به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، آپنه خواب یک اختلال پیچیده در سیستم تنفسی است که هنگام خواب باعث توقف‌های مکرر و لحظه‌ای تنفس می‌شود و این وضعیت می‌تواند برای چند ثانیه یا حتی تا یک دقیقه ادامه یابد که منجر به کاهش سطح اکسیژن در خون و ایجاد وقفه در چرخه خواب می‌شود، در مقابل، خروپف یک صدای ناخوشایند ناشی از عبور هوا از مسیر باریک‌شده تنفسی است و به طور معمول مشکل جدی‌ای برای فرد ایجاد نمی‌کند، هرچند می‌تواند کیفیت خواب اطرافیان را مختل کند.
تفاوت کلیدی این دو وضعیت در تأثیر آنها بر سلامت عمومی و میزان خطر آنها نهفته است؛ آپنه خواب می‌تواند مشکلات قلبی، فشار خون بالا و کاهش سطح انرژی روزانه را به دنبال داشته باشد، اما به طور کلی، خروپف بیشتر یک مسئله مکانیکی است که با تغییرات سبک زندگی کنترل می‌شود.
علل ایجاد آپنه خواب و خروپف دارای بعضی نقاط مشترک است، اما شدت و پیامدهای آنها متفاوت است، شل شدن عضلات گلو هنگام خواب باعث باریک شدن مسیر تنفس و ایجاد خروپف می‌شود، در حالی که آپنه خواب می‌تواند ناشی از انسداد کامل مجاری تنفسی یا اختلال در سیگنال‌دهی مغز به عضلات مسئول تنفس باشد، چاقی، افزایش سن، مصرف الکل، سیگار کشیدن، مشکلات ساختاری بینی یا لوزه‌ها و حتی موقعیت خواب می‌تواند هر دو وضعیت را تشدید کند و در برخی افراد، خروپف ممکن است نشانه‌ای از آپنه خواب باشد، اما در مقابل بسیاری از افراد خروپف می‌کنند بدون اینکه دچار آپنه خواب باشند.
افراد مبتلا به آپنه خواب علاوه بر خروپف، علائمی مانند نفس‌نفس زدن در خواب، احساس خفگی ناگهانی، خواب‌آلودگی شدید در طول روز، سردردهای صبحگاهی، کاهش تمرکز و تحریک‌پذیری را تجربه می‌کنند که این علائم نتیجه کمبود اکسیژن و اختلال در چرخه خواب است و در مقابل، خروپف تنها یک نشانه صوتی است و به طور معمول باعث ناراحتی فرد نمی‌شود، مگر اینکه کیفیت خواب او تحت تأثیر قرار گیرد و در صورتی که خروپف همراه با وقفه‌های مکرر تنفسی باشد، توصیه می‌شود بررسی‌های پزشکی انجام شود تا احتمال ابتلاء به آپنه خواب مشخص شود.
آپنه خواب می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت فرد داشته باشد، چراکه کاهش مداوم سطح اکسیژن خون، فشار مضاعفی بر قلب و عروق وارد می‌کند و خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد، همچنین خواب ناکافی و ناپیوسته ناشی از آپنه خواب، موجب کاهش تمرکز، خستگی مفرط و کاهش عملکرد روزانه می‌شود و در مقابل، خروپف اگرچه آزاردهنده است، اما به‌تنهایی چنین خطراتی برای سلامت فرد ایجاد نمی‌کند و مهم‌ترین نگرانی در مورد خروپف، تأثیر آن بر خواب شریک زندگی یا اعضای خانواده است.
آپنه خواب چیست و چه تفاوتی با خروپف دارد؟
ابراهیم رزم‌پا، متخصص و جراح گوش، حلق و بینی، فلوشیپ جراحی سر و گردن و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه خُرخُر و آپنه خواب به نوعی با یکدیگر مرتبط است، اظهار کرد: بیشتر افرادی که درگیر آپنه خواب هستند، در خواب خُرخُر می‌کنند و افرادی که در خواب خُرخُر می‌کنند نیز درگیر آپنه خواب هستند و در واقع آپنه خواب و خُرخُر وجوه مشترکی دارند.
وی با بیان اینکه خُروپف یا خُرخُر تعریف مشخصی دارد و صدای خرناس یا صدای عجیب و غریبی که از برخی افراد هنگام خواب شنیده می‌شود، خُروپف است، افزود: آپنه خواب به معنای توقف مقطعی تنفس هنگام خواب است و ممکن است به قدری طول بکشد که نفس فرد حبس شود و ناگهان با نفسی بلند از خواب بیدار شود.
متخصص و جراح گوش، حلق و بینی، فلوشیپ جراحی سر و گردن و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه تعداد کم آپنه خواب به طور معمول اهمیت بسیاری ندارد و در بیشتر اوقات، خروپف و خرخر در خواب نیز از اهمیت زیادی برخوردار نیست، تصریح کرد: هنگامی خرخر و خروپف در خواب مهم می‌شود که این صدا برای اطرافیان فرد آزاردهنده باشد و آپنه خواب زمانی اهمیت پیدا می‌کند که به تعداد آن در طول شب افزوده شود و مدت زمان توقف تنفس زیاد شود.
چاقی و اضافه وزن؛ مهم‌ترین و شایع‌ترین علت آپنه خواب و خروپف
رزم‌پا با بیان اینکه مهم‌ترین و شایع‌ترین عاملی که منجر به آپنه خواب و خروپف می‌شود، چاقی و اضافه وزن است، ادامه داد: در واقع در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد، در صورتی که فرد درگیر با آپنه خواب وزن خود را کاهش دهد و به محدوده طبیعی برساند، مشکل برطرف می‌شود و آپنه خواب به دو نوع مرکزی و انسدادی تقسیم‌بندی می‌شود.
وی با بیان اینکه در آپنه مرکزی، فرد ممکن است هیچ مشکل انسدادی در راه تنفسی، بینی و حلق نداشته باشد، اما درگیر آپنه شود، گفت: آپنه خواب انسدادی، قابل درمان با جراحی است، در آپنه انسدادی، هر عاملی که منجر به بروز مشکل در راه تنفسی شود، تصحیح می‌شود که از جمله این عوامل می‌توان به پولیپ بینی، انحراف بینی و بزرگی لوزه‌ها اشاره کرد.
متخصص و جراح گوش، حلق و بینی، فلوشیپ جراحی سر و گردن و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه با توجه به اینکه اضافه وزن و چاقی مهم‌ترین عامل بروز آپنه خواب به شمار می‌رود، افراد به منظور پیشگیری از درگیر شدن با آپنه خواب باید وزن خود را در محدوده طبیعی نگه دارند، اضافه کرد: داشتن رژیم غذایی مناسب و ورزش و فعالیت بدنی منظم، می‌تواند در این مسیر کمک کننده باشد.
روش‌های تشخیص آپنه خواب شامل انجام مطالعات خواب و بررسی سطح اکسیژن خون در طول شب است که این آزمایش‌ها میزان و شدت وقفه‌های تنفسی را مشخص می‌کند و راهنمایی مناسبی برای درمان ارائه می‌دهد، اما در مقابل، خروپف نیازی به آزمایش‌های پیچیده ندارد و با بررسی علائم و سبک زندگی فرد، قابل تشخیص است.
درمان آپنه خواب به روش‌های تخصصی‌تری نیاز دارد و ممکن است شامل استفاده از دستگاه‌های کمک‌تنفسی مانند CPAP (فشار مثبت مداوم)، جراحی برای اصلاح انسدادهای تنفسی یا تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن و ترک سیگار باشد و در مقابل، درمان خروپف ساده‌تر است و شامل اصلاح موقعیت خواب، استفاده از وسایل کمکی مانند نوار بینی یا ایجاد تغییرات جزئی در سبک زندگی می‌شود، اما با این حال اگر خروپف شدید باشد و بر کیفیت خواب فرد تأثیر بگذارد، راهکارهای پیشرفته‌تری ممکن است مورد نیاز باشد.
برای جلوگیری از بروز آپنه خواب و خروپف، باید به رعایت سبک زندگی سالم توجه داشت و کنترل وزن، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات، انتخاب موقعیت خواب مناسب و استفاده از روش‌هایی برای بهبود کیفیت هوای اتاق خواب می‌تواند به کاهش این مشکلات کمک کند و در صورت مشاهده علائم مشکوک، مشاوره با پزشک و انجام بررسی‌های لازم ضروری است و مدیریت صحیح این اختلالات تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود کیفیت خواب و سلامت عمومی خواهد داشت.
