به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری مجله آرونو، در حالی که دولت در قالب برنامه‌های اصلاح ساختار اداری به دنبال چابک‌سازی و کوچک‌سازی بدنه اجرایی کشور است، طرح ادغام یا انحلال سازمان امور عشایر ایران به موضوعی بحث‌برانگیز در محافل کارشناسی و مدیریتی تبدیل شده است. این سازمان که طی دهه‌های گذشته نقش محوری در تأمین امنیت غذایی، توسعه پایدار و پشتیبانی از جوامع عشایری ایفا کرده، اکنون در آستانه تصمیمی قرار گرفته که بسیاری آن را به‌جای «چابک‌سازی»، نوعی حذف تدریجی و بی‌صدا می‌دانند.
در میزگردی که با حضور مدیران پیشین، کارشناسان حوزه کشاورزی و اعضای اندیشکده‌های تخصصی برگزار شد، منتقدان اصلی این طرح بر این باورند که چابک‌سازی در سازمانی با تنها 1400 نیروی انسانی و بودجه‌ای محدود، در عمل بهانه‌ای برای انحلال ساختار تخصصی امور عشایر است؛ ساختاری که به گفته آنان، ستون پشتیبان بخش مهمی از تولید گوشت قرمز، صنایع‌دستی و حفاظت از مراتع کشور محسوب می‌شود.
شرکت‌کنندگان در این نشست همچنین نسبت به پیامدهای احتمالی انتقال سازمان به زیرمجموعه‌های غیردولتی یا معاونت‌های خارج از وزارت جهاد کشاورزی هشدار دادند. آنان تأکید کردند که انحلال یا ادغام سازمان امور عشایر نه تنها موجب تضعیف جامعه عشایری و از بین رفتن خدمات پشتیبانی می‌شود، بلکه امنیت غذایی و ثبات تولید در کشور را نیز با خطر مواجه خواهد کرد.
در مقابل، برخی کارشناسان حاضر در میزگرد، با اذعان به ضرورت اصلاح ساختارهای اجرایی، بر لزوم بازنگری در نحوه عملکرد و مأموریت‌های این سازمان تأکید کردند و پیشنهاد دادند که بخشی از وظایف خدماتی از طریق تشکل‌های جهادی و مردمی انجام گیرد تا بهره‌وری افزایش یابد. با این حال، اجماع کلی حاضران بر آن بود که حفظ استقلال سازمان امور عشایر و تداوم سیاست‌های حمایتی از جوامع عشایری، پیش‌شرط حفظ توازن در نظام تولید و امنیت غذایی کشور است.
مشروح این میزگرد در ذیل مطلب آمده است.
چابک سازی در سازمان امور عشایر بهانه‌ای برای انحلال است
شایان نادری رئیس سابق سازمان امور عشایر در این میزگرد اظهار داشت: این سازمان با کمترین هزینه خدمات ارائه می دهد به طوری که اکنون 45 دردصد گوشت قرمز کشور سی و 35 درصد صنایع دستی توسط عشایر تولید می‌شود و آنها بهترین محیط بانان و حافظه مراتع کشور هستند.
وی افزود: کل حدود 1400 نیروی انسانی سازمان امور عشایر به معادل شش هزارم درصد کل پرسنل دولت است و سالانه چیز‌ی در حدود هشتاد و هفت میلیارد تومان بودجه دارند، بنابراین چابک سازی در این سازمان در واقع بهانه ای برای انحلال است.
رئیس اسبق سازمان امور عشایر گفت: در ابتدا قرار نبود اسمی از انحلال سازمان امور عشایر باشند اما به یک مرتبه در این ارتباط تصمیم‌هایی گرفته شده است.
وی تصریح کرد: اگر این سازمان ذیل معاونت توسعه روستایی برود یا منحل شود هر دو به ضرر جامعه عشایری و کشاورزی کشور است.
وی اظهار کرد: جمعیت جامعه عشایری کشور رو به کاهش است که زنگ خطری به حساب می آید و اندک خودکفایی نیز که در تولید گوشت قرمز و تولید صنایع دستی و حفظ مراتع وجود دارد از بین خواهد رفت.
نادری اظهار داشت: در صورتی که وظایف سازمان امور عشایر را بخواهیم اجرای آن را به پیمانکار بسپاریم هزینه زیادی روی دست دولت می گذارند و در واقع همین اقدامات سازمان امور عشایر منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود.
نادری گفت: هماهنگی مسائل مربوط به امور عشایر در همین شرایط که مستقل است دشوار است و اگر این سازمان از بین رود پیچیدگی‌ها به مراتب بیشتر خواهد شد.
وی اظهار داشت: اینکه به یکباره بخواهیم سازمانی مانند امور عشایر را حذف کنیم مشکوک است و نشان از عزم جدی برخی پژوهشکده ها روی سازمان امور اداری استخدامی برای تغییر این ساختار وجود دارد.
نادری گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس ایده‌هایی درباره سازمان امور عشایر می‌دهند که روی سازمان امور اداری استخدامی تاثیرگذار است، اما در کل نباید عشایر قربانی این مسائل شوند.
وی با بیان اینکه واردات انتفاع بیشتری از تولید داخل برای برخی دارد گفت: در سال 1403 ، سیصد هزار راس دام عشایر روی دست دامداران مانده بود، این موضوع به اطلاع وزیر جهاد کشاورزی نیز رسید اما اقدام عملی برای رفع این مشکل انجام نشد و و بخش‌هایی مانند شرکت پشتیبانی امور دام برای خرید حمایتی ورود نکردند.
وی تاکید کرد که حمایت های لازم از عشایر کشور صورت نگرفته تا تولید رشد کند و پشتیبانی مورد انتظار عشایر انجام نمی شود.
با 10 درصد بودجه سازمان عشایر می توان به عشایر خدمت داد
بنا بر این گزارش سعید باقری کارشناس اندیشکده تهدیدات زیستی آتی نیز در این مراسم اظهار داشت: با 10 درصد بودجه ای که برای سازمان امور عشایر هزینه می شود می توان این خدمات را توسط سازمان‌های جهادی و مردم نهاد انجام داد.
وی افزود: اینکه عشایر به به سازمان برای گرفتن آرد و گاز مراجعه کنند را می توان توسط این گروه‌های مردم نهاد تامین کرد و حتی پویایی بیشتری نیز ایجاد خواهد شد.
باقری ادامه داد: اتحادیه ها بازوی قوی‌تری هستند و در صورتی که تقویت نیز شوند عملکرد بهتری در خدمت رسانی به عشایر از سازمان امور عشایر خواهند داشت.
سازمان امور عشایر نیازمند اصلاحات جدی است
وی تصریح کرد: خلاهایی در سازمان امور عشایر وجود دارد که باعث شده دولت به این فکر انحلال بیفتد و این موضوع را نیز در نظر می گیرد که خود عشایر می‌توانند مستقل و قوی و قوی عمل می کنند.
وی افزود: البته من نیز معتقد به حفظ ساختار سازمان امور عشایر هستم اما باید اصلاحات اساسی در آن صورت گیرد.
عشایر نباید از وزارت تخصصی خود خارج شوند
محسن باقری نصر آبادی کارشناس کشاورزی مرکز رشد دانشگاه امام صادق نیز در این مراسم اظهار داشت: اینکه بخواهیم به یکباره سازمانی را مانند امور عشایر منحل کنیم در واقع ضعیف کشی است؛ برای انحلال دیواری کوتاه تر از عشایر پیدا نکرده اند و در صورتی که ادغامی صورت گیرد دیگر کمتر به مسائل آنها توجه خواهد شد و صدای ضعیف آنها شنیده نمی شود.
وی افزود: هرگونه تغییری در ساختار امور عشایر نیز صورت گیرد باید داخل وزارت جهاد کشاورزی باشد و ذیل دستگاه های غیرتخصصی نرود زیرا به امنیت غذایی کشور لطمه می زند و هم باعث استحاله سازمان و مسائل مربوط به امور عشایر می شوند.
باقری نصرآبادی گفت: در چند سال گذشته رئیس این سازمان چهار تا پنج مرتبه تغییر کرده است که این نشان از عدم ثبات در تصمیم گیری ها درباره این سازمان است.
وی اظهار داشت: در صورتی که این سازمان ذیل ریاست جمهوری برود دیگر امکان تحقیق تفحص مجلس از آن وجود ندارد و با مشکلات سیاست گذاری مواجه می شوند و در کل نباید از وزارت تخصصی خود خارج شوند.
عشایر زیر نظر ریاست جمهوری بروند تضعیف می‌شوند
نگهدار اسکندری مدیر کل سابق دفتر مرتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و مشاور اسبق سازمان امور عشایر اظهار داشت: انحلال سازمان امور عشایر باعث می شود که ساختار عشایر تغییر پیدا کند و عشایر دیگر پایگاهی برای مراجعه نداشته باشند و وظایف مربوط به عشایر در وزارت جهاد کشاورزی میانه انبوهی از مسائل دیگر گم شود.
وی افزود: یک چهارم گوشت کشور در جامعه عشایری تولید می شود و نقش مهمی در تولید صنایع دستی و حفظ منافع کشور دارند و انحلال این سازمان باعث سرخوردگی عشایر خواهد شد.
مشاور اسبق سازمان امور عشایر گفت: دولت اگر به دنبال کاهش هزینه‌ها است این مهم از طریق انحلال سازمان امور عشایر تامین نخواهد شد.
وی تصریح کرد: این برنامه وجود دارد که مسائل اجرایی مربوط به عشایر زیر نظر تشکل‌ها رفته و خود تشکل ها نیز زیر نظر سازمان تعاون روستایی بروند که این امر عملا موجب تضعیف مسائل مربوط به امور عشایر می شوند.
گفتگو از ابراهیم نژادرفیعی
انتها ی پیام/
