به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، مراقبت‌های پس از درمان سرطان نقشی حیاتی در تضمین سلامت و کیفیت زندگی نجات‌یافتگان دارد؛ درمان سرطان به طور معمول فرایندی دشوار و پرچالش است که می‌تواند اثرات جسمی و روانی طولانی‌مدتی برجای بگذارد و توجه به این مراقبت‌ها موجب حفظ سلامت فرد می‌شود و به او کمک می‌کند دوران پس از درمان را با آرامش و اطمینان بیشتری سپری کند.
یکی از دلایل مهم برای انجام مراقبت‌های پس از درمان، کاهش خطر بازگشت بیماری یا متاستاز آن به سایر نقاط بدن است، پس از پایان مراحل درمان، بدن همچنان ممکن است در معرض سلول‌های سرطانی باقی‌مانده باشد و نظارت پزشکی مستمر می‌تواند در تشخیص زودهنگام عود بیماری نقش داشته باشد، پیگیری‌های منظم و آزمایش‌های دوره‌ای به پزشکان امکان می‌دهد هرگونه تغییر غیرعادی را بررسی کنند و اقدامات لازم را برای حفظ سلامت بیمار انجام دهند.
مراقبت‌های پس از درمان به مدیریت عوارض جانبی ناشی از روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی کمک می‌کند و بسیاری از بیماران پس از درمان دچار مشکلاتی مانند خستگی مزمن، ضعف سیستم ایمنی، مشکلات گوارشی و تغییرات هورمونی می‌شوند که راهکارهای مناسب برای کنترل این عوارض شامل رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، مصرف داروهای حمایتی و برنامه‌های توان‌بخشی است.
علاوه بر جنبه‌های جسمانی، مراقبت‌های پس از درمان سرطان تأثیر زیادی بر سلامت روان افراد دارد؛ برخی از نجات‌یافتگان با اضطراب، افسردگی و ترس از بازگشت بیماری مواجه می‌شوند و دریافت حمایت روان‌شناختی، شرکت در جلسات مشاوره و پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌تواند به این افراد کمک کند تا احساس امنیت و امید بیشتری داشته باشند و برخورداری از روابط اجتماعی مثبت نیز نقش مهمی در بهبود وضعیت روحی بیمار دارد.
مراقبت‌های پس از درمان سرطان چرا اهمیت دارد؟
پوریا عادلی، متخصص رادیوانکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه بهبودیافتگان بیماری سرطان، پس از درمان به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند که شامل معاینات پزشکی منظم و توجه به سلامت جسمی و روانی می‌شود، اظهار کرد: این مراقبت‌ها بر اساس نوع سرطان، روش‌های درمانی و وضعیت کلی سلامتی فرد مد نظر قرار گرفته می‌شود.
وی با بیان اینکه برخی بیماران پس از درمان با چالش‌های جدیدی مواجه می‌شوند، افزود: مدیریت اثرات جانبی درمان، ترس از بازگشت بیماری و ایجاد تغییر در سبک زندگی، از جمله چالش‌هایی است که ممکن است بیماران پس از درمان تجربه کنند و درک این موضوع که مراقبت‌های پس از درمان بخش مهمی از روند بهبودی است، می‌تواند به افراد کمک کند احساس بهتری نسبت به آینده خود داشته باشند.
متخصص رادیوانکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران با بیان اینکه طی دو تا سه سال نخست پس از درمان بیماری سرطان، مراجعه منظم به پزشک ضروری است، تصریح کرد: به طور معمول، هر سه تا چهار ماه یک‌بار، وضعیت بیمار بررسی شود و پس از این مدت، تعداد و فواصل مراجعات کاهش می‌یابد، اما همچنان پیگیری سالانه توصیه می‌شود.
عادلی با اشاره به اینکه پزشک طی این روند عواملی از جمله احتمال بازگشت سرطان، گسترش متاستاز به سایر بخش‌های بدن و اثرات طولانی‌مدت ناشی از درمان را بررسی می‌کند، ادامه داد: علاوه بر بررسی فیزیکی، آزمایش‌های تکمیلی از جمله تصویربرداری، آزمایش‌های خون و دیگر معاینات تخصصی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که بیمار در مسیر بهبودی قرار دارد و داشتن برنامه‌ریزی مشخص برای مراجعه به پزشک می‌تواند آرامش خاطر بیشتری به بیماران بدهد.
مراقبت‌های پس از درمان سرطان باید تمام ابعاد زندگی فرد را شامل شود
وی گفت: یکی از نکات مهم برای بهبودیافتگان بیماری سرطان این است که تاریخچه بیماری خود را به پزشکان جدید ارائه دهند، نوع سرطان و روش‌های درمانی قبلی تأثیر زیادی بر مراقبت‌های پزشکی آینده دارد و بدون ارائه این اطلاعات، ممکن است پزشک نتواند مناسب‌ترین توصیه‌های پزشکی را ارائه دهد.
متخصص رادیوانکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران با بیان اینکه برخی بیماران تصور می‌کنند پس از درمان نیازی به ذکر سابقه بیماری خود ندارند، اضافه کرد: آگاهی پزشک از گذشته بیمار می‌تواند در تشخیص مشکلات احتمالی و تنظیم برنامه‌های مراقبتی نقش مهمی ایفا کند و این افراد باید نسبت به علائم جدیدی که ممکن است ظاهر شود، هوشیار باشند و در صورت مشاهده هر تغییر غیرعادی، به پزشک مراجعه کنند.
عادلی با بیان اینکه مراقبت‌های پس از درمان سرطان باید تمام ابعاد زندگی فرد را شامل شود، خاطرنشان کرد: این مراقبت‌ها تنها به معاینات پزشکی محدود نمی‌شود و حفظ سلامت روان، سلامت اجتماعی و جسمی را نیز در برمی‌گیرد و داشتن سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و ایجاد روابط مثبت می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر با تغییرات ایجاد شده پس از سرطان کنار بیایند.
تغییر سبک زندگی پس از درمان سرطان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مراقبتی است؛ نجات‌یافتگان باید به انتخاب‌های سالم مانند ترک مصرف دخانیات، کاهش استرس، تغذیه متعادل و انجام فعالیت‌های ورزشی، توجه داشته باشند، چراکه این تغییرات نه‌تنها به حفظ سلامت جسمانی کمک می‌کند، بلکه باعث تقویت روحیه و افزایش اعتمادبه‌نفس فرد می‌شود.
نقش آموزش و آگاهی در مراقبت‌های پس از درمان سرطان غیرقابل انکار است و بیمارانی که اطلاعات کافی درباره بیماری و نحوه مراقبت از خود دارند، قادر خواهند بود که تصمیمات بهتری برای سلامت خود بگیرند، پزشکان و متخصصان باید بیماران را در زمینه نحوه برخورد با مشکلات احتمالی راهنمایی کنند و منابع اطلاعاتی معتبر در اختیار آن‌ها قرار دهند.
مراقبت‌های پس از درمان سرطان تنها به پیگیری‌های پزشکی محدود نمی‌شود و ارتقای کیفیت زندگی فرد را نیز در برمی‌گیرد و داشتن نگرش مثبت، برنامه‌ریزی برای آینده، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و ایجاد ارتباطات حمایتی، به بیمار کمک می‌کند مسیر زندگی پس از سرطان را با قدرت و امید بیشتری طی کند و توجه مستمر به این مراقبت‌ها می‌تواند به نجات‌یافتگان کمک کند تا زندگی سالم‌تری داشته باشند.
