به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، یکی از اهداف مهم آموزش و پرورش، بهبود کیفیت آموزش و عملکرد در مدارس است، بهبود کیفیت در آموزش و پرورش و مدارس، تغییر یا تغییراتی محسوب می‌شود که باعث تغییر رفتار در دانش‌آموزان می‌شود، در حقیقت تنها مقیاس کیفیت در مقوله آموزش، تغییر رفتار در دانش‌آموزان و به عبارتی ارائه رفتار درست از سوی آنها است.
اصطلاح مدرسه کیفی به مدرسه‌ای اطلاق می‌شود که از اصول تئوری انتخاب و شیوه‌های جدید آموزشی تبعیت کند، کارکنان چنین مدرسه‌ای بر این باور هستند که اگر خواهان تأثیرگذاری بر دیگران باشیم، ضروری است که روابط رضایت‌بخشی با دانش‌آموزان برقرار کنیم و برای مدرسه خود محیطی مطلوب فراهم آوریم.
اهمیت دستیابی به مدرسه کیفی زمانی مشخص می‌شود که متوجه می‌شویم دانش‌آموزان در این مدارس می‌توانند با استفاده صحیح از مهارت‌ها و قابلیت‌هایشان، استعدادهای خود را شناسایی و شکوفا کنند و در راه رشد و توسعه آن قدم بردارند، بدین صورت دانش‌آموزان احساس ناکارآمدی و تنبلی نیز نخواهند کرد.
یادگیری بهتر و رشد درونی شخصیت دانش‌آموزان با آموزش کیفی در مدارس
مجید فیروزی، دکترای مشاوره و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو در خصوص ویژگی مدارس کیفی در ابعاد مختلف اظهار می‌کند: بر اساس نظریه‌ای که ویلیام گلسر در تئوری انتخاب خود بدان اشاره کرده است، آموزش کیفی بیشتر بر روی نیازهای فراگیران تمرکز می‌کند و سعی دارد نیازهای اولیه انسانی را در محیطی که سبب رشد آنها می‌شود، پاسخ دهد.
وی با بیان اینکه بسیاری از مشکلات افراد در بزرگسالی به علت رفع نشدن نیازهای اولیه انسان است، می‌افزاید: اعتقاد بر این است که اگر انسان‌ها در زمان مناسبی به نیازهای مختلف خود پاسخ مناسب ندهند، دچار آسیب و مشکلات متعددی می‌شوند، این نیازها شامل نیاز به بقا، عشق و محبت است که در مدارس کیفی مورد توجه قرار می‌گیرد.
این مدرس دانشگاه و دکترای مشاوره خانواده در خصوص عملکرد مدارس کیفی ادامه می‌دهد: عملکرد این مدارس اغلب به شیوه‌های نوین و جدید است که سبب یادگیری بهتر و رشد درونی شخصیت دانش‌آموزان می‌شود، عوامل آموزشی در مدرسه مانند معلمان نیز با فراهم کردن محیطی مناسب مبتنی بر همدلی، مشارکت و تعامل دوطرفه بین معلم و دانش‌آموز سعی بر رشد چند جانبه دانش‌آموزان دارند.
با نسل جدیدی از دانش‌آموزان در شرایطی متفاوت از نسل‌های گذشته روبه‌رو هستیم / آموزش کیفی مسیری به سمت جامعه خودشکوفا و متعالی
فیروزی در خصوص معیارهای مورد نیاز برای تبدیل مدارس کمی به مدارس کیفی عنوان می‌کند: با پیشرفت تکنولوژی و تغییر شرایط و به دنبال آن تغییر نیازهای دانش‌آموزان باعث شده است که از آموزش کمی و به اصطلاح آموزش سنتی فاصله بگیریم و به سمت آموزش کیفی در مدارس قدم برداریم و این مسیری است که در آینده‌ای نه چندان دور باید در آن قدم بگذاریم و چه بهتر که در حال حاضر با استفاده از امکانات و شرایط موجود به سمت آن حرکت کنیم.
وی اضافه می‌کند: به دلیل اینکه آموزش نسل جدیدی از دانش‌آموزان در شرایطی متفاوت از نسل‌های گذشته بر عهده معلمان و مدارس قرار گرفته است، باید نیازهای آنها را شناسایی کنیم و بدانیم خواسته، ویژگی و نیازهای آنها چیست و معیارهایی را در سبک ارزشیابی، شیوه آموزش و تدریس و تعامل و ارتباط با دانش‌آموزان تغییر دهیم.
کارشناس مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش استان اصفهان با بیان اینکه شناخت نسل جدید دانش‌آموزان از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه کنیم، خاطرنشان می‌کند: تنها چیزی که باید مدنظر گرفته شود، این است که نسل جدید خواسته‌ها، نیازها و ارزش‌های متفاوتی دارد که این ارزش‌ها شاید از نگاه و دیدگاه نسل گذشته دچار اشکال باشد، اما در هر صورت برای تربیت و آموزش دانش‌آموزان در شرایط کنونی باید از نیازها و جهان‌بینی آنها مطلع باشیم و چشم‌اندازی برای تربیت این نسل مشخص کرده تا بتوانیم با آسیب‌شناسی شیوه گذشته، بستر مناسب رشد و پرورش را فراهم کنیم.
فیروزی با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم به سمت جامعه‌ای رو به رشد و سالم حرکت کنیم و نظاره‌گر جامعه‌ای خودشکوفا باشیم، باید آموزش کیفی در مدارس را رواج دهیم و بر الگوی جدیدی از آموزش تکیه کنیم، می‌افزاید: نیازهای دانش‌آموزان باعث شده بخشی از زمینه ورود آموزش کیفی به مدارس فراهم شود و برای بخش دیگر نیاز است از آموزش سنتی عبور کنیم، چرا که نتیجه این سبک آموزش بعضی از مشکلات و چالش‌هایی است که در سطح جامعه با آن مواجه هستیم.
وی تاکید می‌کند: با تغییر رویکرد آموزشی از کمی به کیفی می‌توانیم به هدفی که برای آینده آموزش کشور و جامعه خودشکوفا ترسیم کرده‌ایم، دست پیدا کنیم، اما با تعلل در ایجاد تغییرات موردنیاز به طور حتم با آسیب‌ها و چالش‌های جدی در حوزه تعلیم و تربیت مواجه خواهیم بود و چاره‌ای جز تکرار کردن اشتباهات گذشته نداریم.
مقایسه آموزش و ارزشیابی کمی و کیفی در مدارس / شناخت رسالت و رشد استعداد دانش‌آموزان، حاصل ارزشیابی کیفی
حجت‌الله مهدی، عضو انجمن روان‌شناسان بالینی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه در نظام آموزش‌وپرورش دو مدل ارائه مطالب درسی به صورت کمی و کیفی وجود دارد، اظهار می‌کند: منظور از کمی و کیفی بودن آموزش، ارزیابی یافته‌های دانش‌آموزان است که در آن بررسی بخشی از عملکرد دانش‌آموزان صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه ارزشیابی کمی یعنی استفاده از واحد عددی به‌نام نمره، می‌افزاید: در ارزشیابی کمی ملاک ارزیابی، نمره است که در بین عموم مردم شناخته‌می‌شود و در مدارس مورد استفاده قرار می‌گیرد و به طور معمول در بازه صفر تا بیست و در بعضی کشورها صفر تا صد نمره‌دهی انجام می‌شود.
رئیس مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش استان اصفهان در خصوص تفاوت ارزشیابی کیفی و کمی ادامه می‌دهد: ارزشیابی کیفی برخلاف ارزشیابی کمی از اعداد استفاده نمی‌کند، بلکه بر اساس ملاک‌های خاص خود انجام می‌شود و به صورت خیلی‌خوب، خوب، متوسط و ضعیف ارزشیابی صورت می‌گیرد، همچنین در ارزشیابی کمی به‌طور کامل عملکرد دانش‌آموز بررسی و مشخص می‌شود، اما در ارزشیابی کیفی دانش‌آموز در یک رده و سطح قرار داده می‌شود، برای مثال اگر دانش‌آموزی در سطح خیلی خوب قرار گیرد، امکان دارد در ارزشیابی کمی نمره‌ای در بازه ۱۷ تا ۲۰ کسب کرده باشد.
مهدی درباره تأثیر ارزشیابی کیفی بر آموزش و یادگیری دانش‌آموزان عنوان می‌کند: ارزشیابی کیفی می‌تواند مقایسه دانش‌آموزان با یکدیگر و سطح اضطراب آنها را کاهش دهد و سبب حفظ اعتماد به نفس و عزت نفس شود که می‌تواند مانع از بروز پیدا کردن آسیب‌های روانشناختی دانش‌آموزان باشد.
وی اضافه می‌کند: مزیت دیگر آموزش و ارزشیابی به روش کیفی در مدارس این است که با ارزیابی کیفی، ملاک‌ها و طیف گسترده‌ای برای والدین تعریف شده که سبب می‌شود انتظار والدین از دانش‌آموز در سطح مطلوبی قرار گیرد و بتوانند در جهت رشد تحصیلی فرزندان گام بردارند، بنابراین فشارهای وارده از سمت خانواده به دانش‌آموزان کاهش می‌یابد.
بر این اساس، یکی از اهداف اصلی مدرسه کیفی این است که به دانش‌آموزان کمک کند تا سعادت و رسالت خود را بشناسند و در فضای دوستانه‌ای و برقراری رابطه مطلوب با معلم و مسئولان مدرسه در مسیر یادگیری و رشد قدم بردارند، به همین سبب ملاک برای قبولی دانش‌آموزان در مدرسه برگه امتحانی نیست، بلکه کیفیت کار و یادگیری دقیق مطالب است.
گلسر در خصوص مدرسه کیفی و تئوری انتخاب خود این‌گونه اظهار می‌کند که یک مدرسه انسان دوستانه را اداره می‌کنیم که در آن مهارت و دانش مفید را آموزش می‌دهیم، برای همگان امکان پیشرفت در آنچه انجام می‌دهند و در نتیجه موفق شدن در آن را فراهم می‌کنیم، با تمام فراگیران با مهربانی و گرمی رفتار می‌کنیم، به آنها می‌آموزیم که با یکدیگر کار کنند و در این زمینه تشویق‌شان می‌کنیم، در عمل نشان می‌دهیم که به آنچه انجام می‌دهیم، آگاه هستیم و باور داریم این روش هم برای آنها و هم برای ما بهتر است و تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا فراگیران را به انجام کار کیفی ترغیب کنیم.
