به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، در عصر حاضر، با گسترش شهرنشینی، کاهش تحرک و افزایش مصرف غذاهای فراوری شده، دیابت به یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر تبدیل شده است که این بیماری مزمن، نه‌تنها عملکرد متابولیک بدن را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی فرد را در بلندمدت تحت تأثیر قرار دهد، در واقع دیابت نوعی اختلال در تنظیم قند خون است که اگر به‌درستی مدیریت نشود، به تدریج اندام‌های حیاتی را درگیر می‌کند و شناخت دقیق این بیماری و درک اهمیت پیشگیری و کنترل آن، گام اول در مسیر حفظ سلامت فردی و اجتماعی است.
یکی از باورهای اشتباه درباره دیابت، تصور حذف کامل مواد غذایی شیرین یا پرکربوهیدرات است، در حالی که تغذیه صحیح برای فرد دیابتی به معنای محرومیت نیست، بلکه به معنای انتخاب‌های هوشمندانه و متعادل است؛ فرد مبتلا به دیابت می‌تواند از تمام گروه‌های غذایی بهره‌مند شود، به شرط اینکه نوع، مقدار و زمان مصرف غذاها با دقت تنظیم شود و استفاده از منابع غذایی با شاخص گلیسمی پایین، مصرف فیبر کافی و پرهیز از قندهای ساده، از اصول کلیدی در تغذیه آگاهانه محسوب می‌شود.
تغذیه سالم بدون فعالیت بدنی کافی، نمی‌تواند به‌تنهایی کنترل مؤثری بر دیابت داشته باشد و ورزش منظم مانند پیاده‌روی روزانه، شنا یا تمرینات کششی، باعث افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین و کاهش سطح قند خون می‌شود و علاوه بر تأثیر فیزیولوژیک، فعالیت بدنی نقش مهمی در کاهش استرس، بهبود خلق‌وخو و افزایش انرژی دارد و ترکیب تغذیه مناسب با تحرک روزانه، بهترین راهکار برای مدیریت پایدار دیابت است.
فردی که با دیابت زندگی می‌کند، نیازمند حمایت روانی و اجتماعی است و خانواده و اطرافیان باید با درک شرایط بیمار، از رفتارهای سرزنش‌آمیز یا تحقیرکننده پرهیز کنند، همچنین مشارکت در تهیه غذاهای سالم، همراهی در ورزش و ایجاد فضای مثبت، می‌تواند انگیزه بیمار را برای پیروی از درمان افزایش دهد، دیابت فقط یک بیماری جسمی نیست، بلکه تجربه‌ای روانی است که با همدلی و همراهی، قابل تحمل‌تر و قابل کنترل‌تر می‌شود.
تغذیه و فعالیت فیزیکی، دو عامل کنترل کننده بیماری دیابت و عوارض آن است / با بیماران دیابتی همدلی کنید
فاطمه شیرانی، متخصص نغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه تغذیه یکی از ستون‌های مهم در کنترل بیماری دیابت است، اظهار کرد: دیابت یک بیماری مزمن پیش‌رونده و مرموز است و فردی که مبتلا به دیابت می‌شود، نه تنها بالا رفتن میزان قند خون را تجربه می‌کند، بلکه عوارض بیماری نیز می‌تواند تهدیدکننده سلامت فرد باشد.
وی با بیان اینکه بیماری دیابت می‌تواند بر سلامت قلب و عروق، چشم و پای بیمار تأثیر منفی داشته باشد، افزود: شواهد علمی نشان می‌دهد که تغذیه و داشتن فعالیت فیزیکی، دو عاملی است که می‌تواند بیماری دیابت و عوارض آن را کنترل و مدیریت کند و موضوع تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به بیماری دیابت و اطرافیان آنها اهمیت بسزایی دارد.
متخصص نغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه اطرافیان باید با بیماران مبتلا به دیابت همدلی کنند و مهربان باشند و باید توجه داشت که این بیماران به دلیل ابتلاء به بیماری دیابت نباید مورد انتقاد قرار گیرند، تصریح کرد: نمی‌توان تمام غذاها و مواد غذایی را برای بیماران دیابتی محدود کرد و افراد مبتلا به دیابت، بر اساس هرم مواد غذایی می‌توانند تمام گروه‌های غذایی را مصرف کنند.
بیماران دیابتی نباید نان و برنج بخورند؟ / جایگزین نان و برنج برای دیابتی‌ها
شیرانی با بیان اینکه بعضی از گروه‌های غذایی باید با محدودیت بیشتری مورد استفاده بیماران مبتلا به بیماری دیابت قرار گیرد و بعضی گروه‌های غذایی مانند حبوبات، مغزی‌جات و سبزیجات را این بیماران می‌توانند با محدودیت کمتری استفاده کنند، ادامه داد: استفاده نکردن فرد درگیر با بیماری دیابت از قند ساده، باوری صحیح نیست.
وی با بیان اینکه افراد درگیر با این بیماری باید انتخاب‌های غذایی صحیحی داشته باشند و به بیماران دیابتی توصیه می‌شود که از نان سبوس‌دار استفاده کنند و برنج مورد استفاده آنها مخلوط با حبوبات و سبزیجات باشد، گفت: نان و غلات پایه رژیم غذایی افراد است و حداقل ۴۵ تا ۵۰ درصد انرژی روزانه بیماران دیابتی نیز از نان و غلات تأمین می‌شود.
متخصص نغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه نمی‌توان نان و غلات را برای بیماران دیابتی حذف کرد، چراکه این اقدام نوسانات قند خون بیمار را بالا می‌برد، اضافه کرد: ممکن است در پی استفاده نکردن بیمار از نان و غلات، قند خون فرد افت کند و فرد برای بالا بردن قند خون خود از یک ماده غذایی حاوی قند ساده استفاده و مجدد افزایش قند خون را تجربه کند.
رژیم غذایی دیابتی نباید یکنواخت و خسته‌کننده باشد و با بهره‌گیری از دانش تغذیه، می‌توان غذاهایی متنوع، خوش‌طعم و سالم تهیه کرد که هم نیازهای بدن را تأمین کند و هم لذت غذا خوردن را حفظ کند و استفاده از غلات کامل، سبزیجات تازه، پروتئین‌های گیاهی و چربی‌های مفید، می‌تواند پایه یک رژیم غذایی متعادل باشد، همچنین جایگزینی قندهای ساده با شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند استویا یا مصرف میوه‌های کم‌قند، راهکارهایی عملی برای حفظ تنوع غذایی هستند.
بسیاری از بیماران دیابتی، اطلاعات کافی درباره اصول تغذیه ندارند و همین موضوع باعث می‌شود تصمیمات اشتباهی در انتخاب غذا بگیرند و آموزش عمومی درباره شاخص گلیسمی، نحوه خواندن برچسب مواد غذایی و شناخت ترکیبات مفید، می‌تواند قدرت تصمیم‌گیری را به بیمار بازگرداند و کلینیک‌های تغذیه، مشاوره‌های تخصصی و منابع آموزشی معتبر، نقش مهمی در ارتقای آگاهی بیماران دارند و باید در دسترس عموم قرار گیرند.
اگرچه دیابت نوع ۲ قابل کنترل است، اما بهترین راه مقابله با آن، پیشگیری از ابتلاء است و اصلاح سبک زندگی از دوران کودکی، کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین، افزایش مصرف فیبر و تحرک روزانه، می‌تواند احتمال بروز دیابت را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و جامعه‌ای که به پیشگیری اهمیت دهد، نه‌تنها هزینه‌های درمانی را کاهش می‌دهد، بلکه سلامت عمومی را نیز ارتقا می‌بخشد.
