الگویی مدنظر است که شاخص‌های فرزندآوری را اصلاح می‌کند و قابل تطبیق با سبک زندگی امروزی است، همچنین این الگو دور از دسترس و طرحی انتزاعی نیست.
وی با بیان جزئیات طرح اصلاح الگوی فرزندآوری گفت: الگوی چهار فرزندی در خانواده‌ها الگوی مدنظر برای فرزندآوری است، منافع این الگو پیش از جامعه برای خانواده خواهد بود و در صورت پذیرش به‌عنوان الگوی جامع کشور می‌تواند موجب رفع بسیاری از مسائل کشور و خانواده، افزایش کیفیت تربیت فرزندان، تضمین کیفیت زندگی و کیفیت روابط عاطفی اعضای خانواده شود.
