به گزارش خبرگزاری مجله آرونو، فیبرهای محلول در آب مانند پکتین و بتا-گلوکان، نقش مهمی در کاهش سرعت جذب قند در دستگاه گوارش دارند و مصرف منظم مواد غذایی غنی از فیبر مانند جو دوسر، بامیه، سیب و دانه چیا می‌تواند به تثبیت سطح قند خون کمک کند و این نوع فیبرها با ایجاد ژل در معده، تخلیه آن را کند می‌کنند و پاسخ انسولینی بدن را بهبود می‌بخشند.
نحوه پخت مواد غذایی می‌تواند نمای گلایسمیک آنها را تغییر دهد؛ به عنوان مثال، سیب‌زمینی آب‌پز نمای گلایسمیک پایین‌تری نسبت به سیب‌زمینی سرخ‌شده دارد، همچنین پخت طولانی‌مدت یا له کردن مواد غذایی نشاسته‌ای باعث افزایش سرعت جذب قند و بالا رفتن شاخص گلایسمیک می‌شود و انتخاب روش پخت مناسب، یکی از راهکارهای عملی برای مدیریت دیابت است.
در بسیاری از جوامع سنتی، غذاهای پرکربوهیدرات مانند نان سفید، برنج و شیرینی‌ها بخش اصلی وعده‌های غذایی را تشکیل می‌دهند که این الگوهای غذایی، در صورت نبود آگاهی، می‌توانند کنترل دیابت را دشوار کنند و آموزش تغذیه‌ای مبتنی بر فرهنگ بومی و جایگزینی تدریجی با مواد غذایی کم‌گلایسمیک، راهی مؤثر برای ارتقای سلامت عمومی است.
تنها نوع غذا نیست که بر قند خون تأثیر می‌گذارد، بلکه زمان‌بندی مصرف نیز اهمیت دارد و مصرف وعده‌های کوچک و منظم در طول روز، به جای وعده‌های حجیم و پراکنده، می‌تواند از نوسانات شدید قند خون جلوگیری کند و بیماران دیابتی با تنظیم ساعت وعده‌ها و میان‌وعده‌ها، می‌توانند کنترل بهتری بر وضعیت خود داشته باشند.
شاخص گلایسمیک برای بیماران دیابتی چیست و به چه معنا است؟ / مصرف کدام مواد غذایی برای بیماران دیابتی بهتر است؟
فاطمه شیرانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاهدر گفت‌وگو با خبرنگار مجله آرونو با بیان اینکه شاخص‌های گلایسمیک index و گلایسمیک low ، به عنوان دو شاخص راهنمای تغذیه مناسب برای بیماران دیابتی در نظر گرفته می‌شود، اظهار کرد: شاخص گلایسمیک index نشان می‌دهد کربوهیدرات ماده غذایی تا چه میزان می‌تواند بر سطح قند خون تأثیرگذار باشد و قند خون را بالا برد.
وی با بیان اینکه شاخص گلایسمیک index در سه گروه دسته‌بندی و مقایسه می‌شود، افزود: گروهی از مواد غذایی، کمتر و دیرتر قند خون را افزایش می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات اشاره کرد که به اصطلاح گفته می‌شود این مواد غذایی، نمای گلایسمیک پایینی دارد.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه گروهی از مواد غذایی مانند ذرت و سیب‌زمینی، شاخص گلایسمیک index متوسطی دارد و سریع‌تر از گروه قبلی قند خون را بالا می‌برد، تصریح کرد: مواد غذایی مانند نان سفید و برنج، نمای گلایسمیک بالایی دارند و سریع‌تر از دو گروه مواد غذایی بیان شده، سطح قند خون را افزایش می‌دهد.
مصرف میوه برای بیماران دیابتی مجاز است؟ / بهترین و بدترین میوه‌ها برای بیماران دیابتی
شیرانی با بیان اینکه در کنار گلایسمیک index ، بار گلایسمیک تعریف شد که این شاخص علاوه بر اینکه کیفیت کربوهیدرات دریافتی را بررسی می‌کند، مقدار کربوهیدرات موجود در ماده غذایی را نیز در نظر می‌گیرد، ادامه داد: به عنوان مثال و با وجود این شاخص، هندوانه به رغم اینکه می‌تواند قند خون را سریع افزایش دهد، اما با توجه به میزان آبی که دارد، بیماران دیابتی می‌توانند دو تا سه بار در هفته هندوانه مصرف کنند.
وی با بیان اینکه در گلایسمیک index ، مصرف میوه‌هایی مانند توت فرنگی، گیلاس، آلبالو و سیب توصیه می‌شود ، چراکه این میوه‌ها به تدریج سطح قند خون را افزایش می‌دهد، گفت : مصرف میوه‌هایی مانند انبه، موز و آناناس برای بیماران مبتلا به بیماری دیابت به دلیل داشتن گلایسمیک index بالا، باید محدود شود.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه مصرف میوه‌های بیان شده برای بیماران دیابتی مشکلی ندارد، اما باید به میزان و تعداد دفعات مصرف این میوه‌ها توجه شود، اضافه کرد: بیماران دیابتی در صورتی که میل به مصرف موز دارند، باید توجه داشته باشند که موز بیش از اندازه رسیده نباشد، چراکه در صورت رسیده بودن موز، میزان قند خون آن بالاتر است.
فعالیت بدنی منظم، حساسیت سلول‌ها به انسولین را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود بدن بهتر بتواند قند خون را مدیریت کند و حتی پیاده‌روی سبک پس از وعده غذایی می‌تواند جذب گلوکز را بهبود بخشد و ترکیب تغذیه مناسب با ورزش روزانه، یکی از مؤثرترین راهکارهای کنترل دیابت نوع ۲ است.
بسیاری از بیماران دیابتی با احساس محرومیت غذایی مواجه هستند که می‌تواند منجر به پرخوری یا انتخاب‌های ناسالم شود و آموزش روانشناسی تغذیه، شامل آگاهی از محرک‌های احساسی خوردن و تقویت رفتارهای خودمراقبتی، نقش مهمی در موفقیت رژیم درمانی دارد و حمایت اجتماعی و مشاوره تغذیه‌ای نیز در این مسیر مؤثر است.
صنعت غذا در سال‌های اخیر به سمت تولید محصولات کم‌گلایسمیک و عملکردی برای بیماران دیابتی حرکت کرده است و استفاده از شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند استویا، آردهای غنی‌شده با فیبر و نوشیدنی‌های بدون قند، امکان انتخاب‌های سالم‌تر را فراهم کرده‌اند و این نوآوری‌ها می‌توانند سبک زندگی بیماران دیابتی را متحول کنند.
